جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش ناملموس
خدمات مهم‌ترین، جذاب‌ترین و شاید راحت‌ترین بخش پرسود بازار سرمایه‌گذاری در ایران است.
در کنار بخش‌های نفت، کشاورزی و صنعت و معدن، بخش خدمات بیش از نیمی از جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران را به خود اختصاص داده است. بخش خدمات که از آن به عنوان بخش سوم اقتصاد نیز تعبیر می‌شود، به مجموعه فعالیت‌هایی می‌گویند که به تولید ارزش از طریق محصولات غیرقابل مشاهده یا ناملموس منجر می‌شود. برای مثال نامه‌رسانی که وظیفه تحویل نامه را بر عهده دارد، نه محصولی تولید می‌کند و نه چیزی را استخراج می‌نماید، اما فعالیت او باعث تسهیل امور و آفرینش ارزش می‌شود و از این نظر دارای اهمیت اقتصادی است.
به گزارش بازتاب به نقل از آرمان ، بخش خدمات بخش وسیعی از فعالیت‌ها از جمله حمل‌ونقل، خدمات شهری و خدمات وابسته به فناوری‌های اطلاعاتی را پوشش می‌دهد. ریسک‌پذیری کمتر نسبت به سایر بخش‌های اقتصاد، بازآوری سرمایه، سود زیاد و پلکانی، سود معقول در کوتاه‌مدت و غیره از مهم‌ترین دلایلی هستند که موجب گسترش این بخش در کشورهای توسعه‌یافته و کشورهای در حال توسعه شده است.
خدمات مقدم بر تولید
با لغزش بخش تولیدی به زیر ۲۰درصد تولید ناخالص داخلی در مقابل سهم بیش از ۷۰درصدی بخش خدماتی در برخی از کشورهای توسعه‌یافته، بخش خدمات نقش اصلی و اساسی را در اقتصاد این کشورها بازی می‌کند، هر چند، هر چه می‌گذرد بخش تولیدی و بخش خدماتی به یکدیگر بیشتر مرتبط و وابسته می‌شوند. برای مثال، خدمات نرم‌افزاری می‌تواند به توسعه فناوری رایانه‌ای منجر شده و در مقابل توسعه فناوری رایانه‌ای موجب توسعه بخش نرم‌افزار شود. همچنین نقش اینترنت و تجارت الکترونیک مهم است. شبکه‌های ارتباطی سنتی با حضور اینترنت آن‌گونه متحول می‌شوند که پیش از آن در تصور نمی‌گنجیده و باعث همکاری‌هایی بین شرکت‌ها شده که پیش‌تر امکانشان در این سطح میسر نبوده است. این همکاری‌ها به پخش دانش منجر می‌گردد و همچنین سبب می‌شود که رقابت‌پذیری شرکت‌ها افزایش یابد. طبق تحقیقات انجام شده به دولت‌ها توصیه می‌شود تا با پیاده‌سازی یک سیاست جامع به رفع موانع ساختاری موجود بپردازند؛ موانعی که مانع از توسعه خدمات کسبوکار استراتژیک و فعالیت‌های دانش‌محور می‌شوند. به‌رغم اهمیت قابل توجه بخش خدمات در اقتصاد بین‌الملل، کشور ما هنوز نتوانسته است خود را با تحولات جهانی این بخش هماهنگ کند و از مزایای سرشار آن بهره‌مند شود، طوری که امروزه تفکر غالب در میان تصمیم‌سازان و عامه مردم در رابطه با آن همان واسطه گری، دلالی و غیره است که به عنوان سدی در مقابل فعالیت‌های تولیدی است. به منظور دستیابی به رشد اقتصـادی درونزا و پایدار و رهـایی از معضل بیکاری و شناسایی راه‌های اشتغال‌زایی بیشتر جوانان به خصوص نسل تحصیلکرده کشور، می‌بایست اشتغال‌زایی هربخش بررسی گردیده تا بتوان برنامه‌ریزی موثرتری در این زمینه انجام داد. افزایش سهم جمعیت شهرنشین یکی از اهرام‌های افزایش مشاغل جدید به‌ویژه بخش خدمات در مناطق شهری است، طوری که باعث افزایش سهم اشتغال زیربخش‌های خرده‌فروشی، عمده‌فروشی، هتل و رستوران، حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات و خدمات کسبوکار از جمله واسطه‌گری‌های مالی و خدمات مستغلات می‌شود. طبق گزارش‌های بین‌المللی که میانگین سهم بخش خدمات در اقتصاد جهان را در مقایسه با ایران مقایسه می‌کند، روند صعودی رشد بخش خدمات در دنیا به خوبی مشخص است، حال آنکه در کشور ایران این روند به صورت نوسانی بوده و شاهد رشد پایدار در این بخش نبوده‌ایم. بخش تولیدی در کشور ایران هنوز سهم بزرگی از اقتصاد را در اختیار دارد و روند تغییر آن نیز بسیار پرنوسان است.
