جهانی شدن میراث تاریخی یزد

به گزارش خبرنگار مهر، در این هفته همزمان با برگزاری نشست اعضای ستاد برنامه ریزی تبریز پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ و نارضایتی رئیس سازمان میراث فرهنگی درباره اینکه هنوز بسیاری از برنامه‌ها برای این مراسم بزرگ اجرایی نشده است مرتضی بخشایش آبدار مدیرکل میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی گفت: رویدادی اتفاق افتاده که برای اجرایی شدن آن باید هزینه و اعتبارات تامین شود.

وی ادامه داد: موضوع در حد اعتبارات ملی و استانی است این برنامه در مصوبه هیات وزیران وقتی تصویب شد که بودجه ۹۶ تمام دستگاه‌های اجرایی بسته شده بود یکی از مصوبات هیات وزیران این بود که ده درصد اعتبارات ملی را جا به جا کنند. یعنی این اعتبارات ملی هستند و به استان ربطی ندارند پروژه‌هایی که به استان مربوط است طبق دستور استاندار برنامه ریزی شده و پیش می‌رود. موضوع دیگر ایجاد ردیف اعتباری برای تبریز ۲۰۱۸ بود که در هیات وزیران مصوب شده و باید در سال ۹۷ برنامه ریزی شود. برخی از برنامه‌ها عملیاتی نشده چون تامین اعتبار نشده بودند. هنوز اعتبارات ملی تخصیص داده نشده با این وجود در این جلسه رئیس سازمان میراث فرهنگی گفت که استان تمام پروژه‌ها را احصا کند و به مرحله ملی برساند تا ما هم تامین اعتبار کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی درباره اینکه تصورها بر این است که باید بخش اعظمی‌از پروژه‌ها تا سال ۲۰۱۸ تمام شده باشد بیان کرد: معمولا تلقی می‌شود که قرار است تبریز در سال ۲۰۱۸ زیر و رو شود و یا با تغییرات زیاد و اتفاقات مختلفی رو به رو باشد ما نباید انتظارات مردم را بی مورد بالا ببریم.   ۲۰۱۸ نقطه شروعی برای شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی است. استاندار برنامه ۲۰۱۸ را به کل استان تعمیم داده است ۵ مسیر گردشگری تعریف شده و تمام پروژه‌ها را برای این مسیرها مشخص کرده ایم. هر کجا که زیرساخت نبوده در آنجا زیرساخت ایجاد کرده ایم.

شهر تاریخی یزد جهانی شد

مهمترین اتفاق این هفته ثبت جهانی شدن شهر تاریخی یزد بود. از روز دوم جولای که چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر کراکف لهستان برگزار شد و با وجود اینکه ۹ سال بحث ثبت جهانی شهر یزد مطرح بوده و مسئولان نیز وعده جهانی شدن آن را در سال ۲۰۱۷ داده بودند اما نگرانی‌ها برای عدم ثبت جهانی این شهر تاریخی نیز همزمان با آغاز اجلاس همراه شد.

این نگرانی‌ها زمانی بیشتر شد که سازمان میراث فرهنگی برای آماده کردن فضای پس از عدم ثبت جهانی این پرونده تاریخی اقدام به انتشار گزارشی درباره احتمال رد شدن این پرونده کرد. در این گزارش آمد که ممکن است ایرادات یونسکو به پرونده ثبت جهانی یزد در اجلاس کمیته میراث جهانی (۲ تا ۱۲ جولای ۲۰۱۷) در لهستان چنان جدی شود که یزد را از قرار گرفتن در فهرست جهانی یونسکو محروم و موعد دیگری برای رای گیری در این پرونده مشخص کند.

یکی از این ایرادات را شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) به عنوان شورای زیر مجموعه یونسکو اعلام کرده بود. ایراد اول شورا به ساخت یک سازه بتنی و غیر خشتی در بافت خشتی و محله زرتشتیان یزد بود همان مشکلی که ممکن بود با موافقت اعضا مواجه شود و ثبت جهانی یزد به تاخیر بیفتد.

ایراد دوم آن بود که  ساکنان بافت خشتی اجازه ساخت بناهای خشتی را ندارند چون ضوابط شهرسازی چنین اجازه ای به آن ها نمی دهد. سومین ایراد نیز به حریم باغ دولت آباد یزد برمی گشت که گفته بودند باید افزایش یابد و ساخت و سازهای واقع در حریم این اثر باید ضابطه مند شوند.

