جراحی زنان در صدر پرونده‌های قصور پزشکی
بر اساس قانون تخلف‌های پزشکی شامل سهل‌انگاری در انجام وظیفه، رعایت‌نکردن موازین علمی، شرعی و قانونی، افشا‌کردن اسرار و نوع بیماری، انجام اعمال خلاف شئون پزشکی، جذب بیمار از طریق تبلیغات گمراه‌کننده و فریفتن بیمار می‌شود. در کشور ما اکثر شکایات بیماران یا اطرافیان آنها از پزشکان درباره «خطا در تشخیص»، «بی‌احتیاطی» و «بی‌مبالاتی در معالجه و درمان بیماران» یا «مراقبت‌های بعد از عمل جراحی» است.
آمار قصور پزشکی در ایران بیشتر از میانگین جهانی نیست، اما سال گذشته به موضوع اول بحث کاربران در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. رئیس سازمان نظام‌پزشکی معتقد است: «حتی وجود یک خطای پزشکی هم قابل‌قبول نیست.» هرچند آمارها نشان می‌دهد این خطاها در سال‌های گذشته سیری صعودی داشته و تنها در سال۹۴ تعداد پنج‌هزار و 600 پرونده خطای پزشکی گزارش شده که نسبت به سال قبل از آن، ۱۱درصد رشد داشته است. البته این آمار در ایران بیش از دیگر کشورهای دنیا نیست. برای‌مثال در آمریکا حدود 5/9درصد از مرگ‌ها به‌دلیل خطای پزشکی اتفاق می‌افتد.
در استرالیا این آمار به ۱۲درصد می‌رسد و در کانادا 3/11درصد از افرادی که در یک سال می‌میرند، قربانی خطای‌پزشکی هستند. البته آمار مرگ ناشی از قصور کادر درمانی در بریتانیا و آلمان به‌مراتب کمتر است و حدود دو‌درصد برآورد می‌شود. خطای پزشکی همچون همه خطاهاست، اما باید یک‌درصد باشد، نه ۲۰ درصد، اگر پزشکی خطا می‌کند، به حیثیت جامعه پزشکان خدشه وارد می‌کند.
رئیس سازمان نظام‌پزشکی اعلام کرد: قصور پزشکی در ایران کمتر از حد متوسط جهانی است. به‌گفته علیرضا زالی درحال‌حاضر حد متوسط جهانی خطای‌پزشکی سه‌درصد است که در کشور ما از این میزان هم کمتر است. او تاکید کرد: اکنون هفت‌هزار پرونده خطای‌پزشکی در پیچ‌وخم رسیدگی هستند که ۶۰درصد از آنها، مربوط به بروز عارضه در بیمار هستند. همچنین حوزه زنان و زایمان در صدر قصور پزشکی قرار دارد و پزشکان عمومی، دندانپزشکان و جراحان‌عمومی در رتبه‌های بعدی بیشترین خطاهای پزشکی قرار دارند.
صدرنشین پرونده‌های قصور پزشکی
رئیس سازمان پزشکی‌قانونی کشور با بیان اینکه پرونده‌های قصور پزشکی در سال۹۵ نسبت به سال۹۴ رشد داشته است، گفت: جراحی‌زنان، جراحی‌عمومی، ارتوپدی، دندانپزشکی و پزشک‌عمومی به‌ترتیب بیشترین میزان پرونده‌های قصور پزشکی را به خود اختصاص می‌دهند. احمد شجاعی با اشاره به آمار پرونده‌های سال 95 و مقایسه آن با سال 94 اظهار کرد: در سال 95 حدود یک‌میلیون و 760هزار و 853 پرونده در پزشکی‌قانونی مورد بررسی قرار گرفت که شاهد رشد 1/2درصدی پرونده‌ها نسبت به سال94 هستیم. او با بیان اینکه تعداد معاینات و مراجعان در سال95 به یک‌میلیون و 594هزار و 888نفر می‌رسد، تصریح کرد: این آمار نسبت به آمار یک‌میلیون و 568هزار و 93نفری سال 94 رشدی بالغ بر 7/1درصد داشته است.
افزایش قصور پزشکی در سال95
رئیس سازمان پزشکی‌قانونی کشور درباره پرونده‌های کمیسیون‌های قصور پزشکی گفت: شکایت‌های مستقیم در پرونده قصور پزشکی صورت نمی‌گیرد، بلکه شکایت‌ها به محاکم قضائی اعلام می‌شود و مراجع‌مربوطه نیز برای کارهای کارشناسی پرونده قصور پزشکی را به پزشکی‌قانونی ارسال می‌کنند؛ در پرونده‌های کمیسیون‌های پزشکی نیز رشد قابل‌توجهی را در سال 95 شاهد هستیم که این موضوع به دلایل متعددی اعم از آگاهی و شناخت بیماران، تعداد عمل‌های جراحی و درمانی و… بازمی‌گردد.
