جاده ابریشم، تلاشی برای چینی کردن جهان
مقامات چین تصمیم گرفته‌اند با گرد هم آوردن دوستان خود از پهنه آسیا گرفته تا اروپا و افریقا دوباره نام جاده ابریشم را زنده کرده و طرح جاه‌طلبانه‌ای را با این نام آغاز کنند. طرح جدید چین با نام جاده ابریشم قرار است آسیا، افریقا، خاورمیانه و اروپا را به هم وصل کند.
چین برای رسیدن به چشم‌اندازی روشن‌تر دراین‌باره در بزرگترین رویداد دیپلماتیک این کشور در سال ۲۰۱۷م (۹۶-۹۵) در مه (اردیبهشت و خرداد) دوستان، متحدان منطقه‌ای و سایر شخصیت‌های برجسته خارجی را دورهم جمع خواهد کرد تا درباره «یک کمربند، یک جاده» (OBOR) صحبت کنند. انتظار می‌رود در این رویداد نمایندگانی از ۱۱۰ کشور جهان ازجمله ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، نواز شریف نخست‌وزیر پاکستان و هون سن نخست‌وزیر کامبوج به همراه رهبران میانمار، قزاقستان، مالزی و اندونزی حضور داشته باشند. در این گردهمایی تنها یکی از کشورهای گروه جی۷ یعنی ایتالیا در سطح نخست‌وزیر شرکت می‌کند و پائولو جنتیلونی در آن حضور خواهد داشت. سایر کشورهای اروپایی مانند فرانسه، بریتانیا و آلمان نیز با مقامات بلندپایه در این گردهمایی شرکت خواهند کرد، هرچند در سطح بسیار بالا نخواهد بود.
چین در این پروژه در تلاش است شبکه باستانی تجاری اوراسیا را احیا کند؛ کاری که باعث خواهد شد کریدورهای اقتصادی داخل این کشور با راه‌های بین‌المللی در ارتباط شده و جریان تجاری جهانی بهبود پیدا کند. این پروژه بلندپروازانه چین، همچنین می‌تواند برای توسعه و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت اقتصادی انگیزه‌بخش باشد. این طرح درصورتی که به نتیجه برسد از شهر بزرگ شی‌آن در چین شروع شده و با گذر از تهران، استانبول، مسکو و روتردام در ونیز تمام می‌شود. مسیرهای دریایی این طرح نیز از شهر فوژو آغاز شده و با گذر از دریای چین جنوبی به بنادری در اندونزی، هند، سریلانکا و کنیا رسیده و بازهم در ونیز پایان می‌گیرد. این اطلاعات از نقشه منتشر شده از سوی خبرگزاری دولتی چین یعنی شینهوا به‌دست آمده است. چین سرمایه‌ای نزدیک به ۳۸میلیارد یورو برای این پروژه اختصاص داده و یکی از عوامل اصلی پشتیبانی‌کننده از بانک ۴۷میلیارد یورویی سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا بود. وانگ‌یی، وزیر امور خارجه چین درباره این پروژه چنین گفت: «این پروژه مهم‌ترین چیزی است که چین به دنیا داده است.»
این پروژه در ابتدای راه از سوی ژی جینپینگ در سال ۲۰۱۳میلادی (۹۲-۹۱) به جریان افتاد اما هنوز تا جلب حمایت و پشتیبانی غربی‌ها راه باقی مانده است. اکنون نشانه‌هایی وجود دارد که رهبران قاره سبز را گرم‌تر از پیش برای استقبال از این پروژه و حمایت از آن نشان می‌دهد. در اوایل ماه گذشته میلادی یعنی درست ۱۰ آوریل (۲۱ فروردین) یک قطار باری چینی با ده‌ها واگن حامل محصولات مربوط به کودکان، ویتامین‌ها و سایر مواد دارویی شهر کوچک استمفورد بریتانیا را به مقصد چین ترک کرد. این سفر ۱۲هزار کیلومتری ۳ هفته زمان می‌برد اما اگر همین سفر دریایی انجام شود، زمان موردنیاز آن به یک‌سوم یعنی یک هفته کاهش می‌یابد. این نخستین‌بار است که یک قطار بین قاره‌ای از بریتانیا مسافتی به درازای اروپا تا شرق آسیا را طی کرده و کالا را به بازار چین می‌رساند. این انتقال کالا، لندن را به پانزدهمین شهر اروپایی تبدیل کرده که ریل مستقیم به سمت چین دارد.
