جنگ در زمین نفت
وزیر نفت با بیان اینکه اخذ هرگونه تصمیمی در کمیته ویژه غیرقانونی است، می‌گوید: «اعتقاد ما این است که کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک هیچ حق تصمیم‌گیری ندارد. این کمیته اختیار قانونی ندارد و از نظر حقوقی دارای صلاحیت نیست که درباره هیچ مساله‌ای به تصمیم برسد. این نهاد تنها نظارت و بررسی می‌کند و به نشست وزارتی گزارش ارائه می‌دهد.»
فردا یکشنبه نشست کشورهای تولید کننده نفت اوپک در الجزایر برگزار می‌شود، با وجود اینکه این جلسه، نشست مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیر اوپک است و نباید در آن تصمیمات تازه‌ای اتخاذ شود، اما تحلیلگران معتقدند این نشست سرنوشت ساز است و می‌تواند بر وضعیت صادرات نفت ایران اثر گذار باشد.
جنگ در زمین نفت به گزارش فرارو، هفته گذشته بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت، که قرار بود برای شرکت در اجلاس کشورهای تولید کننده نفت، عازم الجزایر شود، سفر خود را لغو کرد. این در حالی است که گفته می‌شد ویزای وزیر برای این سفر نیز آماده شده بود. او قرار بود در راس هیاتی شش نفره به الجزایر برود.
حالا قرار است فردا حسین کاظم پور اردبیلی رییس هیات ایرانی در نشست اوپک باشد. پس از لغو این سفر حسین کاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت، در گفتگو با شبکه اطلاع رسانی نفت و انرژی، شانا با اشاره به تلاش‌های عربستان و روسیه برای تولید بیشتر نفت و جبران کاهش صادرات ایران گفت که این کشور‌ها بازار نفت را به “گروگان” گرفته‌اند.
کاظم‌پور ضمن انتقاد از سیاست‌های نفتی این دو کشور گفت که ایران همواره نسبت به «رفتار آنها» هشدار داده، اما این هشدار‌ها «در کوتاه مدت» تاثیری نداشته است. او افزود: «بی‌شک این هشدار‌ها و نحوه برخورد عربستان و روسیه با ایران در تاریخ ثبت خواهد شد و آیندگان خواهند فهمید بر خلاف ایران که برای ثبات بازار نفت و عرضه مطمئن انرژی به مصرف کنندگان تلاش کرده است عربستان و روسیه به استقبال تحریم یکی از تولیدکنندگان اوپک رفته‌اند.»
نماینده ایران در اوپک همچنین روسیه را متهم کرد که با نزدیک شدن به عربستان سعی می‌کند “از شرایط موجود به بهترین نحو استفاده کند. ” او همچنین با اشاره به همراهی عربستان و امارات با تحریم‌های نفتی ایالات متحده علیه ایران این دو کشور را “ابراز دست” آمریکا خواند و گفت که اوپک باید از اعضای خود که تحت تحریم‌های “یکجانبه، فرامرزی و غیرقانونی” قرار دارند حمایت کند، اما این سازمان “هم اکنون به شیر بی یال و کوپالی بدل شده که تنها نعره‌اش مانده و برای هیچکس خطری ندارد.
” این سخنان نشان دهنده جدال سختی نفتی میان ایران و برخی کشورهای اوپک و غیر اوپک بود. ایران با وجود روابط حسنه دیپلماتیک با روسیه عضو بسیار موثر غیر اوپک در بحث نفت به این کشور اختلافات جدی دارد. روسیه، عربستان و امارات سه کشور تولید کننده نفت معتقدند باید تولید نفت افزایش یابد. ایران این سیاست را در راستای تحریم نفتی توسط آمریکا ارزیابی می‌کند و به شدت به مقابله با آن برخواسته است.
دولت آمریکا اعلام کرده است که از ۱۳ آبان ماه صنعت نفت ایران را تحریم می‌کند. واشنگتن گفته است که قصد دارد صادرات نفت ایران را به صفر برساند. در همین راستا عربستان و برخی کشورهای عضو اوپک نیز برای جبران نیاز بازار اعلام کرده اند تولید خود را افزایش خواهند داد. عربستان سعودی روز سه‌شنبه ۳ ژوئیه (دوازده تیرماه) به طور رسمی اعلام کرد آمادگی افزایش تولید نفت را دارد.
شورای وزیران عربستان سعودی بعد از جلسه‌ای با ملک سلمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: «عربستان آماده است در صورت نیاز ظرفیت تولید نفت را برای مهار نوسان بازار و حفظ ثبات افزایش دهد.» این بیانیه تاییدی بر اظهارات دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و کاخ سفید بود که روز شنبه منتشر شد. در این بیانیه آمده بود: «در پاسخ به ارزیابی رئیس جمهوری (دونالد ترامپ)، ملک سلمان اعلام کرده است که عربستان برای احتیاط، ظرفیت تولید دو میلیون بشکه‌ای نفت در روز را در دستور کار خود قرار داده است تا درصورت لزوم با هماهنگی با دیگر شرکای تولید کننده جهت تضمین ثبات و توازن بازار آن را در واکنش به هر احتمالی اجرایی کند.»
