خاک‌هایی که بر باد می روند
معاون آبخیزداری استان مرکزی گفت: سالانه 36 میلیون تن خاک در استان دچار فرسایش می‌شود.
رضا عظیمی به مناسبت 5 دسامبر روز جهانی خاک که شعار فرسایش خاک برای سال 2019 تعیین شده است بیان کرد: فرسایش خاک به معنای جابجایی ذرات خاک از محل اصلی و انتقال آن به واسطه آب و باد به پایین دست است که باعث کاهش حاصلخیزی خاک می‌شود.
وی عواملی چون کاهش پوشش گیاهی، تغییر کاربری اراضی، سیلاب و بارندگی رگباری را از جمله عوامل بروز فرسایش خاک دانست و گفت: میانگین سالانه فرسایش خاک در کشور برابر با 7.5 تن در هر هکتار است که این میانگین در استان مرکزی به 12.5 تن در هر هکتار می‌رسد در حالی که نرم مجاز و استاندارد فرسایش خاک در هر هکتار برابر با 2 تا 3 تن است.
عظیمی با بیان اینکه تولید هر سانتیمتر خاک زراعی چیزی در حدود 200 سال زمان می‌برد، افزود: با توجه به وضعیت خاک سازی، متاسفانه فرسایش خاک در استان مرکزی رقم بالایی دارد که باید به کمک عملیات کنترل فرسایش، این شرایط مدیریت شود.
وی فرسایش سالانه استان مرکزی با توجه به مساحت را 36 میلیون تن بیان کرد که باید به سالانه 15 میلیون تن فرسایش برسیم و تصریح کرد: متاسفانه به دلیل فقر پوشش گیاهی در برخی مناطق استان، چرای بی‌رویه دام، شخم زدن در جهت شیب زمین، تبدیل مراتع به دیم‌زارهای کم بازده و ساخت‌وسازهای غیر اصولی در حاشیه رودخانه‌ها، فرسایش در استان بسیار بالاست و بیشترین میزان نیز در شهرستان‌هایی همچون شازند، ساوه و زرندیه مشاهده می‌شود.
معاون آبخیزداری استان مرکزی اجرای عملیات‌های آبخیزداری و کنترل روان‌آب‌ها را یکی از ابزارهای کمک‌کننده به کنترل فرسایش خاک دانست و گفت: این عملیات‌ها به صورت میانگین باعث کاهش 1.5 تا 2 تن فرسایش در هر هکتار می‌شود.
وی اظهار کرد: در کل استان مرکزی برنامه‌های بیولوژیک همچون احداث چاله‌های فلسی برای جلوگیری از هدررفت آب باران در قالب روان‌آب، کاشت بذور مرتعی، نهال‌کاری، بانکت بندی، اجرای عملیات خشکه‌پین و گابیون، احداث بند خاکی و جلوگیری از پخش سیلاب و عملیات بند سنگ و ملات در 26 حوضه آبخیز استان مرکزی در سال جاری کمک شایانی به کاهش فرسایش خاک می‌کند و در سال جاری برای این اقدامات 22 میلیارد تومان اعتبار از محل صندوق توسعه ملی اختصاص یافته است.
عظیمی اضافه کرد: تقویت پوشش گیاهی، جلوگیری از چرای بی‌رویه‌دام که مانع حرکت خاص از محل اصلی خود می‌شد، جلوگیری از بروز حریق در مراتع، کنترل کاربری اراضی و سیلاب و استفاده صحیح از آب در زمان‌های خاص خود می‌تواند به کاهش فرسایش خاک کمک کند.
وی با اشاره به سیلاب فروردین ماه 98 که خساراتی به دنبال داشت، گفت: در این سیلاب ساخت‌وسازهای موجود در مسیر رودخانه تخریب شده و تغییر مسیر رودخانه در اطراف روستاها صورت گرفته و بستن سرریز بندهای خاکی توسط روستاییان باعث بروز خسارات به منابع طبیعی و مسلما فرسایش خاک شد که براساس آن منابع طبیعی استان مرکزی بلافاصله با 2 میلیارد تومان هزینه، تمامی خسارات را جبران کرد.
