حمایت دولت از دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته

مطالبه دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته مجددا از سوی فعالان بخش‌خصوصی مورد تاکید قرار گرفت. زهرا احمدی پور، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری که روز گذشته میهمان پارلمان بخش‌خصوصی بود اعلام کرد این سازمان به‌طور جدی این مطالبه را پیگیری می‌کند.

به گفته فعالان اقتصادی در حوزه گردشگری اگر با این طرح در مجلس موافقت شود، می‌توان شاهد رونق روستاها و شهرهای کشور بود. چراکه گردشگران داخلی با یک روز تعطیلی عملا نمی‌توانند از مناطق اطراف شهرهای خود که دارای پتانسیل هستند، دیدن کنند. این در حالی است که با دو روز تعطیلی در هفته نه‌تنها شاهد رونق روستاها هستیم، بلکه رونق گردشگری موجب به حرکت درآمدن چرخ اقتصاد روستاها خواهد شد، فرهنگ برخورد با توریسم در این مناطق نهادینه شده و اشتغال ایجاد می‌شود. در نتیجه مهاجرت از روستاها به سمت شهرها نیز کاهش خواهد یافت. موضوع دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته با اعلام وصول طرح اصلاح تعیین تعطیلات رسمی کشور در مجلس، به‌طور رسمی اعلام شد. طرح مورد اشاره علاوه‌بر ساماندهی برخی تعطیلات مناسبتی و ملی قصد داشت تعطیلات آخر هفته را از یک روز کنونی به دو روز افزایش دهد. البته همواره این موضوع مورد تاکید فعالان اقتصادی نیز بود. چرا که به اعتقاد آنها، چنین تصمیمی می‌تواند روابط تجار خارجی را با بازرگانان ایرانی نزدیک‌تر کند و توسعه تجارت را به‌دنبال داشته باشد. از سوی دیگر، فعالان حوزه گردشگری نیز اعتقاد دارند دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته موجب بهبود سبک‌ زندگی، افزایش بهره‌وری نیروی انسانی، توزیع زمان سفر و… می‌شود. هرچند تاکید بر تصویب این طرح(دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته) از سوی دو سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری و محیط‌زیست و وزارت آموزش و پرورش دنبال می‌شد، اما در کمیسیون اجتماعی مجلس توفیق نیافت. خبرها حاکی از آن است که طرح مذکور قرار است برای آخرین بار در مجلس به رای گذاشته شود. آنچه فعالان بخش‌خصوصی در نشست صبحانه کاری اتاق بازرگانی ایران با رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درخواست کردند، برگزاری همایش‌هایی با حضور نمایندگان مجلس، موافقان و مخالفان این طرح برای شفاف‌سازی آثار مثبت دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته و شنیدن نظرات آنها بود.

رئیس اتاق ایران در این نشست با تاکید بر اهمیت صنعت گردشگری گفت: همه افراد بر اهمیت و کارکرد موضوع گردشگری و اینکه این صنعت به‌عنوان یکی از نظام‌های فراگیر و دارای کارکردهای متنوع اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و سیاسی است، واقف هستند. بخش گردشگری در توسعه پایدار روابط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی از گذشته تاکنون نقش بی‌بدیلی در روابط میان کشورها داشته و محور قابل اتکا و قابل‌توجهی برای شناخت و تعامل فرهنگ‌های مختلف است. همچنین در شناخت سنت‌ها و تعالی بخشی به مودت و دوستی اثرگذار و قابل‌توجه در صلح جهانی است.

شافعی با تاکید بر لزوم تدوین سیاست‌های منسجم بخش گردشگری گفت: تحقق همه رسالت‌ها و کارکردهای سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در گرو تدوین یکسری سیاست‌ها و برنامه‌های مدون است که بتوان از آنها نتایج مطلوبی را دریافت کرد. وی یکی از مولفه‌های تاثیرگذار و همچنین محور حرکت‌دهنده تحقق کارکردهای سازمان مذکور را بخش‌خصوصی برشمرد. شافعی با تاکید بر تعامل میان بخش‌خصوصی و دولتی گفت: تعامل سازنده و روابط تعریف شده بین دولت و بخش‌خصوصی هم در بخش سیاست‌گذاری و هم در تدوین برنامه‌های بلندمدت و هم در مقام اجرا می‌تواند اهداف موردنظر را محقق کند.

