تکذیب همه تکذیب‌های وزارت آموزش و پرورش با افتتاح یک سامانه!
«چه کسی می‌گوید که مدارس پول می‌گیرند؟ کذب است!»؛ چند بار این جملات یا مشابه شان را از زبان مسئولان آموزش و پرورش در رسانه‌ها شنیده یا خوانده‌اید؟
به گزارش تابناک، اگر قرار باشد تکذیبیه‌های صادر شده توسط نهاد‌ها و سازمان‌ها را بر اساس فراوانی دسته بندی کنیم، یکی از رتبه‌های برتر در طول سالیان متمادی به تکذیب دریافت پول در مدارس از دانش آموزان تعلق خواهد گرفت. تکذیب اخباری که هر ساله با نزدیک شدن به سال تحصیلی جدید منتشر می‌شوند و حکایت از مطالبه وجه از اولیای دانش آموزان را دارند.
تکذیب‌هایی که دست کم برای والدین دانش آموزان، کذب بودنشان مبرهن و آشکار است، چراکه وقتی برای ثبت نام فرزندانشان به مدارس مراجعه می‌کنند، با درخواست واریز وجه از طرف اولیای مدرسه مواجه می‌شوند. وجوهی که البته برای دریافت شان مواردی مانند بودجه محدود آموزش و پرورش و مقدور نبودن انجام امور جاری مدرسه با آن ذکر می‌شود تا دریافت شان موجه به نظر برسد.
اتفاقی که البته به مذاق برخی اولیای دانش آموزان خوش نمی‌آید و حتی ممکن است پیگیری ماجرا توسط ایشان را هم به دنبال داشته باشد، اما در نهایت راه به جایی نمی‌برد چراکه ساکنین ساختمان‌های ادارات کل آموزش و پرورش هم به همین استدلال رجوع می‌کنند تا پرداخت وجه را راهی برای انجام وظایف ذاتی مدارس معرفی کنند.
استدلال‌هایی که چه بسا وارد و درست هم به نظر می‌رسند، اما یک اشکال اساسی و کلیدی دارند؛ اینکه وزارت آموزش و پرورش هرگونه مطالبه دریافت وجه را تکذیب می‌کند و مدعی است که اگر وجهی از طرف والدین به مدارس داده می‌شود، تنها از سر علاقمندی این والدین و به منظور مشارکت شان در هزینه‌های جاری مدارس است. ادعایی که البته واقعی نیست.
اما اگر از رفتار آموزش و پرورش در این مساله که مشابه ضرب المثل «با دست پس زدن و با پا پیش کشیدن» است، بگذریم، دریافت وجه در مدارس همواره با این شائبه همراه بوده که آیا وجوه دریافتی صرف هزینه‌های جاری مدرسه می‌شود؟ مثلا چه هزینه‌ای؟ خرید توپ و لوازم ورزشی یا خط کشی حیاط یا رنگ کردن تخته سیاه؟ اگر این هزینه‌ها را مردم می‌پردازند، وزارت آموزش و پرورش و دولت کدام هزینه‌های مدارس را می‌پردازد؟!
ابهامی بزرگ و کلیدی که هر از چندگاهی با انتشار برخی اخبار، بزرگ‌تر هم جلوه می‌کند. مثل خبری که دو سه سال پیش منتشر شد و حکایت از اخراج چند دانش آموز از یکی از مدارس روستایی به دلیل پرداخت نشدن همین هزینه‌های اجباری داشت. خبری که نشان می‌داد دریافت وجه از دانش آموزان آنقدر ضروری و مهم شده که می‌تواند اصل قانون اساسی کشورمان مبنی بر آموزش رایگان را هم کنار بزند و بی اثر کند!
ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم برخی از این شائبه ها، به دغدغه مسئولان وزارت آموزش و پرورش کشورمان هم تبدیل شده است، تا جایی که برای رفع شان چاره جویی هم کرده‌اند. چاره‌ای از جنس ساخت سامانه‌ای ویژه برای شفاف سازی دریافت‌ها و پرداخت‌های مدارس. سامانه‌ای که یکبار در سال ۹۵ رونمایی شد، اما به دلیل برخی اشکالات کنار گذاشته شد و روز گذشته، خبر افتتاحش رسانه‌ای شد.
صحبت درباره «حساب یکپارچه مدارس» است که روز گذشته و با حضور جمعی از معاونان وزیر در ساختمان مرکزی وزارت آموزش و پرورش افتتاح شد و قرار است در فاز نخست، ۸۵ هزار مدرسه را تحت پوشش قرار دهد. به این صورت که در آن برای هر دانش آموز یک کد دانش‌آموزی وجود دارد و برای هر فعالیت پرداخت وجه، یک کد شناسه تعلق خواهد گرفت. درست مثل قبض‌های آب و برق.
شیوه کار هم که قابل حدس است؛ وقتی دانش آموزش قرار باشد وجهی را واریز کند، شناسه واریز در اختیارش قرار خواهد گرفت و در سامانه درج خواهد شد که این دانش آموز آن وجه مشخص را واریز کرده است. یعنی خلق سند‌های مالی برای هر دریافت از دانش آموزان که قابلیت حسابرسی و البته استناد دارد. با این یادآوری که مدارس هم کد ویژه دریافت می‌کنند که این کد در شناسه واریز دانش آموزان آن مدرسه وجود دارد و مشخص می‌کند که چه میزان از وجوه واریز شده به حساب یکپارچه، متعلق به کدام مدرسه است.
جالب نیست؟ وزارت آموزش و پرورش که تاکنون دریافت وجه را تکذیب می‌کرد، حالا برای سازمان دهی آن سامانه‌ای ویژه تدارک دیده که در آن پول نه به حساب مدارس و مدیرانش، که به حساب آموزش و پرورش خواهد رفت و هیچ بعید نیست برخی از این وجوه برای مدت‌های طولانی در این حساب بماند یا برای همیشه بایگانی شود!
از جمله نکات جالب توجه دیگر پیرامون این سامانه، تاکید بر ارسال پیامک پرداخت وجه به اولیای دانش‌آموزان و از آن مهم تر، هشدار به مدارس در خصوص دریافت وجه از والدین تنها از طریق این سامانه است. هشداری که در آن تاکید شده دریافت وجه از طرق دیگر، مستوجب برخورد با این مدارس بر اساس ضوابط است.
برنامه‌ای مفصل که بر اساس آن، عملا هم دریافت وجه به رغم تکذیب‌های فراوان، مورد تایید قرار گرفته و هم مدارس به دستگاه‌های مطالبه گر وجه از دانش آموزان تبدیل شده‌اند که به شدت تحت نظارت قرار دارند تا مبادا دست از پا خطا کنند. چرخش بزرگ وزارت آموزش و پرورش که البته حسابی برای آن تدارک هم دیده است، تا جایی که از طراحی اپلیکیشن ویژه دریافت وجه از والدین دانش آموزان و تدارک پوز‌های ویژه و درگاه پرداخت اینترنتی نیز غافل نمانده‌اند!
ساختاری که اگرچه هدف از طراحی آن شفاف سازی ذکر شده و دستمایه طراحی اش هم، نه دریافت وجه مشارکت والدین در هزینه‌های جاری مدرسه، که ساماندهی دریافت وجوه کلاس‌های تقویتی و کار‌های فوق برنامه در مدارس معرفی شده است، اما عملا هیچ سازوکاری برای شفاف شدن هزینه‌های مدارس در اختیار والدین یا عموم مردم قرار نمی‌دهد تا اقدامی به غایت غیرشفاف و شائبه برانگیز به نظر برسد.