ژوبین فنگ رپیس شرکت سرمایه‌گذاری صنعتی ییوو تیمکس که مسئولیت مدیریت خدمات حمل‌ونقل قطار را به‌عهده دارد، گفت که لندن در ادامه راه یکی از مقصدهای عادی حمل‌ونقل خواهد شد. به‌گفته او این قطار سوت آغاز عادی شدن ارائه خدمات در این مسیر یعنی بین بریتانیا و چین را زد. او گفت: «ما به بریتانیا به‌عنوان یک مقصد صادراتی ایمان داریم و مسیر ریلی جایگزینی عالی برای انتقال حجم بالای کالاها در مسیرهای طولانی است.»چین به‌شدت درحال لابی با شرکای تجاری بالقوه بین‌المللی است. این کشور در تلاش است اقتصاد خود را در بلندمدت تقویت کرده و خود را در برابر آسیب‌های احتمالی سیاست‌های تجاری رئیس‌جمهور امریکا یعنی پروتکشنیم یا همان حمایت از تولید داخلی به هر نرخ حفظ کند. این کشور همچنین مشتاق است در زمانه‌ای که ممکن است امریکای ترامپ عدم قطعیت در سیاست‌ها داشته و سیاست‌هایش تغییر کند، بازیگر قدرتمندتری در عرصه جهانی شود.
چهارشنبه ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) لی کچیانگ، نخست وزیر چین از اتحادیه اروپا خواست به چین پیوسته و در بهبود «نشانه‌های مثبت» درباره تجارت آزاد و جهانی‌سازی به این کشور کمک کند. او به فدریکا موگیرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که دوطرف باید به‌عنوان «دو قدرت بزرگ چهانی» به هم نزدیک‌تر شده و مشارکت بیشتری داشته باشند تا بتوانند سازوکار حاکمیت بین‌المللی را تقویت کنند. امید می‌رود اتحادیه اروپا با چین در زمینه یک قرارداد سرمایه‌گذاری دوجانبه به توافق برسد تا شرکت‌های اروپایی بتوانند راحت‌تر در چین تجارت کنند. در این میان اما بروکسل‌نشین‌ها محتاطانه به چشم‌انداز جاده ابریشم نگاه می‌کنند. سال ۲۰۱۵میلادی (۹۴-۹۳) بود که شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا گفت که این پروژه شکست می‌خورد. بروکسل مقر اتحادیه اروپاست. اکنون برخی اروپایی‌ها همچنین نگران نبود شفافیت درباره پروژه جاده ابریشم هستند، حال آنکه برخی دیگر درباره انگیزه‌های سیاسی چینی‌ها نگرانی دارند.
به‌هرحال پروژه جاده ابریشم که نامش یادآور راه تجاری باستانی است، از سوی چین امیدوارانه پیگیری می‌شود. این طرح اگر به نتیجه برسد، مسیرهای جهان بسیار در دسترس‌تر از گذشته خواهند شد. جاده ابریشم این قابلیت را دارد که کالاهای موجود در بازارهای جهانی را بیش از آنچه امروز وجود دارد، چینی کند. ازاین‌رو چندان بعید نیست که با به نتیجه رسیدن جاده ابریشم جهانی‌سازی و چینی‌سازی هم‌معنی شده و کالاهای چینی بر بازارهای جهانی هرچه مسلط‌تر از پیش شوند.