شافعی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به گذشته و سابقه سازمان میراث‌فرهنگی گفت: به نظر می‌رسد جفای بزرگی در مورد این سازمان رخ داده؛ درحالی‌که این بخش می‌توانست پیشران تاثیرگذار و مهم در مسائل اقتصادی و فرهنگی باشد، متاسفانه در دوره‌هایی تقریبا متوقف بوده است. بنابراین در فضای جدید باید جبران مافات گذشته صورت گیرد. رئیس اتاق ایران در مورد نقش بخش‌خصوصی در فعالیت‌های سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: توجه ویژه و تکیه بر فعالیت‌های بخش‌خصوصی، در کنار موقعیت‌های ممتاز و جاذبه‌های قابل‌توجه در شرایط فعلی که متفاوت از گذشته است، می‌تواند به‌عنوان یک موضوع قابل‌توجه در اقتصاد ما مدنظر قرار بگیرد و لازمه تحقق این مهم، ارتباط سازنده این سازمان با بخش‌خصوصی است. فضای کسب‌وکار در سازمان میراث‌فرهنگی از سال‌های گذشته فضای غبار آلود و پرتنشی در ارتباط با بخش‌خصوصی بوده است و جزو سخت‌ترین سازمان‌ها در کسب مجوزها برای بخش‌خصوصی است. امیدواریم در رویکرد این سازمان تغییرات اساسی رخ دهد. بخش‌خصوصی آماده همکاری همه جانبه با سازمان است. سهم گردشگری از تجارت جهانی 7 درصد است و در ایران کمتر از نیم درصد؛ از این رو اتاق ایران آماده همکاری با سازمان برای تغییر این سهم و ایجاد تغییرات اساسی است. شافعی همچنین با اشاره به برنامه ششم توسعه گفت: متاسفانه در برنامه ششم نسبت به صنعت گردشگری مقداری جفا و کم توجهی شده و به پتانسیل‌های این بخش توجه نشده که امیدواریم تا جایی که قابلیت‌ها و امکانات اجازه می‌دهد با تعامل با مجلس و همراهی بخش‌خصوصی بتوانیم آینده‌ای متفاوت با گذشته در موضوع گردشگری را رقم بزنیم.

زهرا احمدی‌پور رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این نشست گفت: دولت می‌تواند برخی از امور خود را به بخش‌خصوصی واگذار کند. بنابراین، درخواست می‌شود خدمات قابل واگذاری را فهرست کنید تا بر آن اساس اقدام شود. احمدی‌پور یادآورشد: دولت صرف‌نظر از برنامه ششم توسعه، برنامه اقتصاد مقاومتی را نیز در دستور دارد که سه بسته فعالیتی عمدا در بخش گردشگری و صنایع‌دستی در آن تعریف شده است که اتاق بازرگانی و استان‌ها می‌توانند سازمان را در اجرای این پروژه همراهی کنند.

معاون رئیس‌جمهوری درباره موضوع تولید و اشتغال که بحث روز و انتخاباتی این روزها نیز است، اظهار کرد: باور دارم در صنایع‌دستی راحت‌تر، در گردشگری بهتر و در میراث‌فرهنگی می‌توان به‌راحتی اشتغال را شکل داد، برای همین از اتاق بازرگانی دعوت می‌کنم در این مسیر همراه ما شود، ضمن اینکه اتاق‌های بازرگانی استان‌ها می‌توانند سازمان را در مرمت و تعریف کاربردی بناهای تاریخی همراهی کنند. برخی از بناها به صنایع سنتی ایران وابسته بوده‌اند که اکنون از بین رفته‌اند، مثل نساجی اصفهان، ما حتی برای اینها پرونده ثبتی داریم و اتاق بازرگانی می‌تواند در این مورد کمک باشد. وی در پاسخ به انتقادهای وارده نسبت به وضعیت گردشگری کشور اظهار کرد: بخشی از مشکلات میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به ارث رسیده از گذشتگان است و ما مثل سایر دولت‌ها موظف بودیم بخشی از آن موانع را برداریم و راه ‌رفتن را یاد بگیریم. دو مدیری که قبل از من در این سازمان بودند، تلاش زیادی کردند و من نیز با بخش‌خصوصی هم‌فکرم که سازمان به بسیاری از اهدافش نرسیده، چرا که مجبور شده بخش زیادی از انرژی خود را صرف بهبود اوضاع کند، با این حال شماری از مطالبات در برنامه‌ ششم توسعه منظور شده است. وی در بخش دیگری از سخنانش به طرح تعطیلات پایان هفته و زمستانه اشاره کرد و افزود: این طرح در چند ورژن به دولت ارائه شد تا به سرانجام رسید. دولت همچنان پیگیر این طرح است. درباره جابه‌جایی زمان‌ همایش‌ها که چالش اصلی تورگردان‌ها نیز بود، مکاتباتی شده است تا از این طریق، ظرفیت هتل‌ها برای گردشگران آزاد شود. این بحث نیز با رویداد تبریز ۲۰۱۸ پایتخت گردشگری جهان اسلام پیش گرفته شده که از بخش‌خصوصی و اتاق بازرگانی استدعا دارم در این رویداد مشارکت داشته باشند تا پربارتر برگزار شود.

