حصار کشی تئاتر شهر پیام جدایی هنرمند و شهروند را دارد

سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه نظام مدیریت و بهره‌برداری محوطه تئاتر شهر تدوین شود، گفت: حصارکشی این مجموعه پیام جدایی هنرمند و شهروند دارد.

«علی اعطا» روز یکشنبه در جریان دویست و هفتاد و هشتمین جلسه شورای شهر با ارائه نطق پیش از دستور اظهار داشت: قلب تهران، نقطه تقاطع دو محور اصلی شمالی-جنوبی و شرقی-غربی آن است.

وی گفت: یکی، خیابان ولیعصر، گسترده از جنوب تا به شمال ودیگری، خیابان انقلاب، گسترده از شرق تا غرب است.

اعطا افزود: تقاطع این دو خیابان اصلی شهر تهران،جایی است که امروز، یکی از ساختمان های بااهمیت شهر، یعنی ساختمان تئاتر شهر، در میانه فضای عمومی آن قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه محوطه تئاتر شهر، تاریخی صد ساله دارد، گفت: وقتی ناصرالدین‌شاه تصمیم گرفت تهران فتحعلی‌شاهی را گسترش دهد، احداث حصار هشت‌ضلعی ناصری احداث شد و چهارراه ولیعصر امروز در بخش شمال غربی محدوده شهر قرار گرفت.

وی گفت: حد شمالی حصار ناصری را خندق شمالی تهران تشکیل می‌ داد و در محل تئاتر شهر فعلی، خاکریزی قرار گرفت که باروی حصار ناصری بر آن بنا شده بود.

وی ادامه داد: در اوایل قرن جدید دروازه‌های شهر تخریب شد و به شهرداری وقت دستور داده شد این خندق را پر کند و پس از آن در محل فعلی تئاتر شهر، کافه بلدیه یا کافه شهرداری احداث شد.

به گفته وی، در اواسط دهه ۴۰، طراحی و احداث تئاتر شهر در دستور قرار گرفت و این بنا در فضای عمومی گوشه جنوب شرقی تقاطع دو خیابان اصلی احداث شد و به زودی پارکی در مجاورت آن در پیوستگی با محوطه تئاتر شهر طراحی و احداث شد.

سخنگوی شورای تهران ادامه داد: سلسله وقایع صد ساله را می توان مرور کرد و به سال ۱۳۹۹ رسید؛ یعنی به سالی که، تصویر عمومی از این محوطه را چنین می توان توصیف کرد «تئاتر شهری که در سال کرونا بی رونق رها شده است؛ مسجدی در جنوب تئاتر شهر با معماری چالش برانگیز که هنوز به بهره برداری نرسیده است؛ محوطه بی نظم و نابه سامان تئاتر شهر، و پارکی با مجموعه ای از معضلات اجتماعی که همانگونه مانده است».

وی گفت: واقعیت این است که مجموعه تئاتر شهر و محوطه آن وضعیت مناسبی ندارد. در هفته‌های اخیر گلایه ‌هایی از سوی هنرمندان ارجمند تئاتر در انتقاد از وضعیت نامناسب محوطه تئاتر شهر مطرح شده است. چگونه می‌توان دغدغه‌ هنرمندان به‌عنوان نخستین ذینفعان این مجموعه را نادیده گرفت؟ تئاتر شهر، خانه اهالی تئاتر است و وقتی هنرمندان از فضای ناامن و ناایمن پیرامون این خانه از مدیریت شهری گلایه می‌کنند، نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود.

اعطا افزود: اما در این میان نکات دیگری نیز هست که نمی توان در جایگاه نمایندگی شهروندان آن را نادیده گرفت.در هفته های اخیر، در برخی رسانه ها مطالبی در رابطه با ضرورت ایجاد حائل فیزیکی میان محوطه تئاتر شهر و پیرامون آن مطرح شده است. برخی از مدیران، در توجیه این سخن چنین استدلال می کنند که امنیت و ایمنی در محوطه پیرامون تئاتر شهر کاهش پیدا کرده است، پس باید این محوطه محصور شود.

وی گفت: چنین مواضعی البته در سال‌های پیش نیز مطرح شده است. محوطه پیرامون تئاتر دچار آسیب هایی است و نمی شود نافی آن شد.برخی از رفتارهای ناهنجار که آنجا انجام می شود در شان آن نقطه از شهر نیست. از دیگر سو، مجموعه ای از رفتارها و اقدامات توسط برخی، تئاتر شهر به عنوان یک اثر ثبت شده در فهرست ملی را در معرض تخریب قرار داده است و نمی توان نسبت به آن بی توجه ماند و صرفا نظاره گر بود.