بیژن زنگنه، وزیر نفت اوایل تیرماه در مورد موضع‌گیری‌های روسیه و عربستان مبنی بر افزایش عرضه نفت گفت که ایران دوست و دشمن دایمی ندارد. زنگنه این سخنان را پس از پایان نشست اوپک در تیرماه اعلام کرد. پیش از برپایی نشست اوپک، روسیه اعلام کرد که این کشور و عربستان سعودی از اوپک خواهند خواست تا برای سه ماهه سوم سال جاری میلادی میزان تولید نفت را تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز افزایش دهند.
ایران، عراق و ونزوئلا مشخصا با چنین پیشنهادی مخالف بودند. این کشور‌ها نگرانی خود را از احتمال افت شدید قیمت نفت اعلام کردند. در پایان آن نشست، وزیران کشورهای عضو اوپک درباره سطح تولید نفت به توافق رسیدند، هرچند ابهام‌هایی در این باره وجود داشت.
در متن بیانیه پایانی اجلاس اوپک اشاره‌ای به افزایش تولید و سهم کشورهای مختلف از این افزایش احتمالی نشد، بلکه تاکید شده است که اعضا به توافق قبلی خود در سال ۲۰۱۶ پایبند باشند. حالا نشست بعدی اوپک فردا برگزار می‌شود این نشست با وجود اینکه قرار است نظارتی باشد و تصمیم خاصی در ا. «اتخاذ نمی‌شود، اما نشانه‌ها و شاهد حاکی از ان است ممکن است در آن توافقاتی غیر رسمی صورت گیرد. شاید به همین دلیل وزیر نفت ایران برای انکه سطح نشست را تحت تاثیر قرار دهد سفرش به الجزایر را لغو کرده است.
یک منبع آگاه در وزارت نفت درمورد دلیل عدم حضور زنگنه در نشست الجزایر به گفته است: «این جلسه فقط رصد بازار جهانی است و جلسه تصمیم‌گیری نیست؛ به همین دلیل از نظر وزیر نفت جلسه مهمی نیست و در آن شرکت نخواهد کرد.»
با این حال کد‌های اخیر زنگنه نشان دهنده جدی شدن توطئه نفتی در اوپک است. او در گفت و گو با دو نشریه پلاتس و بلومبرگ بدون اشاره مستقیم به کشورهای عربستان و امارات و مقامات روسی تاکید کرد: «هر کس که بگوید کمبود در بازار نفت را جبران می‌کند، ضد ایران صحبت و یک بیانیه سیاسی صادر می‌کند.»
وزیر نفت با بیان اینکه اخذ هرگونه تصمیمی در کمیته ویژه غیرقانونی است، می‌گوید: «اعتقاد ما این است که کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک هیچ حق تصمیم‌گیری ندارد. این کمیته اختیار قانونی ندارد و از نظر حقوقی دارای صلاحیت نیست که درباره هیچ مساله‌ای به تصمیم برسد.
این نهاد تنها نظارت و بررسی می‌کند و به نشست وزارتی گزارش ارائه می‌دهد.» به گفته او “کمیته مشترک نظارتی فراتر از اختیارات خود عمل می‌کند. اختیار این نهاد این نیست که تصمیم بگیرد یا سهمیه‌ها را تعیین و آنها را توزیع کند. ”
تلاش آمریکا برای قانع کردن خریداران نفت ایران
در ماه‌های اخیر ایالات متحده تلاش وسیعی را برای قانع کردن خریداران نفت ایران انجام داده است.
آمریکا به دنبال آن است که خریداران نفت ایران را قانع کند که از خرید نفت از ایران دست بکشند. مقامات آمریکایی در ماه‌های اخیر سفر‌های پیاپی به کشورهای هند، کره جنوبی، ژاپن، چین و دیگر خریداران عمده نفت ایران انجام داده اند و هب دنبال ان هستند که درامد نفتی ایران را به صفر برسانند.
این تلاش‌ها تاحودی اثرگذار بوده، کره جنوبی، ژاپن و هند واردات نفت از ایران را کاهش داده اند با این حال شواهد نشان می‌دهد که ایالات متحده نمی‌تواند صادرات نفت ایران را کاملا متوقف کند. هند دومین وارد کننده عمده نفت از ایران، واردات خود ار کاهش داده است، اما آن را متوقف نخواهد کرد.
چین هم به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت ایران اعلام کرده است مطابق سیاست‌های واشنگتن عمل نمی‌کند و خرید نفت از ایران را کاهش نمی‌دهد. کره جنوبی هم در حال مذاکره با آمریکاست تا از معافیت‌هایی در این زمینه برخوردار شود.
ایران امیدوار است با افزایش قیمت نفت در ماه های آینده ضربه وارده از ناحیه تحریم نفت توسط آمریکا را جبران کند. گر کشورهای عضو اوپک سقف تولید نفت را افزایش دهند، این می تواتند باعث تثبیت و یا کاهش قیمت نفت شود.