وی همچنین به تشکیل کارگروه‌هایی برای تدوین سیاست‌های کلی اشاره و مشارکت اعضای اتاق بازرگانی را برای این مورد جلب کرد و در پاسخ به خواسته آنها برای عضویت در شورای‌عالی میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: این شورا قرار بود با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری در اسفندماه تشکیل جلسه دهد که فعالیت آن تحت‌الشعاع فضای انتخاباتی قرار گرفته، اما بعد از آن شورا تشکیل می‌شود و موضوع عضویت نماینده اتاق در آن پیگیری خواهد شد.

وی در پاسخ به انتقادهایی درباره توجه انحصاری این سازمان و دولت به موضوع گردشگری و نادیده‌گرفتن صنایع‌دستی و میراث‌فرهنگی، اظهار کرد: تمام تمرکزم را بر این گذاشته‌ام که سه حوزه را به موازات پیش ببرم، ولی آنچه گردشگری را خیلی مطرح کرده و شما فکر می‌کنید غالب بر دو حوزه دیگر شده، ناشی از پویایی خاص آن است، وگرنه به همین میزان در صنایع‌دستی تنوع وجود دارد و ما اکنون چاره‌ای نداریم جز توانمندسازی جوامع محلی برای جلوگیری از مهاجرت‌ آن‌ها؛ چون در آن صورت باید ستادهایی را برای کاهش آسیب‌های اجتماعی تشکیل دهیم، در حالی‌که می‌توانیم از همین ابتدای راه برای ماندگاری و تثبیت جوامع روستایی، آن هزینه‌ها را صرف کنیم.

احمدی‌پور گفت: اقتصاد ما بلورین است و اگر گردشگری کاملا در اختیار دولت باشد، با سیاست‌های هر دولت شکننده می‌شود. بنابراین به هر میزان که بخش‌خصوصی همگام با دولت باشد، سریع‌تر و با کمترین آسیب به اهداف خود دست پیدا می‌کنیم. در ادامه نشست، جمعی از اعضای بخش‌خصوصی نظرات خود را بیان کردند.

رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد هنر و اقتصاد ورزش اتاق ایران مواردی را از طرف اعضای این کمیسیون خطاب به رئیس سازمان میراث‌فرهنگی عنوان کرد. حفاظت و مرمت آثار میراث‌فرهنگی در معرض تخریب،کاهش تصدی‌گری دولت و حضور فعال‌تر بخش‌خصوصی در حوزه قوانین و سیاست‌گذاری، حمایت از کسب‌وکارهای نوپا و خلاقانه، مقابله جدی‌تر با فساد و رانت، توسعه قطب‌های گردشگری و هتلداری در سند گردشگری از مهم‌ترین موارد مطرح شده از سوی رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد هنر و اقتصاد ورزش اتاق ایران بود. احمد اصغری قاجاری، تعریف برنامه‌ریزی مقاصد گردشگری جدید با همکاری همه بخش‌ها، معرفی متولی ثابت در بخش صدور مجوزها به منظور تسهیل در صدور سرمایه‌گذاری، بررسی قوانین تسهیل‌کننده لغو ویزا و افزایش طول ویزاهای فرودگاهی و ایجاد و تکمیل زیرساخت‌ها برای بهره‌برداری از مناطق ویژه، بوم‌گردی و اکو توریستی را نیز مورد تاکید قرار داد.

مجیدرضا حریری رئیس انجمن صادرکنندگان صنایع‌دستی ایران در این نشست با انتقاد از دیدگاه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نسبت به صنایع‌دستی گفت: صنایع‌دستی در این سازمان جدی گرفته نشده و بیشتر به گردشگری پرداخته می‌شود. در صورتی که ارزان‌ترین اشتغالی که می‌توان در کشور ایجاد کرد در حوزه صنایع‌دستی است. اگر از دیدگاه اشتغال، توسعه فرهنگ و پایداری جوامع روستایی به این حوزه بنگریم، می‌بینیم که وزن لازم در سیاست‌گذاری به صنایع‌دستی داده نمی‌شود. حریری همچنین خواستار تجمیع صنایع‌دستی و هنرهای ظریفه (زیورآلات) و فرش شد.

