جشن دموکراسی و عزای اخلاق
یک مدرس دانشگاه با بیان این‌که ما از فقر نظری در مناظره‌ها رنج می‌بردیم، گفت: در مناظره‌های ریاست جمهوری، حدود و ثغور مشخص نبود و نیت، مرعوب کردن حریف و حتی مخاطب بود.
بهمن نامور مطلق – معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی – در گفت‌وگو با ایسنا، مناظره‌ها را محصول دموکراسی و منطبق بر ایدئولوژی، نحوه مدیریت و سیاستگذاری در غرب دانست و اظهار کرد: این مناظره‌ها نوعی سکولاریسم و چگونگی روابط قدرت را نشان می‌دهند. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که دموکراسی، بویژه با تاییدی که در غرب وجود دارد، در مناظره‌های ما تجلی پیدا کرده است. شاید بسیاری از افراد باید در این‌باره جشن بگیرند، چون یکی از مظاهر دموکراسی، گفت‌وگوی بی‌پرده، شفاف و صریح است که ما شاهد آن در مناظره‌های ریاست جمهوری هستیم و بویژه شاهد آن در غرب، آمریکا و فرانسه بودیم.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: اگر این فرهنگ تداوم داشته باشد، همه کاندیداها متوجه می‌شوند که باید مراقب باشند، زیرا باید روزی نسبت به کارهای خود پاسخگو باشند و نتیجه آن را فقط به آخرت حواله ندهند. اگر خود یا خانواده‌های‌شان خطایی کرده باشند، باید در این دنیا، هم پاسخگوی رقیب خود و هم اذهان عمومی باشند و این شفافیت جای خوشحالی دارد.
نامور مطلق با اشاره به نتیجه مناظره‌ها در انتخابات فرانسه، بیان کرد: در انتخابات اخیر فرانسه، یکی از نامزدهای ریاست جمهوری که در صدر نظرسنجی‌ها بود، به‌دلیل استفاده ناحق همسرش از یک‌سری امکانات، سقوط کرد و از صحنه رقابت‌ها خارج شد. در نهایت هم «امانوئل مکرون» که سابقه کمتری در حوزه سیاست داشت و جوان هم بود، پیروز میدان شد.
او اظهار کرد: ما در آمریکا نیز شاهد برخوردهای بی‌پرده و گاهی بی‌پروا بودیم که با وجود باورها و نظرسنجی‌ها، به انتخاب ترامپ که سابقه‌ی چندانی در امور مدیریت سیاسی نداشت، منجر شد. در ایران هم کاندیداها به‌صورت شفاف و بی‌پرده با هم گفت‌وگو و حتی مشاجره کردند. این موضوع یک موفقیت محسوب می‌شود، حتی غربی‌ها هم می‌توانند در این جشن شریک باشند، زیرا توانستند مدل و سبک مناظره‌ها را به ایران منتقل کنند.
این اسطوره‌شناس گفت: مطرح کردن بی‌پرده مسائل می‌تواند نزد غربی‌ها، اخلاقی تلقی شود. با توجه به ایدئولوژی سکولاری که آن‌ها دارند، اخلاق یعنی شفافیت، صراحت و بیان ناگفته‌ها. با نگاهی که آن‌ها به آزادی بیان دارند، این موضوع یک امر اخلاقی محسوب می‌شود، اما با تاییدی که ما از اخلاق داریم، این مناظره‌ها امری اخلاقی که ما در قواعد و اصول ایرانی و اسلامی داریم، محسوب نمی‌شود.
نامور مطلق تصریح کرد: فحاشی کردن برای به‌دست آوردن یک مسوولیت یا بیان موضوعاتی که در دادگاه ثابت نشده است و همچنین اشاره به دختر یا همسر کاندیدایی که در آن جلسه حضور ندارد، جزو اخلاق شرقی، ایرانی و اسلامی ما نیست. در اخلاق ما، همواره برای خانواده، زنان و افراد غایب، احترام قائل می‌شدند. می‌توان گفت مناظره‌ها، جشن دموکراسی و عزای اخلاق بود که شاید این موضوع در مدت زمان طولانی، به عادت و یک امر اخلاقی تبدیل شود.