شجاعی با بیان اینکه درصد آمار پرونده‌های محکوم‌شده و تبرئه‌شده در سال‌های 95 و 94 تقریبا هم‌میزان است، خاطرنشان کرد: در سال95 حدود چهار‌هزار و 88 پرونده قصور پزشکی تبرئه شد که این میزان حدود 56درصد تمام پرونده‌ها بوده است؛ تقریبا سه‌هزار و 126 پرونده هم به محکومیت متخلفان ختم شد که در حدود 44درصد آمار تمام پرونده‌ها بوده است. رئیس سازمان پزشکی‌قانونی کشور با بیان اینکه جراحی‌عمومی رتبه‌دوم پرونده‌های قصور پزشکی را داراست، اظهارکرد: در سال95 حدود 976پرنده قصور پزشکی در حوزه جراحی عمومی به پزشکی‌قانونی ارسال شد که نشان‌دهنده رشد 7/54درصدی نسبت به سال 94 بوده و از این میزان 476 پرونده محکوم و 500 پرونده از اتهامات تبرئه شدند.
شجاعی رتبه بعدی پرونده‌های قصور پزشکی را مربوط به جراحی ارتوپدی دانست و توضیح داد: در سال 95 حدود 731 پرونده به پزشکی‌قانونی تحویل داده شد که شاهد رشد 21درصدی آن نسبت به سال‌قبل هستیم و از این میزان 489 پرونده تبرئه و 242 پرونده نیز به محکومیت ختم شد. او با بیان اینکه 686پرونده از قصور پزشکی ارسال‌شده به پزشکی‌قانونی کشور مربوط به دندانپزشکی بوده است، گفت: رشد 6/26درصدی در پرونده‌های دندانپزشکی نیز در سال 95 انجام گرفته و 432 مورد محکوم و 254 مورد نیز تبرئه شدند. به‌گزارش تسنیم، رئیس سازمان پزشکی‌قانونی کشور با بیان اینکه در سال95 حدود 522پرونده قصور پزشکی در حوزه پزشکی‌عمومی به پزشکی‌قانونی ارسال شده است، گفت: رشد 42درصدی در این پرونده‌ها نیز مطرح است و از تعداد پرونده‌های مدنظر 282 مورد محکوم و 240 مورد تبرئه شدند.
نگرانی از افزایش خطاهای پزشکی
یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: راه‌اندازی پرونده الکترونیک سلامت موجب کاهش خطاهای پزشکی در کشور می‌شود. حیدرعلی عابدی درباره افزایش 27درصدی پرونده‌های قصور پزشکی در سال گذشته افزود: این آمار نگران‌کننده است. در حالی که اصلا نباید قصوری در حوزه پزشکی صورت گیرد؛ البته قصور پزشکی در بخشی که ارتباط با امکانات و تجهیزات دارد، اجتناب‌ناپذیر است، اما در موارد دیگر نباید قصوری صورت گیرد. نماینده مردم اصفهان در مجلس ادامه داد: اگر اقدامی برای بیمار صورت گیرد که موجب مشکلاتی برای بیمار شود، غیرقابل‌جبران است؛ اغلب در دنیا سیستم به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که خطا رخ ندهد. بنابراین هر کاری که برای بیمار انجام می‌دهند، چندین بار بررسی می‌شود.
عابدی با بیان اینکه ایجاد پرونده الکترونیک سلامت کمک قابل‌توجهی به کاهش قصور پزشکی می‌کند، تصریح کرد: پرونده الکترونیک یک تیم پزشکی به آن دسترسی دارد و افراد دسترسی برای حذف برخی موارد را ندارد، بنابراین می‌تواند کارگشا باشد. او یادآور شد: البته پرونده الکترونیک سلامت جایگزین دقت پزشک می‌شود، اما کمک می‌کند تا پزشک بتواند تصمیم بهتری برای بیمار اتخاذ کند. به‌گزارش خانه ملت، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: بدیهی است که خطای پزشکی گاهی اجتناب‌ناپذیر است، اما باید به‌دنبال کاهش قصور پزشکی باشیم و افزایش آمار این خطاها امری نگران‌کننده است که باید برای بهبود اوضاع تصمیمات بهتری اتخاذ شود.
خوداظهاری کادر پزشکی افزایش یابد
معاون امور فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان درباره علت پایین‌بودن خطاها و اشتباهات پزشکی ایران برخلاف اخبار آن در رسانه‌ها عنوان کرد: از مهم‌ترین دلایل پایین‌بودن اشتباهات پزشکی ایران مهارت پزشکان ایرانی است و آن هم به‌دلیل آموزش‌ها در دوره‌های رزیدنتی و ویزیت و معاینه زیاد بیماران است و همین مهارت پزشکان ایرانی است که باعث جذب و مهاجرت آنها می‌شود، اما وقتی خطا و اشتباه پزشکی در ایران رخ می‌دهد، در رسانه‌ها به‌صورت بزرگ به آن پرداخته می‌شود، در حالی که اصلا علت مرگ ایرانی‌ها در آمارها به‌دلیل اشتباه و خطای پزشکی نیست.
عالی ماهر ادامه داد: البته یک دلیل دیگر پایین‌بودن گزارشات اشتباهات و خطاهای پزشکی در ایران این است که ما هنوز روند خوداظهاری اشتباهات و خطاها توسط پزشکان و پرستاران را به‌طور کامل نداریم، اما در آمریکا و انگلستان این گونه خوداظهاری‌ها وجود دارد. او خاطرنشان کرد: در طرح ایمنی بیمار همه معاونت‌های وزارت بهداشت از حوزه درمان تا بهداشت، حوزه دارویی و حتی پژوهش و… مشارکت جدی دارند تا خطا و اشتباهات پزشکی و پرستاری به حداقل کاهش یابد، اما چنین کارهایی به فرهنگسازی و زمان نیاز دارد تا خوداظهاری کادر پزشکی افزایش یابد.