اصغر ظریف‌کار، عضو هیات نمایندگان اتاق شیراز نیز طرح سازماندهی تعطیلات آخر هفته را مورد توجه قرار داد و گفت: با توجه به دیدگاه مثبت دولت در این مورد تقاضا داریم که در این زمینه تلاش‌های بیشتری انجام شود. این طرح به مجلس رفت، اما کمیسیون رای نیاورد. قرار است برای آخرین بار این موضوع مطرح شود. به نظر می‌رسد با توجه به دیدگاه‌های دیرینه و قدیمی مبنی بر زیاد بودن تعطیلات در ایران و کاهش بهره‌وری از این لحاظ، نیاز است همایش‌هایی با حضور نمایندگان مجلس، موافقان و مخالفان برگزار و در آن در مورد طرح توضیحاتی داده شود.

وی همچنین لزوم توجه به ظرفیت روستاهای کشور را برای توسعه گردشگری مورد توجه قرار داد و گفت: در حال حاضر روستاهای اطراف شهرها راکد و ساکت و بدون رونق است. اگر دو روز تعطیلات را داشته باشیم، مردم می‌توانند به روستاهایی که دارای پتانسیل‌های گردشگری هستند بروند و این‌گونه درآمد این روستاها هم افزایش یافته و با آموزش گردشگری در روستاها، این موضوع در این مناطق نهادینه شود. علاوه بر این، با ایجاد اشتغال به‌واسطه گردشگری دیگر کسی از روستاها به شهرها مهاجرت نمی‌کند. رونق گردشگری در روستاها باعث می‌شود امکانات روستاهای ما میعادگاهی برای گردشگری خارجی شود.

مهدی سیاوشی، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق کرمان موضوعی را در ارتباط با صدور موافقت اصولی برای طرح‌های گردشگری مطرح کرد و گفت: در برخی موارد برای صدور موافقت‌نامه اصولی باید سند زمین به نام فرد باشد. این موضوع مانع بزرگی برای راه‌اندازی کسب‌وکارها به‌وجود آورده است. سیاوشی همچنین در مورد مجتمع‌های بین راهی هم گفت: صدور موافقت اصولی برای مجتمع‌های بین راهی حدودا یک سال و نیم طول می‌کشد که با هدف تسهیل کسب‌وکار این موضوع باید سرعت پیدا کند. وی همچنین تبدیل فراکسیون گردشگری مجلس به کمیسیون و افزودن درس گردشگری در کتب مدارس را خواستار شد.

محمدحسین شریعتمدار رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی بهره‌وری و آب اتاق ایران لزوم توجه به گردشگری کشاورزی را مورد توجه قرار داد و گفت: در ایران باید از ظرفیت‌های بخش کشاورزی برای توسعه گردشگری استفاده کنیم. وی با سازمان گردشگری برای انعقاد تفاهم‌نامه سه‌جانبه میان وزارت جهادکشاورزی، اتاق ایران و سازمان میراث‌فرهنگی خبر داد و گفت: در راستای توسعه توریسم کشاورزی این تفاهم‌نامه را نهایی کرده و برای امضا آماده می‌کنیم.

سیدرضی حاجی‌آقامیری، رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران گفت: ماهیت سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از ابتدا درست تعریف نشده است. همچنین گردشگری بر سایر موارد این سازمان سیطره دارد، در صورتی که میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی خودشان از عواملی هستند که گردشگری را به‌وجود می‌آورند. رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران همچنین عدم توجه سازمان میراث‌فرهنگی به ابنیه تاریخی و موزه‌ها به‌ویژه موزه فرش را مورد انتقاد قرار داد و گفت: در شرایط فعلی موزه فرش به یک غم‌کده تبدیل شده و اوضاع خوبی ندارد. سعید شیرکوند، معاون سرمایه‌گذاری این سازمان نیز در ادامه این جلسه و در پاسخ به انتقادهای مربوط به هتل‌سازی اظهار کرد: ‌مگر ما به‌عنوان بخش دولتی هتل می‌سازیم که نقد وارد می‌کنید؟ بخش‌خصوصی این کار را انجام می‌دهد و خودش هم باید محاسبه کند کجا هتل بسازد یا نسازد. ضرر هم خودش می‌کند، اصلا بخش‌خصوصی یعنی همین. چرا دولت باید بگوید کجا و چرا هتل ساخته شود؟ وی با بیان اینکه در چند سال گذشته حمایت‌های خوبی از بخش‌خصوصی شده است، گفت: ‌در این سال‌ها یک هزارو ۲۰۰ میلیارد تومان از منابع بانکی و صندوق توسعه ملی به پروژه‌های گردشگری تسهیلات اختصاص یافته، این رقم بزرگی است. حمایت‌های خوبی در سال گذشته از برخی استان‌ها مثل کردستان شده است و من تعجب می‌کنم که چرا نقد وارد می‌کنند.