کارشناسان و مسئولانی که از ایران برای پرونده یزد به لهستان رفته بودند بالاخره موفق شدند که اعضای کمیته میراث جهانی را درباره این ایرادات متقاعد کنند. در جریان این جلسه، کشورهای ترکیه، ویتنام، کویت، و آذربایجان به همراه ۸ کشور دیگر در حمایت از ثبت جهانی یزد صحبت کرده و اگرچه گفتند که نواقصی در پرونده وجود دارد اما حمایت خود را از ثبت جهانی آن بیان کردند سپس این پرونده در فهرست جهانی ثبت شد.

نظر فراکسیون گردشگری مجلس درباره طرح تأسیس وزارتخانه میراث

هنوز وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی در دستور کار نمایندگان مجلس قرار دارد و هر از گاهی درباره آن جلسه برگزار می کنند این بار نیز اعضای فراکسیون گردشگری مجلس دلیل اصلی پیشنهاد وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی را توانمندتر شدن این سازمان‌ در برابر قدرت وزارتخانه‌های دیگر دانستند.

نشست رئیس و جمعی از اعضای فراکسیون میراث فرهنگی، گردشگری، صنایع‌دستی و مناطق آزاد مجلس با جمعی از اعضای کمیسیون گردشگری اتاق ایران این هفته در سالن اجتماعات اتاق بازرگانی ایران برگزار شد. در این برنامه، رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد هنر و اقتصاد ورزش اتاق ایران در این نشست با تأکید بر لزوم کاهش تصدی‌گری دولت در بخش گردشگری گفت: اغلب کشورهای موفق در حوزه گردشگری از نقش اجرایی دولت عبور کرده و این نقش را به بخش‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی واگذار کرده‌اند. بدنه دولت کوچک‌شده و دولت تنها به وظایف نظارتی، هماهنگی و سیاست‌گذاری خود می‌پردازد.

به گفته احمد اصغری قاجاری مهم‌ترین نقش دولت در این کشورها در حوزه اجرا به مقوله پیشبرد و ترویج کشور در قالب برنامه‌های بازاریابی و تبلیغات، خلاصه می‌شود.

اصغری در مورد ساختار گردشگری ایران گفت: برعکس کشورهای مذکور، بدنه گردشگری کشور ما بسیار بزرگ است و دولت تمامی نقش‌های بخش دولتی و حتی خصوصی را یک‌تنه برعهده‌گرفته و اجرا می‌کند. درصورتی‌که دولت باید قبل از هر چیزی به تغییر نگاه سنتی خود که حاکی از نوعی بی‌اعتمادی به سایر بخش‌ها ازجمله بخش‌خصوصی است بپردازد و بیشتر امور به بخش خصوصی واگذار شود.

یک ستون تاریخی در مرودشت کشف شد

چندی پیش یک گزارش مردمی مبنی بر وجود یک شیء تاریخی در منزل فرد در شهرستان مرودشت به دست ما رسید. در این رابطه بلافاصله یگان حفاظت از میراث فرهنگی با همکاران نیروی انتظامی به محل مراجعه  و در آن خانه یک ته ستون متعلق به دوره ساسانی کشف شد.   مالک خانه اعلام کرده که چندی قبل در زمین کشاورزی اش با این ته ستون مواجه شده و آن را برای تزئین به خانه اش انتقال داده است.

مردم هم می‌توانند پرونده‌های میراث ناملموس را تهیه کنند

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و فرهنگی گفت: غیر از کارشناسان میراث فرهنگی، مردم هم می‌توانند میراث ناملموس را برای ثبت در فهرست میراث ملی معرفی و پرونده آن را تهیه کنند.

فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و فرهنگی گفت: سازمان میراث فرهنگی فرمی را می‌تواند در اختیار مردم قرار دهد که در آن فرم، اطلاعات اولیه مربوط به یک پرونده میراثی درج می‌شود. فرم دیگری نیز وجود دارد که در صورت تکمیل آن، پرونده میراث ناملموس تکمیل‌تر خواهد شد بنابراین مردم می توانند پیشنهاد دهنده باشند.

