حفظ و احیای «میش‌مرغ» به جای «یوزپلنگ» در بخش خشک دریاچه ارومیه

معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست اعلام کرد در اراضی جنوبی دریاچه ارومیه برنامه حفاظت و احیای میش‌مرغ انجام خواهد شد. معاون دیگر این سازمان از حفاظت یوزپلنگ در این اراضی خبر داده بود.

معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست بااشاره به سخنان معاون دیگر این سازمان مبنی بر تبدیل اراضی جنوبی دریاچه ارومیه به منطقه محصور حفاظت از یوزپلنگ، آن را رد کرد و به مهر گفت: اراضی جنوبی دریاچه ارومیه برای ایجاد ذخیره گاه طبیعی برای احیا و حفاظت گونه میش‌مرغ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حمید ظهرابی با اعلام این خبر گفت: یکی از پیشنهادها برای اراضی جنوبی دریاچه ارومیه، ایجاد ذخیره گاه طبیعی برای احیا و حفاظت گونه‌های در معرض خطر بود و نظر کارشناسی این معاونت، ایجاد ذخیره‌گاه برای گونه‌های بومی منطقه در این زمین‌هاست.

وی ادامه داد: آنچه همکارم آقای تجریشی بیان کرده‌اند، پیشنهاد ستاد احیای دریاچه ارومیه است.

اخیرا مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه که همزمان معاونت محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست را نیز برعهده دارد، به رسانه‌ها گفته بود: قسمتی از جنوب دریاچه ارومیه دیگر هیچ وقت آب سوار نمی‌شود به این دلیل که کف آن به بالا آمده و این باعث شده منطقه تبدیل به یک مرتع خوب شود می‌خواهیم در این منطقه حصارکشی کنیم تا در آن از یوزپلنگ حفاظت کنیم.

ظهرابی در این باره تاکید کرد: اصل موضوع حفاظت و استفاده بهینه از این اراضی است. گونه مورد استفاده اولویت بعدی است که با نظر کارشناسان و با رعایت قوانین حاکم بر پارک‌های ملی انتخاب می‌شود. لذا سازمان برنامه‌ای برای انتقال یوزپلنگ و تکثیر آن در جنوب دریاچه ارومیه ندارد و احتمالا ذخیره‌گاه طبیعی برای احیا و حفاظت میش‌مرغ ایجاد شود.

وی ادامه داد: بر اساس برنامه عمل حفاظت و احیای گونه میش مرغ، یکی از اقدامات برای احیای این پرنده، راه‌اندازی ذخیره‌گاه طبیعی است که با توجه به اینکه آذربایجان غربی یکی از استان‌های زیستگاه میش مرغ است، جنوب دریاچه ارومیه برای این منظور در نظر گرفته شده است.

ظهرابی افزود: طی مطالعه‌ای که اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با همکاری دانشگاه انجام داده، ایجاد عرصه‌ای به عنوان ذخیره‌گاه طبیعی برای احیا و حفاظت از گونه میش‌مرغ در جنوب دریاچه ارومیه پیشنهاد شده است که با توجه به اینکه این منطقه قبلا زیستگاه میش‌مرغ بوده، ما هم موافق این پیشنهاد هستیم.

به گفته وی، اجرای برنامه‌های گردشگری، آموزشی و تحقیقاتی در این ذخیره‌گاه طبیعی، از اقداماتی است که برای این منطقه پیش‌بینی شده است.

میش مرغ (Otis tarda) بزرگترین پرنده با قابلیت پرواز است که طبق رده‌بندی حفاظتی IUCN در رده حفاظتی آسیب پذیر (vulnerable) قرار دارد. جمعیت پرنده طی سال‌های گذشته به دلیل کاهش شدید فراوانی جمعیت، افزایش فعالیت انسان در زیستگاه‌های پراکنش گونه، جزیره ای شدن زیستگاه‌ها، تخریب تخم‌ها و از بین رفتن جوجه‌ها در عملیات کشاورزی، از بین رفتن و کاهش ساختار پوشش گیاهی، عدم مدیریت صحیح پسماندها که منجر به جلب بسیاری از طعمه خواران اهلی و وحشی می‌شود و برخورد با خطوط انتقال نیرو کاهش یافته است.

میش‌مرغ در دشت‌های وسیع بی‌درخت، زمین‌های استپی و کشتزارهای پهناور حبوبات و علفزارها زندگی می‌کند و گونه‌ای همه چیزخوار است که در فصل تابستان گوشتخواری بیشتر و در بقیه فصول رژیم گیاهخواری غالب است.

میش مرغ در سال‌های گذشته در استان‌های همدان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان و بخشهایی از خراسان شمالی و رضوی پراکندگی داشته است ولی در حال حاضر به احتمال زیاد جمعیت این گونه فقط محدود به بخش‌هایی از استان آذربایجان غربی و کردستان است.