شیرکوند در ادامه این بحث، درباره انتقادهای وارد شده به ضمانت‌های ملکی برای دریافت تسهیلات صندوق توسعه ملی در پروژه‌های هتل‌سازی گفت: سازمان برای دادن مجوزها و موافقت‌های اصولی حساسیتی ندارد، اما سرمایه‌گذار اگر بخواهد از تسهیلات بانکی استفاده کند و این ضمانت‌ را ارائه ندهد خودش گیر می‌کند، وگرنه دادن مجوز از نظر ما مشکلی ندارد.

وی همچنین درباره پروژه‌های بین‌راهی، توضیح داد: از کل این مجموعه سازمان فقط در دو بخش اقامت و پذیرایی امکان دخالت دارد، البته که همکاری‌های خوبی با سازمان حمل‌ونقل جاده‌ای و وزارت نفت داشته‌ایم و سعی می‌کنیم مسیر را در صدور مجوزهای بین‌راهی کوتاه کنیم، ولی در هر حال ارگان‌های زیادی در این بخش دخیل هستند. مرتضی رحمانی‌موحد معاون گردشگری این سازمان نیز یادآور شد: نگاه ما به استفاده از ظرفیت‌های اتاق بازرگانی تاکنون ایجابی بوده، مخصوصا در بحث اعزام رایزن‌های گردشگری که اتاق به مشارکت طلبیده شد. کمیسیون‌های گردشگری استان‌ها نیز عضو نظام مشورتی و برنامه‌ریزی هستند. وی در توضیح علت راه‌اندازی نشدن پروژه‌های مشترک کشورهای اسلامی از جمله ویزا و بیمه گفت: با توجه به روابط حاکم، مصلحت بر این بود که جلسه تشکیل نشود، وگرنه زودتر از این در تهران OIC باید جلسه برگزار می‌کرد. مصلحت‌اندیشی از این لحاظ بوده که ممکن است در مداخلات کشورهای خاص تاثیر بگذارد. امیدوارم ‌موانع سلیقه‌ای در استان‌ها که گردشگری را عقب نگه داشته برطرف شود. سپس بهمن نامورمطلق، معاون صنایع‌دستی این سازمان، برای شکل‌گیری هیات‌ تجاری با مشارکت اعضای اتاق بازرگانی اعلام آمادگی کرد و افزود: صادرات صنایع‌دستی ۳۶ درصد رشد داشته، درحالی که بضاعت ما بیش از این است. تشکیل این هیات تجاری می‌تواند در صادرات نقش بیشتری داشته باشد. وی همچنین از اعضای این اتاق درخواست کرد، برای بهره‌گیری از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور همکاری کنند و در ادامه گفت: بازار داخلی تا حدی تحت کنترل است، اما در دهه‌های اخیر که بازارهای چندصد ساله صنایع‌دستی از دست رفته، اتاق می‌تواند کمک کند این سرمایه‌ها برگردد.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی نیز در پاسخ به اعلام آمادگی بعضی از اتاق‌های بازرگانی در استان‌ها برای مشارکت در مرمت و احیای بناهای تاریخی به جلسه‌ای در آلمان با بخش‌خصوصی آن کشور اشاره کرد و افزود: آنها نگران کاهش تعاملات فرهنگی با ایران بودند، درحالی‌که قراردادهای صنعتی با سرعت زیادی در حال بسته ‌شدن است، بخش‌خصوصی آن کشور برای سرمایه‌گذاری در میراث‌فرهنگی ایران اعلام آمادگی کرده، ما نیز از بخش‌خصوصی کشور خودمان تقاضای کمک و حضور جدی‌تری داریم. رئیس اتاق ایران در انتها پیشنهاد کرد برای تداوم قرابت و همبستگی سازمان میراث‌فرهنگی و اتاق، کمیته مشترک کاری ایجاد شده و اصول همکاری‌ها تعیین شود. شافعی افزود: کمتر سازمانی مانند سازمان میراث‌فرهنگی است که خارج از حیطه اثرگذاری خودش، تحت تاثیر مجموعه‌های دیگر باشد. عواملی خارج از دایره سازمان وجود دارد که گاهی متاسفانه به بدتر شدن اوضاع میراث‌فرهنگی کشور دامن می‌زند.