حاج بابایی: برخورد با حق‌التدریسی‌ها، ظلم است
با شروع سال تحصیلی دوباره بحث نیروهای حق‌التدریسی بر سر زبان‌ها افتاده است. شایان ذکر است که در نظام آموزشی کشور، بی‌شک حق‌التدریس‌ها نقش بسیارموثری را ایفا می‌کنند. با کاهش جذب دانشجوهای مرتبط در دانشگاه‌های فرهنگیان و شهید رجایی، به روند جذب نیروهای حق‌التدریسی سرعت بخشیده شده است.
طبق آماری که از طرف رییس مرکز برنامه‌ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش به «ایلنا» ارائه شده، تعداد حق التدریسی‌های کشور بیش از ۱۲۰ هزار نفر است که نیمی از نیروهای حق التدریسی مربوط به نهضت سوادآموزی اند و بیش از یک سوم آن‌ها را نیز مربی‌های پیش دبستانی تشکیل می‌دهند. بنا به گفته اسفندیار چهاربند، ۸۰درصد این نیروها نیز با نیاز آموزش و پرورش سنخیتی ندارند.
چندی پیش نیز محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش، در خصوص بحث استخدام بعضی معلمان حق التدریس در شهرهای کوچک و دور‌افتاده گفت: « مجلس کلیات طرحی را به تصویب رسانده و جزییات آن قرار است در کمیسیون بررسی شود که ما منتظریم آن طرح در خصوص نحوه به کارگیری نیروهای حق التدریسی را برای آموزش و پرورش تعیین تکلیف کند اما تا آن زمان که آن طرح به تصویب برسد، استفاده از همکاران عزیز حق التدریسی‌مان مانند گذشته است».
از طرف دیگر ، گویی مجلس با این روند مخالف است و برنامه‌های متفاوتی دارد. با توجه به آنکه از تدریس بعضی از این افراد چندین سال می‌گذرد و زندگی بسیاری از نیروهای حق التدریسی نیز به همین شغل گره خورده است، چه راهکاری برای تعدیل این تعداد وجود دارد؟بی‌شک مسئولان باید برای حل این مساله طرح‌هایی را در دستور کار خود قرار دهند زیرا ادامه این شرایط و بلاتکلیفی حق‌التدریسی‌ها، هم برای وزارتخانه و هم برای افراد مشکل آفرین خواهد شد. برای اطلاع از راهکار‌های رهایی از این مشکل و نیز اقداماتی که در این زمینه صورت گرفته است، با حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر پیشین آموزش و پرورش و رییس فراکسیون ولایی مجلس، به گفت‌وگو نشستیم ، در ادامه مشروح گفت‌وگوی او با «قانون» را می‌خوانید.
مرجع استخدام نیرو در آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی بوده یا اولویت با نیروهای حق‌التدریسی است؟
در قانون برنامه ششم ماده۶۳ آمده است که استخدام آموزش و پرورش باید از طریق دو دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی صورت بگیرد. بحث‌حق‌التدریسی‌ها موضوعی تازه است. چرا این اتفاق‌افتاد؟ دلیل این است که متاسفانه در طول این چهارسال، آموزش و پرورش در حق دانشگاه فرهنگیان جفا کرده است؛ دانشگاه فرهنگیان باید هر سال ۳۰هزار دانشجو را پذیرش می‌کرد که در طول چهارسال این تعداد به ۱۲۰هزارنفر می‌رسید؛ ۱۲۰ هزار نیرویی که آمادگی حضور در کلاس‌ها برای تدریس را داشتند اما مسئولان آمدند و این تعداد را به سالی چهارهزار نفر کاهش دادند. در عوض آن تخلفی را انجام و تعدادی از مدارس را اجاره دادند. مدارسی که اجاره داده می‌شد نیز تعدادی نیروی حق التدریسی وارد بازار کار می‌کردند و همین‌گونه شد که مجلس پس از آنکه معضلات را دید با اجاره مدارس مخالفت کرد.
نکته بعدی که باید به آن اشاره کنم خلأ نیرو در وزارت آموزش و پرورش است که از نبودِ آموزش نیروی کافی در دانشگاه فرهنگیان و بازنشستگی تعداد بسیاری از افراد نشات می‌گیرد. همین خلأ نیروی انسانی باعث شد که آموزش و پرورش به جذب نیروهای حق‌التدریسی و مربی ترغیب شود.
تکلیف این تعداد نیروی حق‌التدریسی چه می شود؟
دوستان حق‌التدریسی پس از چندسال زحمت‌کشیدن، حقی برای‌شان ایجاد شده است و مجلس شورای اسلامی نیز به احترام این حق افراد ورود کرده‌است. اگر وزارت آموزش‌وپرورش به قانون عمل می‌کرد، مدارس را اجاره نمی‌داد و مواردی از این دست را انجام نمی‌داد، شاید شاهد بروز این اتفاقات نبودیم. از‌طرف دیگر، نمایندگان مجلس نیز مجبور شدند که به این مساله ورود کنند چرا که در حوزه‌های انتخابی‌شان با هزاران کلاس خالی رو‌به‌رو شده‌اند.
دانشگاه فرهنگیان نیز دانشجو ندارد و فیتیله‌اش پایین کشیده شده است، با این شرایط چه کاری باید صورت پذیرد؟ اعتقاد ما نمایندگان براین است که نباید حتی یک نفر دیگر جز دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی جذب شود و از طرف دیگر نباید حقوق حق التدریسی‌ها که در طول این سال‌ها زحمت کشیده‌اند، نیز پایمال شود. نباید مجدد اجازه جذب این تعداد نیرو که در دانشگاه‌های تخصصی فرهنگیان آموزش ندیده‌اند، داده‌شود و این روند باید خاتمه پیدا کند.
