جایگزین بیژن زنگنه، سورنا ستاری بود

اما آن فردی که قرار بود جانشین زنگنه شود سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور ایران و رئیس بنیاد ملی نخبگان است که در نهایت با پادرمیانی یکی از شخصیت‌های برجسته جریان اصلاحات، روحانی از برکناری زنگنه خودداری کرد.

ماجرا از آنجايي آغاز شد كه بابك زنجاني گفت: «به زودی جای من و زنگنه عوض می‌شود، استيضاحش رأي مي‌آود و من آزاد و او به زندان مي‌رود». سخناني كه نماينده حقوقي وزارت نفت هم تائيدش كرد. پس از اين سخنان عجيب از قضا فشارها بر زنگنه بيش از پيش شد؛ به نحوي كه طرح استيضاح زنگنه بر سر زبان‌ها‌ افتاد و انتقادها حتي از موافقان پيشين دولت نيز آغاز شد.
چرا منتقدان بر زنگنه حمله می‌کنند؟

منتقدان زنگنه باور دارند كه او قادر نيست نفت ايران به اندازه‌اي لازم بفروشد. در اخبار سیاسی روز آمد که سیدمحمدجواد ابطحی، نماينده مجلس درباره اين موضوع به مثلث‌آنلاين گفته بود: «چند هفته پیش وقتی آقای هدایت‌الله خادمی سئوالی را در صحن علنی از وزیر پرسید، مجلس از توضیحات آقای زنگنه قانع شد حال آنکه جواب ها قانع کننده نبود. خود وزیر گفت گفت كه با 280نماینده ارتباط صمیمی دارد. به این ترتیب اگر استیضاح هم عملیاتی شود زنگنه موفق به کسب رأی اعتماد دوباره از مجلس خواهد شد. گزارش‌هایی که در جلساتی با شواهد، مستندات و مدارک توسط نمایندگان و برخی کارشناسان حوزه نفت ارائه شد، حکایت از آن می‌کند که زنگنه در جهت دورزدن تحریم‌ها قدم جدی بر نمی‌دارد و این مسئله موجب گلایه‌مندی برخی شرکت‌های داخلی و حتی چینی، روسی و عراقی شده است. به همین خاطر چندی پیش 72 نفر از نمایندگان بیانیه‌ای را امضا و به مسائل اشاره کردند». او درباره احتمال صفرشدن صادرات نفت ایران با توجه به مقاومت زنگنه در دورزدن تحریم‌ها اظهار کرد: «اگر زنگنه هم نخواهد تحریم‌های نفتی را دور بزند، صادرات نفت ایران به صفر نمی‌رسد. مکانیزم‌های تصمیم‌گیری در کشور طوری است که یک نفر به تنهایی نمی‌تواند در مخالفت با اهداف و تصمیمات نظام عمل کند». نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی درباره احتمال خروج زنگنه از دولت گفت: «خروج او از کابینه محتمل است، چند بار هم این مسئله را گفته نمی‌تواند کار کند و می‌خواهد همچون عباس آخوندی از دولت بیرون برود. شخصا مستقیم نشنیدم اما دوستانی که با آقای زنگنه ارتباط دارند می گویند، او اعلام کرده «گر تو بهتر می زنی بستان بزن».
چه کسی مانع وزارت سورنا ستاری شد؟

اما موضوع به‌همین اظهارنظرها محدود نشد و ابوالفضل ابوترابی در مجلس گفت که در جلسه هیئت‌دولت روحانی به شدت زنگنه را مورد انتقاد قرار داده و عملکرد او را ضعیف دانسته که باعث ایجاد درگیری لفظی میان زنگنه و روحانی شده است. ابوترابی همچنین گفت که جایگزین هم تعیین شده است و او فردی متحول‌گرا و موفق در کابینه است که به زودی معرفی می‌شود.

اما آن فردی که قرار بود جانشین زنگنه شود سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور ایران و رئیس بنیاد ملی نخبگان است. در واقع ابوترابی درست می‌گفت و ستاری حتی انتخاب هم شد اما با پادرمیانی یکی از شخصیت‌های برجسته جریان اصلاحات و ذکر این موضوع که برکناری زنگنه اکنون به صلاح نیست، روحانی از تغییر وزیر نفت و روی کار آوردن سورنا ستاری خودداری کرد.

هرچند که بعد از بالاگرفتن گمانه‌زنی‌ها و تصمیم نهایی روحانی مبنی بر کنارنگذاشتن زنگنه، سخنگوی دولت گفت: «آقای زنگنه با توجه به تجاربشان از وزرای کلیدی دولت هستند و چنین بحثی در دولت مطرح نیست».
سورنا ستاری کیست؟

او در سال۱۳۸۴، بعد از برکناری مهدی هاشمی رفسنجانی به‌عنوان مدیرعامل سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت انتخاب شد اما یک‌سال بعد از سمتش استعفا داد. ستاری در تاریخ ۱۳مهر۱۳۹۲ با حکم حسن روحانی به عنوان معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری منصوب شد. او در تاریخ ۲مهر۱۳۹۲ با حکم زنگنه، وزیر نفت به عنوان رئیس پژوهشگاه صنعت نفت منصوب شد. در آستانه آغاز به کار دولت دوازدهم و تغییرات معاونان و وزاری کابینه حسن روحانی، گمانه‌های متعددی مبنی بر انتخاب سورنا ستاری برای وزارت علوم بر سر زبان‌ها افتاد اما معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری با رد شایعه حضورش در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت ارتباطات یا وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: «در کابینه بعدی حضور دارم، اما پست وزارت را قبول نخواهم کرد».

حال باید دید که باتوجه به اختلاف‌نظرهای عمیقی که میان رئیس‌جمهور و وزیر نفت دولتش یعنی زنگنه وجود دارد آیا روحانی او را تا پایان دولت تحمل خواهد کرد یا خیر؟ یا آنکه آیا نمایندگان مجلس با مشاهده چنین اختلاف‌هایی بازهم مترصد استیضاح او خواهند شد یا نه؟ یا حتی آیا نهادهای بالادستی برای مقابله با سیاست مورد انتقاد نفتی او وارد عمل می‌شوند یا خیر؟ به هر روی این پرسش‌ها همچنان بر جای خود باقی است و گرچه به ظاهر دولت سعی کرد اختلاف‌ها را پناهان کند اما وزارت نفت در حالتی ابهام‌آلود به سر می‌برد.