او با بیان این‌که متاسفانه ما در مناظره‌ها، اخلاق را از دست دادیم، گفت: این موضوع می‌تواند تبعات منفی روی جامعه داشته باشد و به هنجار جدید در اخلاق تبدیل شود. طوری که هر کسی در جامعه نسبت به دوست خودش با نگاه بی‌پروایی، ارتباط برقرار کند و افراد بخواهند با استفاده از این موضوع، از یکدیگر امتیاز بگیرند، اسرارشان را کشف کنند و از آن اسرار به‌عنوان یک امتیاز در مقابل رقیب خود استفاده کنند.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی با اشاره به این‌که چنین موضوعی می‌تواند به یک هنجار در رقابت‌ها، اداره‌های کوچک، محل کار و زندگی تبدیل شود، ادامه داد: این موضوع به‌طور کلی می‌تواند به سبک جدیدی در روابط اجتماعی که خطرناک است، تبدیل شود. ما هنوز بین شفاف‌سازی و اخلاق، مرزهای خود را پیدا نکرده‌ایم، این مرزها لغزان هستند و افراد فرصت‌جو می‌توانند از این فرصت‌ها بهره‌برداری شخصی کنند. بنابراین باید اندیشمندان و معلمان اخلاق ما درباره این موضوع فکر کنند و نظریه داشته باشند.
نامور مطلق با بیان این‌که ما از فقر نظری در مناظره‌ها رنج می‌بردیم، اظهار کرد: حدود و ثغور در مناظره‌ها مشخص نبود و نیت مرعوب کردن حریف و حتی مخاطب بود که این موضوع می‌تواند برای آینده جامعه خطرناک باشد، زیرا کاندیداها، الگوی جامعه هستند و زمانی که مردم می‌بینند الگوهای‌شان این‌چنین فرو می‌ریزند دچار بحران‌های اخلاقی و ایدئولوژیک می‌شوند. جامعه ما باید نسبت به این قضیه حساس باشد، زیرا برای خودش دارای اصولی است و اگر بخشی از فضای جامعه به یک‌باره متفاوت شود و مانند مناظره‌ها پرده‌دری صورت گیرد و گاهی الفاظ رکیک بر زبان بیاید، آن وقت دیگر نمی‌توان انتظاری از دبستانی‌ها و کودکان‌مان داشته باشیم.
او بیان کرد: من از این‌که شفافیت وجود دارد، خوشحالم و معتقدم مناظره‌های این‌چنینی باید ادامه پیدا کند، زیرا ما به این شفافیت نه فقط در یک مقطع موقت و با نگاه وسیله‌ای، بلکه برای تمام زمان‌ها نیاز داریم، اما در عین حال باید آمادگی این شفافیت را هم داشته باشیم. فکر می‌کنم برخی کاندیداها ظرفیت چنین شفافیتی را نداشتند و حاضر شدند به‌خاطر مطالبات گروهی و شخصی، با باورها و اخلاق مردم بازی کنند. این موضوع باید به شکل آکادمیک و علمی بررسی شود تا در آینده، در عین استفاده از امکانات دموکراسی، آن را بومی و از آسیب‌ها جلوگیری کنیم.
نامور مطلق اضافه کرد: یک‌بار در مناظره‌ها، یک کاندیدا عکس خانمی را نشان داد و این‌بار، کاندیدای دیگری عکس اسناد مربوط به اموال شخصی یک فرد دیگر را جلوی دوربین گرفت! باید جلوی این اتفاقات گرفته شود. صداوسیما نیز از همه بدتر عمل می‌کند، یک‌بار همه‌چیز را کاملا رها می‌کند و یک‌بار دیگر کاملا جلوی آن را می‌گیرد، این موضوع موجب وارد شدن آسیب‌های روانی و اجتماعی به جامعه خواهد شد.