جذب معلم فقط باید از دانشگاه فرهنگیان و رجایی صورت پذیرد؟
بله، عده‌ای از دوستان می‌گویند که اگر فقط این دو دانشگاه وظیفه آموزش معلم را برعهده دارند، پس تکلیف سایر دانشگاه‌های کشور چه می‌شود. باید در جواب دوستان گفته‌شود مگر فقط آموزش‌وپرورش در کشور وجود دارد؟ کشور پر از شرکت‌های مختلف است و سازمان های بسیاری نیز وجود دارد که هرکدام از آن‌ها نیز مراکز علمی دارند.
در بسیاری از کشورهای جهان، دانشگاه فرهنگیان و مراکز تربیت معلم وجود دارد که به طورخاص معلمان آینده را آموزش می‌دهند. میان تخصص دانشجویان تربیت معلم و فارغ‌التحصیلان بهترین دانشگاه‌های کشور تفاوت بسیاری وجود دارد. فردی تخصص ادبیات یا ریاضی را از بهترین دانشگاه گرفته‌است، ولی این تخصص شخص، هیچ کاربردی برای تدریس در مقاطع ابتدایی مدارس ما را ندارد.
کلاس اول تا ششم ابتدایی شخصی را می‌خواهد که روش تدریس و خلق‌و‌خوی معلمی را بیش از هر چیز آموخته‌باشد و در پله بعد علم او در نظر گرفته شود. با بهره‌مندی از همه این ویژگی‌ها است که یک معلم، آماده حضور موفق در عرصه تعلیم و تربیت می‌شود. حالا فردی بیاید که علم کافی داشته باشد ولی درعوض آموزش کافی برای تدریس را ندیده‌باشد، این موضوع در روند کاری او بی شک مشکل ایجاد می کند.
آمار صحیح حق التدریسی‌ها چه تعداد است؟
معاون رییس‌جمهور، آقای انصاری، در صحن علنی مجلس آمار ۱۲۱ هزار نفر را اعلام کرد که ۹۴ درصد آن‌ها بانوان هستند. اطلاع ندارم که این آمار دقیق و صحیح است یا خیر ولی متولی اصلی آموزش و پرورش بوده و وظیفه اعلام آمار و ارقام برعهده آن‌ها ست.
بلاتکلیفی این تعداد از حق‌التدریسی‌ها ظلم نیست؟
بله، اینکه نیرویی را بیاوریم و چندسالی از او کار بگیریم و بعد از مدتی نیز بگوییم که شما را نمی‌خواهیم مصداق ظلم است. در وهله نخست ما باید مشکل آن‌ها را حل کنیم و پس از آن نیز به هیچ وجه اجازه استخدام غیر از دانشجویان فرهنگیان و شهید رجایی را به آموزش و پرورش ندهیم. افرادی که اظهار می‌کنند این افراد بنا به دلایلی به کار نمی‌آیند، ممکن است به مشکلاتی برای جذب آن‌ها استدلال کنند ولی آیا حق این تعداد انسان را می‌توان نادیده گرفت. خدا را خوش می آید؟ اگر کسی خواهر یا برادر خودش حق التدریسی باشد این‌گونه با مشکل‌شان برخورد می‌کند.
دانشگاه فرهنگیان ظرفیت تربیت این تعداد معلم را در سال دارد؟
وزیر محترم آموزش و پرورش به مسئولان نظام گفته‌است که دانشگاه فرهنگیان ظرفیت ندارد. بنده در جایگاه وزیر پیشین آموزش و پرورش می‌گویم که این دانشگاه ظرفیت ساختمانی، مالی و نیروی انسانی را دارد. حتی اگر ادعا می‌شود که تعداد نیرو کافی نیست ، می‌توان از سایر استان‌ها در سراسرکشور، از مراکز تربیتی هر تعداد نیرویی راکه می‌خواهند، به خدمت بگیرند تا آموزش لازم را به افراد داده و آن‌ها را برای معلمی آماده کنند. اراده‌ای پشت دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی وجود دارد که نمی‌گذارد این دو دانشگاه پا بگیرد و به جایگاه اصلی خود در نظام آموزش کشور بازگردد.
از آغاز به کار وزیر آموزش‌وپرورش در دولت دوازدهم عزم کافی برای حل مشکلات را از او دیده‌اید؟
بنده قبل و پس از وزارت آقای بطحایی با ایشان در این‌باره صحبت کرده‌ام. وزیر در گفتاری اعلام کرد که قصد دارد دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی را تقویت کنند. امروز ما در انتظار عمل این وعده هستیم. دانشگاه فرهنگیان تنها دانشگاهی است که مصوبه مجلس شورای اسلامی، شورای انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت را همراه خود دارد و رییس هیات امنا آن نیز شخص رییس جمهور است.
برای جمع‌بندی، چه راهکاری را برای حل این موضوع مناسب می بینید؟
برای حل موضوع، راهکار این است که دانشگاه فرهنگیان برای جذب ۳۰هزار دانشجو اقدام کند و مشکل حق‌التدریسی‌ها نیز هرچه‌زودتر حل شود و به نظر من اگر فردی اعتقاد به حل مشکل داشته‌باشد، راهکار‌ها چندان دشوار نخواهد بود.
