حسین مرعشی: ترمیم کابینه؛ وزیر کشور باید استعفا بدهد

یک فعال سیاسی نوشت: راه حل حداقلی ترمیم اساسی کابینه و در واقع تغییر اکثریت قاطع وزرای دولت است. یعنی روی کار آوردن کابینه‌‏ای که بتواند هم رابطه دولت با مردم و هم رابطه دولت با نهادهای بالادستی را بازسازی کند.

سید حسین مرعشی، رئیس شورای سیاستگذاری روزنامه سازندگی نوشت:

همه می‏دانیم که شرایط فعلی که دولت با آن مواجه است شرایط ویژه‏ای است. به نظر می‏رسد آقای دکتر روحانی قبل از وخیم‏تر شدن اوضاع باید تصمیمات مهمی برای آینده ایران اتخاذ کند. من در اینجا فعلا نمی‏خواهم به همه راه حل‏های پیش پای رئیس‌‏جمهور اشاره کنم و بیشترین تاکید من در شرایط موجود بر یک راه حل حداقلی است. فکر می‏کنم این راه حل حداقلی ترمیم اساسی کابینه و در واقع تغییر اکثریت قاطع وزرای دولت است. یعنی روی کار آوردن کابینه‌‏ای که بتواند هم رابطه دولت با مردم و هم رابطه دولت با نهادهای بالادستی را بازسازی کند.

واقعیت این است که با شرایطی که درحال‏حاضر دولت با آن مواجه است اداره و پیشبرد امور کشور خیلی سخت و دشوار شده است. این در حالی است که در مجلس نیز هم موافقان و هم مخالفان دولت، استیضاح چند وزیر کابینه را در دستور کار گذاشته‏ اند. با این شرایط اگر آقای دکتر روحانی متوجه ضرورت‏های تغییرات اساسی در روند اداره کشور نباشد با این استیضاح ‏هایی که در مجلس مطرح است شرایط مدیریت کشور پیچیده‏تر می‏شود. به نظر می‏رسد در شرایط فعلی نیاز به یک سلسله رایزنی‏ های وسیع‏تر میان نمایندگان مجلس و دولت و همین‌طور بین دولت و شخص آقای رئیس ‏جمهور با رهبری هستیم. به هر حال امروز ما با شرایط ساده و یک یا دو مشکل روبه‏رو نیستیم که الزاما با این استیضاح ‏ها شرایط‏مان بهتر شود. مگر اینکه دکتر روحانی بر اساس برنامه حساب شده و مشخصی تغییرات وسیعی به وجود بیاورد که مردم را قانع کرده و به آینده کشور دلگرم کند. برنامه‏ای که مردم را راضی کند تا فضای انتقادی شدیدی که در کل جامعه و به‌خصوص در فضای مجازی وجود دارد مدیریت شود.

لذا من فکر می‌کنم علی‏رغم اینکه ممکن است انتقادات وسیعی به برخی وزرا وارد باشد ولی استیضاح‏ های موردی هیچ مسئله‏ای را از کشور و دولت حل نمی‏کند و به بازسازی نقش مجلس هم کمک نخواهند کرد. در‏حالی‏که ما الان نیاز داریم که هم دولت و نقش آن بازسازی شود و هم نیاز داریم جایگاه مجلس بازسازی شود و هم نیاز داریم یک بار دیگر اعتماد مردم را بازسازی کنیم. علاوه بر این مشکلات پیچیده متعددی داریم. مسئله کسری بودجه مسئله مهم امروز است. همچنان‏که مسئله ارز و یا مسئله حفظ ظرفیت‏های اشتغال و همین‏طور معیشت مردم و عدم تعادل در هزینه و درآمد در اکثریت خانوارهای ایرانی مسائل مهم امروز جامعه ما هستند. در کنار آنها مسائل روابط خارجی و منطقه‏ای و… سبدی از مسائل به‏ هم گره ‏خورده پیش روی دولت گذاشته است که برای حل آنها نیاز به اتخاذ تصمیمات اساسی داریم. استیضاح وزرا راهی نیست که بتواند منجر به این تصمیمات اساسی شود. از استیضاح ‏های موجود استیضاح آقای زنگنه را سیاسی می‏دانم. اما در مورد آقای رحمانی فضلی موضوع متفاوت است. بالاخره آقای رحمانی فضلی از جمله کسانی بوده که در جلسات متعدد دولت نسبت به قضیه بنزین به آقای رئیس‏ جمهور اطمینان خاطر داده که اتفاق خاصی نخواهد افتاد. خب شاید درست ‏تر بود که خود آقای رحمانی فضلی با این تشخیص غلط دیگر در کابینه نمی ‏ماند و از ادامه کار استعفا می‏کرد. هرچند موضوع چندان ساده نیست. از پیچیدگی‏ های وزارت کشور این است که به سادگی نمی‏توان جایگزینی برای وزیر پیدا کرد. وزارت کشور از وزارت‌خانه‏ های حساس است و دارای کشمکش ‏های زیادی است. به‏ خصوص که پروسه انتخابات نیز آغاز شده است و مسله انتخابات هم وضع این وزارت‌خانه را پیچیده‌تر می‏کند.