تسهیل فعالیت شرکت‌ها در بخش خدمات
علاوه بر مقررات زدایی، دولت مسئولیت‌های دیگری در حمایت از بخش خدمات به عهده دارد. دولت‌ها ابزارهای گوناگونی در حمایت از بخش‌های مختلف اقتصادی در دست دارند. این ابزارها از جمع‌آوری و توزیع اطلاعات و سیاستگذاری‌ها تا یارانه‌ها و حمایت‌های مالی را در بر می‌گیرد. دولت‌ها به‌طور مرسوم توجه ویژه‌ای به بخش تولید دارند. یکی از ملزومات جدی که تحول ویژه‌ای در اقتصاد ایجاد خواهد کرد، تغییر دیدگاه دولت‌ها در مهم شناختن بخش خدمات است آن‌گونه که به رشد اقتصادی کمک شایانی نماید. توجه ویژه دولت‌ها به بخش تولیدی خود را در معافیت‌های مالیاتی و امتیازهای ویژه‌ای که برای این بخش در نظر می‌گیرند، نشان می‌دهد. چنین امتیازهایی معمولا شامل بخش خدمات نمی‌شوند. تمام اینها موجب آن خواهد شد که نشانه‌های غلط به سرمایه‌گذاران داده شود و آنها بیشتر ترغیب به سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی گردند. یکی از بازندگان این فرایند، شرکت‌های متوسط در حوزه خدماتند. بنابراین سیاست‌های مالیاتی باید مورد بازبینی قرار گیرند تا همان انگیزه‌هایی را که برای شرکت‌های بخش تولیدی فراهم می‌کنند برای شرکت‌های بخش خدماتی نیز فراهم آورند. اما این تنها بخش کوچکی از کمک‌های دولت می‌تواند باشد. دولت‌ها با در نظرگرفتن شرکت‌های خدماتی دانش‌بنیان باید سیاستگذاری‌ها را به‌گونه‌ای جهت دهند که از نوآوری و سرمایه غیرملموس یا سرمایه فکری حمایت شود. آنها همچنین می‌توانند با توسعه ابزارهای اندازه‌گیری سرمایه‌های غیرملموس، به ورود سرمایه‌گذاران به چنین حوزه‌هایی یاری رسانند. نکته دیگر قابل‌توجه، نقش بنگاه‌های کوچک و متوسط در رشد نوآوری و ایجاد محیط کارآفرینانه است. شرکت‌های کوچک و متوسط یکی از اصلی‌ترین عوامل رشد و نوآوری در بخش خدمات هستند. بسیاری از این شرکت‌ها این توانمندی را دارند که با رشد و تثبیت خود به شرکت‌های بزرگ خدماتی تبدیل گردند. اگرچه بسیاری از این شرکت‌ها هم در حوزه خود کوچک و در عین حال موفق باقی می‌مانند و نیازی نیست تمامی آنها از نظر مقیاس بزرگ شوند. معمولا شرکت‌های فعال در حوزه خرده‌فروشی، فناوری اطلاعات یا مخابرات از توانمندی رشد سریع و ارگانیک برخوردارند و یا اینکه می‌توانند به شرکت‌های بزرگ‌تر از خود ملحق شوند. از این رو بسیار برای دولت‌ها حیاتی است تا مجموعه‌ای از سیاست‌هایشان را مورد بازبینی قرار دهند تا فضایی برای رشد کارآفرینی و ریسک‌پذیری فراهم آورند و همچنین هزینه تطابق‌های قانونی را برای شرکت‌ها کاهش دهند. شرایط ورودی خوب مثل وجود بازارهای قوی سرمایه‌های خطرپذیر باید تضمین شوند تا کارآفرینان بتوانند بدون دغدغه‌های جانبی همچون سرمایه، به رشد ایده‌های خود بپردازند. همچنین شرایط خروج نیز مهم است، زیرا کمک می‌کند تا انحصار بازاراتفاق نیفتد.
بخش خدمات؛ افزایشگر اشتغال
با توسعه کشورها معمولا سهم خدمات در تولید ناخالص داخلی افزایش می‌یابد. مطابق گزارش بانک جهانی سهم خدمات از تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2013 برابر با 44/1درصد بوده است و این عدد برای متوسط جهانی در همان سال 63/4درصد بوده است. بنابراین سهم خدمات در تولید ناخالص داخلی در ایران حدود 20درصد کمتر از متوسط جهانی است. تولید خدمات نسبت به تولید کالا معمولا سهم بالاتری در اشتغال‌زایی دارد و نیروی انسانی در آن دخالت بیشتری دارد. در شرایط کنونی که بیکاری از مهم‌ترین چالش‌های همه دولت‌هاست، در کشورهای توسعه‌یافته توجه ویژه‌ای به تولید خدمات وجود دارد. یک اقتصاددان با تاکید براینکه بخشی که می‌تواند بیشترین شغل را برای کشور ایجاد کند،خدمات است، عنوان کرد: به دو دلیل بخش خدمات می‌تواند اشتغال آفرین باشد؛ اول نیاز کمتر به سرمایه و دوم امکانات مناسب برای توسعه این بخش. البته دربخش کشاورزی، صنایع تبدیلی هنوز جای کار برای توسعه دارد زیرا هم می‌تواند شغل ایجاد کند و هم می‌توان با توسعه آن زمینه‌های صادرات را فراهم کرد. رئیس اسبق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین می‌گوید: در حوزه دولت الکترونیک، نیروی کار ماهری دربین فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها داریم که می‌توانند حوزه کارآفرینی استارت آپ را فعال کنند. در زمینه بازاریابی می‌توان شرکت‌های بسیاری تاسیس کرد که بتوانند خدمات ارائه کنند. برادران شرکا با اشاره به اینکه در کشورهای پیشرفته 85درصد اقتصاد را خدمات تشکیل می‌دهد، تصریح کرد: ما باید تلاش کنیم که بخش خدمات را در کشور وسیع کنیم تا این بخش بتواند شغل ایجاد کند.