اعطا افزود: اما اینکه چه راهکاری می توان اندیشید، این راهکار حتما جداسازی محوطه تئاتر شهر از شهر نیست. تئاتر شهر چنانکه از نامش پیداست، متعلق به شهر است و همین نکته که در مهمترین تقاطع شهر که کانون و قلب فرهنگی، هنری و دانشگاهی شهر نیز هست، چنین شخصیتی به آن داده است.

به گفته وی، امروز، پیداست که محوطه تئاتر شهر، رها شده است. تصویر غم انگیزی که از این ساختمان مهم شهر که معماری کم نظیری هم دارد، در ایام کرونا، در کمال تأسف بی شباهت به ساختمان های متروک نبوده است. ساختمان ارجمند و پرخاطره تئاتر شهر بی رونق مانده است و محوطه پیرامون آن بی شباهت به یک فضای بی دفاع شهری نیست. روشن است وقتی فضای شهری بی رونق می شود، وقتی فضای شهری رها می ماند؛ ظرفیت های ناامنی و ناایمنی در آن افزایش می یابد و فضای بی دفاع شهری مفهومی جز آن ندارد.

وی افزود: در تیرماه گذشته که میدانگاه هفت تیر افتتاح می شد، یکی از سخنرانان مراسم بودم. گفتم میدان گاه هفت تیر، امشب افتتاح شده است. مبارک است. اما نگرانی اصلی من این است که امشب که مراسم افتتاح به پایان رسید و همه ما از اینجا رفتیم، از فردا اینجا چه خواهد شد؟ آیا قرار است به حال خود رها شود و یا اینکه شهرداری باید برنامه روشنی برای مدیریت این فضای شهری داشته باشد؟ شهردار محترم نیز در سخنان شان این نکته را تایید کردند.

سخنگوی شورای شهر گفت: واقعیت این است که در سالهای اخیر، مجموعه مطالعاتی به منظور تهیه سند مدیریت و بهره برداری از فضاهای عمومی شهر انجام شده و در جلسات مختلفی ارایه شده است. هنوز روشن نیست که چرا همکاران ما در شهرداری تهران، بر مبنای این مطالعات و هرآنچه که لازم است، نظام مدیریت و بهره برداری فضاهای عمومی در شهر را تبیین نمی کنند.

وی افزود: ایجاد حصارفیزیکی میان محوطه تئاتر شهر و فضای عمومی شهر، پیام نامناسبی به شهروندان می دهد. ممکن است گفته شود این اقدام برای کنترل آسیب های اجتماعی و تامین ایمنی و امنیت است. اما صحیح تر این است که تامین ایمنی و امنیت این مجموعه از طریق مدیریت فضای عمومی و رونق بخشی به آن و تعریف رویداد در آن صورت بگیرد.

به گفته اعطا، حصارکشی، ارتباط شهروندان و هنرمندان را مخدوش می کند. توجه کنیم که اصلا مکان یابی این ساختمان در این نقطه از شهر، و طراحی آن با این ایده که در یک فضای شهری واقع شود، پیام روشنی دارد. پیام آن این است که باید بین فضای شهری و شهروندان با هنر و اهالی هنر ارتباط مستمر وجود داشته باشد. ایجاد دیوار و حصار، چه به لحاظ کارکردی و چه به لحاظ نمادین، مخدوش کردن ارتباط شهروندان و اهالی هنر است.

وی گفت: تحلیل ذی‌نفعان بعد فراموش‌شده ما در تصمیمات سیاستی است. اینکه سنجه ما برای تحلیل نفع و زیان شهروندان در یک سیاست، تنها به برخی از کاربران آن محدود شود، یعنی نادیده گرفتن بی‌شمار افرادی که نه می‌توان و نه ممکن است به تمامی‌ آنان دسترسی پیدا کرده حتی آنها که شاید گذرشان مستمر و مدام به چهارراه ولیعصر نیفتد، اما در زیان محدودسازی عرصه عمومی آن شریک خواهند بود.

وی افزود: ایجاد حصار فیزیکی با توجیه محافظت مخالف رویکرد و مرجعیت کلان سیاستگذاری این دوره و شعار «تهران، شهری برای همه» است. با نادیده گرفتن ب نفع و زیان بخش مهمی از ذی‌نفعان شهر، نباید به روح عرصه عمومی شهر آسیب رساند. بنابر اهمیت و ضرورت یک تصمیم سیاستی، آثار نادیده گرفتن و طرد بخشی از ذی-نفعان تنوع خواهد بود.

