حقیقت سنجی:کدام راست نمی گویند؛گزارش تفریغ بودجه یا معاون رئیس جمهور؟!
از زمانی که گزارش تفریغ بودجه سال 1395،تقدیم مجلس شورای اسلامی شده،دولتمردان به آن واکنش های تندی نشان داده اند؛مبنایی ترین ایرادی که نوبخت،رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی بر این گزارش وارده کرده این است که براساس ماده 8 قانون دیوان محاسبات لایحه گزارش تفریغ باید از طریق دولت آماده شود. حداقل کاری که باید انجام می‌شد این بود که دیوان نظرات دولت را دریافت می‌کرد؛در واقع ادعای نوبخت که روز گذشته هم بر زبان آورد این است که دیوان خودش تفریغ بودجه را نوشته و دولت را در جریان قرار نداده است. حال باید دید که آیا ادعای معاون رئیس جمهور درست است؟آیا دیوان می تواند خود راسا و بدون رجوع به دولت و دستگاه های دولتی تفریغ بودجه را ارائه کند؟
به گزارش «تابناک» ماده 8 قانون دیوان محاسبات کشور که آقای نوبخت به آن اشاره دارد،ذیل وظایف و اختیارات دیوان محاسبات کشور،می گوید: «تجزیه و تحلیل لایحه تفریغ بودجه ارسالی از طرف قوه مجریه بر اساس نتایج حاصل از بررسیهای، رسیدگیها و یا حسابرسیهای انجام شده‌و تهیه و ارائه گزارش حاوی نظرات به مجلس شورای اسلامی بر عهده دیوان محاسبات کشور است». احتمالا ادعای معاون رئیس جمهور که می گوید تفریغ بودجه باید از طرف دولت ارائه بشود،ناظر به بند اول ماده 8 قانون دیوان محاسبات کشور است؛آنجا که می گوید:لایجه تفریغ بودجه ارسالی از سوی قوه مجریه…. حال باید دید در فرایند کار این اتفاق رخ داده است یا خیر.
قانون تفریغ بودجه کشور،تصریح دارد که وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است صورتحساب عملكرد سالانه بودجه كل كشور،را جهت تهیه گزارش تفریغ بودجه در اختیار دیوان محاسبات بگذارد. ماده اول،قانون تفریغ بودجه اظهار میدارد که :« بمنظور تسريع در امر تفريغ بودجه و انجام وظيفه قانون ديوان محاسبات كشورمطابق اصل ۵۵ قانون اساسي وزارت امور اقتصادي ودارائي مكلف است براساس ضوابط مقرر در اين قانون (صورتحساب عملكرد سالانه بودجه كل كشور )هر سال را حداكثر تا پايان دي ماه سال بعد تنظيم و پس از تاييد هيات وزيران جهت تهيه گزارش تفريغ بودجه به ديوان محاسبات كشور ارسال نمايد.»
احتمالا منظور قانونگذار در ماده 8 قانون محاسبات کشور از لایحه تفریغ بودجه که باید از سوی دولت ارائه شود،همین صورتحساب سالانه عملکرد بودجه کل کشور است؛با توجه به موارد قانونی مذکور،اکنون سوال از دولت این است که آیا وزارت امور اقتصادی و دارایی،این گزارش را در اختیار دیوان محاسبات کشور گذاشته است یا خیر. اگر گذاشته است چرا آقای نوبخت مدعی است که دیوان محاسبات خودش،تفریغ بودجه را نوشته است و از دولت کمک نگرفته است؟اگر هم این گزارش را در اختیار دیوان محاسبات نگذاشته است،باز توپ در زمین دولت است که چرا این کار را نکرده است؟ تا اینجای بحث و مستند به مواد قانونی موجود،باید گفت که ادعای آقای نوبخت مبنی بر اینکه دیوان خودش تفریغ را نوشته است، قابل پذیرش نیست. چرا که در هر صورت این وزارت اقتصادی و دارایی است که موظف بوده این گزارش را تقدیم دیوان کند؛اگر تقدیم کرده که ادعای آقای نوبخت را رد کرده است و اگر تقدیم نکرده باز آقای نوبخت در قبال کوتاهی دولت باید پاسخگو باشد.
علاوه بر صورتحساب سالانه بودجه کل کشور که وزارت اقتصادی و دارایی در اختیار دیوان محاسبات کشور،می گذارد، در طول سال، حسابرسان دیوان،نحوه عملکرد دستگاه ها در مورد تبصره های بودجه را از دستگاه ها،اخذ می کنند و گزارشات حسابرسی خود را که در تفریغ بودجه مورد استفاده قرار می گیرد را بر اساس خود اظهاری دستگاه ها بر اساس موازین قانونی،تنظیم می کنند..در واقع دیوان محاسبات اصالتا خود گزارشی از فرایند اجرای تبصره های بودجه در اختیار ندارد که بخواهد آن را مبنا قرار دهد،بلکه بر پایه گزارشات و اسنادی که دستگاه های دولتی در اختیار آنها می گذارند،گزارش های حسابرسی خود را تنظیم می کنند!
لذا به نظر می رسد از این حیث که وزارت اقتصادی و داریی(دولت) صورتحساب بودجه سالانه کشور را در اختیار دیوان برای حسابرسی و تفریغ بودجه قرار می دهد و همچنین از این حیث که گزارشات حسابرسی دیوان از تبصره های بودجه بر اساس خود اظهاری دستگاه های دولتی،تنظیم می شود،می توان گفت که ادعای آقای نوبخت مبنی بر اینکه تفریغ بودجه را دیوان خود و بدون توجه به دولت تنظیم کرده است،نمی تواند درست باشد.
تابناک از روشنگری دیوان محاسبات و سازمان مدیریت و برنامه ریزی در این زمینه استقبال می کند.
*لیلا تیموری؛حسابرس و کارشناس ارشد مدیریت دولتی