بنابراین به نظر می‏رسد کار حداقلی که آقای رئیس‏ جمهور می‏تواند انجام دهد یک تغییرات وسیع در کابینه و پایان دادن به این روابط سرد بین مجلس و دولت، بین دولت و رهبری و بین دولت و نهادهای تقنینی و قضایی و نهادهای موثری مانند سپاه و.. باشد. بالاخره کشور به آرایش جدید نیاز دارد. واقعیت این است که چیز زیادی از اعتبار این دولت باقی نمانده و به نظر نمی‏رسد این دولت روحیه ‏ای برای تهاجم به مشکلات داشته باشد. خبرهایی که از درون دولت می‏شنویم حاکی از گله ‏مندی شدید آقای رئیس ‏جمهور از وزرا و متقابلا گله‏ مندی وزرا از رییس‏ جمهور است. بین قوا هماهنگی لازم وجود ندارد. دولت به اندازه کافی پشتیبانی نمی‏شود.

به همین دلیل یک پیشنهاد حداقلی (چرا که ارائه پیشنهادات دیگر ممکن است شرایط را متشنج ‏تر کند) ترمیم وسیع کابینه است. آقای رئیس‏جمهور وقت زیادی ندارد و باید تصمیمات مهمی برای آینده ایران بگیرد و اگر زودتر دست به این کار نزند ممکن است این فرصت‏های موجود هم از بین برود. درحال‏حاضر مجموعه دولت قادر نیست با شرایطی که در آن قرار گرفته مسئله مهمی از ایران را حل کند و ترمیم کابینه با برنامه‌ریزی و هماهنگی‏ های لازم شاید بتواند راه مناسبی باشد. اگر آقای روحانی برنامه داشته باشد و بر اساس برنامه و با هماهنگی رهبری و رایزنی با مجلس بخواهد روحیه جدیدی به کشور بدهد به احتمال خیلی زیاد موفق خواهد شد.

واقعیت این است که با تداوم موقعیتی که در آن قرار گرفته‏ایم و با این دست فرمان موجود موضوع بسیار نگران‏کننده این است که اساسا جایگاه نهادی به نام ریاست‌جمهوری که منتخب مستقیم مردم ایران است به شدت در حال تضعیف شدن است. جایگاه دولت هم به عنوان اداره‌کننده کشور و نقش آن روزبه‌روز در حال تقلیل است. و خود این تضعیف نهاد اصلی حاکمیت ضررهای جبران‌ناپذیری به کشور وارد می‏کند. حرمت‏ هایی در حال شکسته شدن است و بدعت‏ هایی در حال ایجاد است و دخالت‏ هایی در کار اداره کشور توسط نهادهای دیگر تجربه می‏شود که اینها اساسا نهاد دولت را در آینده ضعیف کرده و کار کشور را در درازمدت با اختلال مواجه خواهند کرد.

الان شرایط به سمتی می‏رود که هر روز از قدر و منزلت نهاد ریاست‌جمهوری و دولت کاسته می‏شود. در این شرایط برخی راه حل‏های دیگری از جمله استعفای رئیس ‏جمهور را مطرح می‏ کنند. من اما همچنان راه حل حداقلی را تغییر اساسی کابینه با تغییرات وسیع و ایجاد یک روحیه جدید می‏دانم. راه حل‏های دیگر هم می‏تواند مطرح باشد اما فکر می‏کنم ما هنوز به آن نقطه نرسیده‏ایم. باید ببینیم آقای دکتر روحانی قادر هستند که با یک روحیه و افراد و ساختار جدیدی به جنگ مشکلات موجود بروند یا خیر. من فکر می‏کنم باید ابتدا مطمئن شویم راه حل‏های کم‌هزینه ‏تر شدنی نیستند و مثلا آقای روحانی دست به این کار نمی‏زنند و بعد به راه حل‏های پرهزینه ‏تر مانند استعفای رئیس‏ جمهور فکر کنیم. به هرحال اینکه دولتی نتواند کار خود را به پایان برساند برای یک کشور شرایط مثبتی نیست. آن هم در شرایطی که کشور هم درگیر تنش و مشکلاتی در روابط منطق ه‏ای است و هم در روابط بین‌المللی بر سر برجام و چگونگی حفظ آن و یا خروج از آن با چالش‏های مهمی مواجه است و لذا نمی‏شود در این شرایط یک‏باره به راه حل‏های خلق‏ الساعه و پرهزینه فکر کرد.