این عضو شورا گفت: آنچه مرجع سیاستگذاری و رویکرد ما در اداره شهر است، طرد نکردن همه شهروندان در سیاست‌ها و اقدامات است. اصلی غیرقابل معامله و غیرقابل انکار که نمی‌توان به بهانه مطالعه و مطالبه تعداد محدودی از ذی¬نفعان آن را کم اهمیت جلوه داد. شهری برای همه، یعنی پاسداشت حقوق همه ذی‌نفعان در تمام وجوه سیاستی ما و نه انکار حق بسیاری به بهانه برخی سهل انگاری ها در مدیریت، بهره برداری و حفاظت آنچه به عنوان فضای شهری به همه شهروندان تعلق دارد.

وی افزود: محدوده چهارراه ولیعصر متعلق به همه شهروندان است، حتی کودکانی که هنوز به سن بهره بردن از ساحت هنر نرسیده اند.

فضای عمومی را باید مدیریت کرد و نمی‌شود با توجیه ایمنی و امنیت در اولین قدم به حصارکشی و دیوارکشی فکر کرد.

به گزارش ایرنا، به گفته این عضو شورای شهر تهران، رویکرد عمومی ما در شورا توسعه فضاهای شهری است. مصوبات شورای اسلامی شهر تهران در رابطه با فضاهای شهری را اگر مرور کنیم، سیاست توسعه فضای عمومی شهر در آن ها با جدیت دنبال شده است. ما در شورا، دسترسی آزادانه به فضاهای شهری را یکی از مصادیق حقوق شهروندان می دانیم و معتقدیم نباید این حق همگانی را از شهروندان سلب کرد و فضای عمومی شهر را محصور کرد.

وی گفت: در دی ماه امسال تعدادی از اهالی تئاتر در برابر مجلس شورای اسلامی تجمع کردند و یکی از مطالبات اصلی آنها، رفع خسارت های ناشی از کرونا بود. در ایام کرونا که عملا هنر نمایش تعطیل شده است، طبیعی است که هنرمندان گرامی اهل تئاتر در مضیقه قرار می گیرند. خب، حالا در آستانه بهار، چرا از فضای عمومی تئاتر شهر برای اجرای تئاتر استفاده نشود؟ با برنامه ریزی و مدیریت اجرای تئاتر در فضای عمومی، حتما به میزان قابل توجهی این مجموعه امن و ایمن می شود و حتما شهروندان هم استقبال می کنند. حتما بافت اجتماعی این نقطه که قلب فرهنگی هنری شهر است، به وضعیت مناسبی برمی گردد.

وی افزود: حالا در این مورد خاص یعنی محوطه پیرامون تئاتر شهر، با مجموع ویژگی هایی که دارد، یعنی به عنوان مهم ترین مرکز اجرای تئاتر در کشور، به عنوان مجموعه ارزشمند به لحاظ معماری و ثبت شده در فهرست میراث ملی و به عنوان یک فضای شهری غیرقابل تفکیک از شهر، باید برنامه مدیریت و بهره برداری به سرعت تهیه شود و مسئولیت های هر دستگاه در آن مشخص شود و این برنامه مورد توافق همگان قرار بگیرد.

اعطا ادامه داد: حیات بناهای عمومی، به یکپارچگی با شهر است. بنای عمومی را که عملکرد عمومی دارد، نمی‌توان از شهر منتزع کرد. به‌ویژه، وقتی کاربری و عملکرد آن بنای عمومی از جنس هنر باشد، تنیده شدن آن در تار و پود شهر، ضرورت بیشتری می‌یابد.

وی گفت: وقتی نظام مدیریت و بهره‌برداری روشنی وجود ندارد و مدیریت شهری مسئولیت خود را در قبال چنین ماموریتی انجام نمی‌دهد، برای اصلاح این وضعیت اگر در گام اول به سراغ ایجاد مرز فیزیکی و حصار برویم، چنین اقدامی پیام اجتماعی مناسبی ندارد. گمان می‌کنم حتی کسانی آن را پیامی سمبلیک به‌معنای جدایی هنرمندان از سایر شهروندان تعبیر کنند.

سخنگوی شورای شهر در پایان گفت: باید به گونه ای عرصه عمومی تئاتر شهر را مدیریت کنیم که مرزهای آن، نه در محوطه پیرامونی آن، بلکه منطبق بر مرزهای شهر باشد.