جنگ دیپلماتیکی که اسرائیل علیه ایران به راه انداخته است/ آیا ایران می‌تواند کارزار دیپلماتیک تل‌آویو را به چالش بکشد؟
در ادامه اتهام‌ها و تهدیدات علیه ایران بر سر حمله به کشتی مرسر، وزیر دفاع اسرائیل از آمادگی برای اقدام نظامی علیه ایران سخن گفته است. این اظهارات علاوه بر پاسخ مقام‌های رسمی ایرانی، با واکنش حقوقی کارشناسان نیز روبه‌رو شده است؛ به نظر می‌رسد این اظهارات می‌تواند ابزاری برای مقابله با کارزای دیپلماتیک اسرائیل در اختیار ایران قرار دهد.
«بازتاب»؛ آرش صفار- با بالا گرفتن تهدیدات اسرائیل علیه ایران و هم‌صدایی واشنگتن و لندن با تل‌آویو در متهم کردن ایران به حمله به نفت‌کش مرسر، نگرانی‌ها از احتمال اقدام اسرائیل علیه ایران افزایش یافته است.
در آخرین تحولات، «بنی گانتز»، وزیر دفاع اسرائیل در مصاحبه با پایگاه «وای نت» گفت که ایران در پی به چالش کشیدن اسرائیل در چندین جبهه است، از این رو نیروهای خود در لبنان و غزه را تقویت می‌کند، شبه‌نظامیان را در عراق و سوریه مستقر می‌کند و حامیان خود در یمن را حفظ می‌کند.
گانتز همچنین مدعی شد اسرائیل آماده اقدام نظامی علیه ایران است.
«مجید تخت روانچی»، سفیر ایران در سازمان ملل امروز در توئیتی نوشت «امروز اسرائیل و حامیان آن برای متقاعد کردن شورای امنیت به محکوم کردن ایران، اطلاعات جعلی در مورد حوادث اخیر در آب‌ها منطقه ارائه دادند و شکست خوردند. ما قویا این اتهامات را رد می‌کنیم. شورای امنیت باید با ماجراجویی اسرائیل در منطقه برخورد کند و فریب و دروغ آن را رد کند».
همچنین سخنگوی ارشد نیروهای مسلح، سرتیپ «ابوالفضل شکارچی» در پاسخ اتهامات علیه ایران گفت که اگر قرار به تقابل با دشمن باشد، مانند حمله به پایگاه عین الاسد صراحتا اعلام می‌شود.
او طرح اتهامات علیه ایران را راهبرد آمریکا، انگلیس و اسرائیل برای ایران‌هراسی دانست و در واکنش به اظهارات مقام‌های آمریکایی مبنی بر یافتن قطعات پهپادهای ایرانی، گفت «در کدام آزمایشگاه تشخیص داده شده که قطعات مورد ادعا متعلق به ایران است».
از دیگر سو برخی منابع از آماده‌باش نیروهای نظامی ایران در پی فضاسازی رسانه‌ای اسرائیل و آمریکا خبر داده‌اند.
همچنین در پی اظهارت بنی گانتز، «رضا نصری»، متخصص در حقوق بین‌الملل و تحلیل‌گر سیاست خارجی در توئیتی نوشت «تهدید به استفاده از زور توسط اسرائیل نقض ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل است. شورای امنیت باید وارد عمل شود، با علم به اینکه این اظهارات رسمی -که اشاره به یک حمله مسلحانه قریب‌الوقوع دارد- به ایران این گزینه را می‌دهد تا از حق دفاع پیش‌دستانه خود استفاده کند».
مطابق بند 4 ماده 2 منشور ملل متحد، «کلیه اعضا در روابط بین‌المللی خود از تهدید به استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشوری، یا از هر روش دیگری که با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشد خودداری خواهند کرد».
اگرچه شاید نتوان نفس اعلام آمادگی برای اقدام نظامی علیه ایران را نقض این بخش از منشور ملل متحد دانست، قرار دادن اظهارات گانتز در کنار مواضع سایر مقام‌های تل‌آویو از جمله نخست‌وزیر، نقض خودداری از تهدید به استفاده از زور محسوب می‌شود.
در این شرایط شورای امنیت موظف است در صورت ارجاع موضوع از جانب ایران یا دبیر کل سازمان، به مسئله رسیدگی کند.
در ارتباط با بخش دوم توئیت رضا نصری در خصوص حق ایران به دفاع پیش‌دستانه، اما موضوع به نظر پیچیده‌تر می‌رسد؛ یک کارشناس حقوق بین‌الملل در گفتگو با «بازتاب» به این نکته اشاره می‌کند که اصولا در مورد حق دفاع پیش‌دستانه، اجماعی میان حقوق‌دانان وجود ندارد و برخی آن را از اساس ناقض منشور ملل می‌دانند.
از سوی دیگر، به گفته این کارشناس، حق دفاع پیش‌دستانه زمانی برای یک کشور ایجاد می‌شود که خطر اقدام نظامی علیه آن قریب‌الوقوع بوده یا با اقدام عملی (همچون استقرار نیروهای نظامی مهاجم نزدیک مرزها یا ورود کشتی‌های جنگی آن به آب‌های نزدیک به کشور مورد تهدید) همراه شده باشد.
کارشناسان حقوق بین‌الملل ایرانی همواره بر این نکته تأکید داشته‌اند که علیرغم برخوردهای دوگانه و نادیده گرفتن حقوق بین‌الملل در بسیاری از پرونده‌های بین‌المللی، این حقوق ابزارهای مناسبی را به طور موردی در اختیار کشورها قرار می‌دهد؛ موضوعی که در سیاست خارجی ایران عموما نادیده گرفته می‌شود.
به هر حال، به نظر می‌رسد در برابر کارزار دیپلماتیک اسرائیل علیه ایران، تهران نباید صرفا به تکذیب اتهامات یا فراخواندن سفرای کشورهای متهم‌کننده بپردازد و می‌تواند از ظرفیت‌های دیپلماتیک خود برای به چالش کشیدن کارزار اسرائیل بهره جوید.
