جایگرینی برای گفتگوی موشکی ایران و اروپا؟
علی اکبر فرازی دیپلمات و کارشناس مسائل بین المللی به بررسی احتمال مذاکره ایران و اروپا روی مسائل موشکی پرداخته است.
اروپا پس از شکل گیری برجام به دنبال نقش بیشتر در منطقه و مسائل مرتبط با ایران بوده است. این نقش هم حضور اقتصادی آن و هم تاثیر بر معادلات امنیتی آن بوده است. حضور ترامپ و نگاه متفاوت او به مسائل باعث شده است اتحادیه اروپا و کشورهای مهم آن به دنبال تاثیر بر جهان بدون تاثیر امریکای ترامپ باشند. اروپایی ها در این روند به دنبال کنترل ترامپ در رابطه با موضوع برجام هستند و تلاش می کنند در برخی مسائل مانند برنامه موشکی ایران، روی آن فشار وارد کنند. آیا این روند باعث خواهد شد اروپا در نهایت به سمت ترامپ سوق پیدا کند و برجام به خطر بیفتد؟ در این بین نوعی گفت و گو با اروپا در مورد برنامه موشکی ایران شکل نخواهد گرفت؟
به گزارش نامه نیوز در این باره با علی اکبر فرازی دیپلمات و کارشناس مسائل بین المللی یک گفت و گوی داشته ایم که بخش اول آن را از نظر می گذرانید.
ارزیابی شما از فضای حال حاضر در رابطه با برجام چگونه است؟ به نظرتان ترامپ تهدیدات خود را عملی خواهد کرد؟
بعد از گذشت زمان تعیین‌شده، بالاخره آقای ترامپ تعلیق تحریم‌ها را اعلام کرد، اما شرط و شروطی گذاشت که بیشتر این شرط‌ها قبل از این‌که متوجه جمهوری اسلامی ایران باشد، متوجه متحدین آمریکاست، ازجمله کشورهای اروپایی که درگیر مسئله برجام بودند. به نظر می‌رسد که ترامپ به نوعی می‌خواهد زمینه را آماده کند که وقتی مستقیم نتوانست برجام را لغو کند، به روش‌های دیگر جمهوری اسلامی ایران را از دستیابی به منافع حاصل از برجام محروم کند یا این‌که دسترسی‌اش را سخت کند. این‌که اروپایی‌ها چه موضعی خواهند داشت، به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها با تاکید بر پابرجابودن برجام از یک سو این پیام را می‌دهند که برجام نباید لغو شود و اگر لغو شود، این زیانی است که در حقیقت همه خواهند دید، اما از طرف دیگر هم برای نشان‌دادن همراهی خودشان با آمریکایی‌ها و هم برای این‌که اهرم فشاری علیه جمهوری اسلامی ایران داشته باشند، روی برنامه‌های موشکی و حقوق بشر، مانور بیشتری خواهند داد و اخیرا هم، هم آلمانی‌ها و هم فرانسوی‌ها، مواضعشان را در این‌باره به صراحت اعلام کردند. این‌که بخواهند مسئله موشکی را به مسئله برجام پیوند دهند، این بارها از جانب ما رد شده و اعلام کردیم این اصلا ارتباطی با مسئله برجام ندارد، اما اروپایی‌ها به موازات آن دارند این کار را می‌کنند، یعنی از یک طرف برجام را تایید می‌کنند، از یک طرف بحث توان موشکی و محدودکردن فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران را در این زمینه مدنظر دارند. به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها از یک طرف می‌خواهند که در حقیقت دولت آمریکا را راضی نگه دارند و از طرف دیگر درصدد این هستند تا اهرم فشاری به جمهوری اسلامی ایران وارد کنند. البته در حال حاضر بحث فعالیتهای منطقه ای ایران هم و بحث حضور ایران در سوریه و یمن مطرح است و اینها فضاسازی رسانه‌ای است که نشان داده شود در ارسال و شلیک موشک‌های یمنی، اینها موشک‌هایی است که از جمهوری اسلامی ایران گرفتند و روی این اتهام هم اروپایی‌ها مانور زیادی می‌دهند.
موضع ایران چگونه است؟ ایران تمایلی به بحث و گفت و گوی جدید ندارد؟
کماکان مواضع جمهوری اسلامی ایران اعلام شده و آن هم بحث موشکی و بحث دفاعی ما است. کلا خارج از برجام است، ولی به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها می‌خواهند یک فشار همزمانی روی این قضیه بیاورند، به بهانه حفظ برجام. آن چیزی که به ما مربوط است، این است که در یک حرکت هماهنگ و حساب‌شده، در بحث امنیت منطقه‌ای، بیش از گذشته حضور داشته باشیم، در بحث مذاکرات مربوط به امنیت منطقه، چرا که بحث مذاکرات مربوط به امنیت منطقه‌ای، بحثی است که اروپایی‌ها هم در آن ذی‌نفع هستند و بنابراین می‌شود در این قضیه با اروپایی‌ها جداگانه کار کرد. این یک مقدار می‌تواند زهر قضیه را یک بگیرد.
به نظرتان حال که ایران برنامه موشکی را خط قرمز خود می داند، هیچ راه و روشی وجود ندارد که یک گفت‌وگو بر روی نوعی از عدم تخاصم در منطقه شکل بگیرد؟ برجام که شکل گرفته، توانسته چیزهایی را تضمین کند. آیا در این فضا نمی‌شود گفت‌وگوهای جدیدی را آغاز کرد که بحث‌ها و تهدید های ترامپ هم کاهش پیدا کند؟
بله، همانطور که قبلا عرض کردم، به نظر می‌رسد که اروپا بیش از گذشته از زمان ترامپ به بحث امنیت خودش و ارزش واحد اروپایی توجه بیشتری می‌کند. یعنی آرام آرام شاید اروپا هم در این جهت حرکت کند که وابستگی خودش را به ناتو کمتر کند و خودش بحث امنیت اروپا را جداگانه مدنظر بگیرد و به تازگی هم مطرح کردند درصدد تشکیل ارتش واحد اروپایی‌ها هستند. به نظر من در بحث امنیت منطقه‌ای با توجه به تجربیات ارزشمندی که جمهوری اسلامی ایران داشته، می‌تواند فتح بابی شود با اروپایی‌ها، مشترکا روی این قضیه صحبت کنند و اروپایی‌ها نقش بارزتری ایفا کنند. همانطور که آقای ظریف اشاره کرد، آن نقشی که اروپایی‌ها در زمان کنفرانس بُن در ارتباط با افغانستان اجرا کردند، طبیعتا همین نقش را هم آلمان‌ها و هم فرانسوی‌ها می‌توانند در بحث امنیت خاورمیانه ایفا کنند و با مشارکت جمهوری اسلامی ایران که تجربیات ارزشمندی را در آن منطقه کسب کرده است، حضور داشته باشند. به نظر من این می‌تواند فتح بابی باشد برای هماهنگی‌های دو طرف که در زمینه مسائل تقویت منطقه، همکاری مشترک داشته باشند.