نظری بیان کرد: اولین قدم برای تهیه پرونده پر کردن فرم مخصوص سازمان میراث فرهنگی است که در آن آمده است که این میراث ناملموس مصداق چه چیزی است. جزو چه گروهی قرار می‌گیرد، فن است یا گویش و یا آداب و رسوم. عکس و فیلم و یا اسنادی می‌خواهد که به همراه توضیحات مربوط به آن هر کسی متوجه شود که دقیقا قرار است چه چیزی ثبت شود. مردم می‌توانند از اداره کل میراث فرهنگی استانها و یا دفتر ثبت آثار مشورت بگیرند.

نظری گفت: تلاش می‌کنیم که در یکی دو هفته آینده تمام فرم‌ها را به صورت آنلاین در اختیار مردم روی سایت سازمان قرار دهیم و یا حداقل فرم‌هایی که برای ثبت اولیه میراث ناملموس است روی این سایت نمایش داده شود.

صندوق احیا آثار و انجمن همکاری با یونسکو تفاهمنامه امضا کردند

صندوق احیاء و بهره ­برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی و انجمن ایرانی همکاری با یونسکو تفاهمنامه همکاری مشترک امضا کردند. این تفاهمنامه که به امضای محمدرضا پوینده مدیر عامل و رییس هیئت مدیره صندوق احیاء و بهره برداری از بناهای تاریخی و فرهنگی و محمدرضا مجیدی، مدیرعامل و رییس هیات مدیره انجمن همکاری با یونسکو( IACU ) رسیده است بر مشارکت طرفین برای معرفی توانمندی و تجربیات صندوق احیاء، درسطوح منطقه ای و بین المللی و اطلاع رسانی برای معرفی بسته های سرمایه گذاری و شناسایی و جذب سرمایه گذاران خارجی در زمینه مشارکت و سرمایه گذاری احیاء و بهره برداری بناهای تاریخی تأکید شده است.

بر اساس این تفاهمنامه طرفین نسبت به برگزاری گردهمایی ها، سمینارها و تهیه مصادیق ترویجی احیاء اماکن و بافت های تاریخی به منظور معرفی مزیت ها و قابلیت های این حوزه در زمینه گردشگری اقدام خواهند کرد.

راه‌حل واگذاری عمارت شترگلو

عمارت شترگلو نیز این هفته خبرساز بود. معاون میراث فرهنگی کرمان گفت: اگر صندوق احیا عمارت شترگلو و خانه‌های اطرافش را براساس بخش‌نامه سازمان برنامه و بودجه به بخش خصوصی واگذار کند مشکل این عمارت حل می‌شود.

حمید روحی معاون میراث فرهنگی استان کرمان به خبرنگار مهر گفت: دولت برای تسهیل‌گری در امر واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها را راه اندازی کرده است تا از طریق این صندوق پروژه‌ها به شکل طولانی در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد غیر از این نهادهای دولتی می‌توانند براساس ماده ۲۷ قانون اساسی کشور بناهای در اختیار خود را به مدت یک سال به بخش خصوصی واگذار کنند به تازگی نیز آقای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه بخش نامه‌ای نوشته مبنی‌بر اینکه پروژه‌های نیمه تمام دولت را می‌توان با مدت زمان طولانی به بخش خصوصی واگذار کرد. این بخش نامه قبلا نبود و نمی‌توانستیم پروژه‌ها و خانه‌ها را به مدت طولانی به بخش خصوصی واگذار کنیم مگر از طریق صندوق احیا.

وی افزود: الان برخی از خانه‌های تاریخی کرمان از جمله عمارت شترگلو، خانه امینیان و… در اختیار صندوق احیا هستند که باید به مزایده گذاشته شوند به تازگی نیز برای عمارت شترگلو مزایده‌ای برگزار شد اما چون اشتباهی در محاسبات قیمت اجاره ملک رخ داده بود این مزایده مجددا در حال بررسی است تا بتواند واگذار شود.

روحی افزود: عمارت شترگلو اکنون می‌تواند از طریق صندوق احیا و خانه‌های اطرافش از طریق اداره کل استان کرمان واگذار شود اما اگر قرار باشد که هر دو را با هم واگذار کنیم باید براساس بخش‌نامه آقای نوبخت «گزارش تصمیم» گرفته شود. یعنی اینکه تصمیم‌گیری کنند که چطور این واگذاری صورت گیرد و آیا این واگذاری برای اداره کل میراث فرهنگی کرمان، صندوق احیا و سرمایه گذار مرقون به صرفه است یا نه.