توسعه گلخانه‌ها؛ وعده انتخاباتی که در حال اجراست
در حالی که برخی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم توسعه گلخانه‌ها در کشور و مدرن‌سازی کشاورزی را به عنوان وعده‌های خود که در گذشته مغفول مانده است به مردم اعلام می‌کنند، مجری طرح گلخانه‌های کشور گفت: طی ۴ سال گذشته حدود ۳۰۰۰ هکتار به سطح گلخانه‌های کشور افزوده شده است و برنامه ۱۰ ساله افزایش ۴۸۰۰۰ هکتاری آن نیز از ابتدای امسال آغاز شده است.
برخی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم توسعه و مدرن‌سازی کشاورزی را در کنار توسعه گلخانه‌ها وعده می‌دهند در حالی که این وعده آنها در همین دولت مورد توجه قرار گرفته و بیش از پیش در راستای کاهش مصرف آب و افزایش راندمان تولید مدنظر مسئولان قرار گرفته است که البته در دولت دوازدهم به نظر می‌رسد مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و دولت باید بیش از پیش از نظر اعتباری به توسعه گلخانه‌ها که یکی از طرح‌های محوری اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی است، توجه کنند تا بتوان افزایش بیش از ۴۸۰۰۰ هکتاری گلخانه‌ها در ایران را که تا پایان برنامه هفتم توسعه برنامه‌ریزی شده است، محقق کرد.
سیدمصطفی سیدپور درباره وضعیت توسعه گلخانه‌ها در دولت یازدهم و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ده ساله این طرح گفت: آمار گلخانه‌ها در سال ۱۳۹۱ سطحی معادل ۸ هزار و ۳۲۶ هکتار در کل کشور بوده است که در سال 1392 با شش درصد افزایش به ۸ هزار و ۸۱۸ هکتار در سال ۱۳۹۳، با ۹ درصد افزایش به ۹ هزار و ۶۰۶ هکتار در سال ۱۳۹۴، با شش درصد افزایش به ۱۰ هزار و ۲۴ هکتار و در سال ۱۳۹۵ با رشد ۱۲ درصدی به ۱۱ هزار و ۲۱۳ هکتار رسیدیم و برنامه ویژه‌ای که با عنوان افزایش تولیدات گلخانه‌ای و با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب و انتقال تولید محصولات سبزی و صیفی از فضای باز به فضای گلخانه‌ای در دستور کار قرار داده‌ایم نیز تا کنون پیشرفت نسبتا مناسبی داشته است.
وی افزود: در گلخانه‌ها راندمان و بهره‌وری آب ۱۰ تا ۱۲ برابر نسبت به فضای باز بیشتر است و از سوی دیگر عملکرد تولید محصولات در گلخانه‌ها نیز بیش از ۱۰ برابر نسبت به فضای باز خواهد بود. بنابراین در این راستا پروژه توسعه گلخانه‌های کشور را به عنوان یکی از پروژه‌های مدنظر در اقتصاد مقاومتی به تصویب ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی کشور رسانده‌ایم و در قالب این طرح که از اواخر سال ۱۳۹۴ آغاز شده حدود هزار و ۲۲۲ گلخانه در کشور احداث کرده‌ایم که از این میزان حدود ۵۴۰ هکتار آن با استفاده از تسهیلات بانکی به حمایت دولت صورت گرفته و حدود ۶۸۲ هکتار نیز به صورت خود اجرایی و بدون استفاده از هر گونه تسهیلات دولتی عملیاتی ایجاد شده است.
مشاور معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور باغبانی با بیان اینکه با ایجاد و توسعه هر هکتار گلخانه ۱۰ شغل پایدار و دائم ایجاد می‌شود، اعلام کرد: تفاوت ایجاد شغل در فضای باز نسبت به گلخانه در این است که اشتغال در حوزه کشاورزی در فضای باز به صورت فصلی است اما در گلخانه‌ها با توجه به استمرار تولید مشاغل پایدار ایجاد می‌شود و با توجه به ایجاد ۱۲۲۲ هکتار گلخانه‌ای که در قالب طرح‌های اقتصاد مقاومتی ایجاد شده است، می‌توان گفت که ۱۲ هزار و ۲۲۰ شغل پایدار از اواخر سال ۹۴ تاکنون ایجاد شد.
وی گفت: از منظر اقتصادی نیز تولید محصولات کشاورزی در گلخانه به صرفه‌تر از فضای باز است چرا که از سویی مصرف آب بسیار کمتر از فضای باز است و هم اینکه عملکرد تولید بسیار بیشتر از فضای باز خواهد بود و نسبتی بین ۱۰ تا ۱۲ برابر دارد که البته هزینه‌های تولید در فضای گلخانه‌ای به مراتب بیشتر از فضای باز است اما بهتر بودن عملکرد و راندمان بهره‌وری آب سبب می‌شود که نه‌تنها هزینه‌های تولیدکنندگان جبران شود بلکه بهره‌برداران در فضای گلخانه‌ای از شغل و درآمد خود بسیار راضی‌تر از کشاورزان و تولیدکنندگان سنتی در فضای باز باشند.
سیدپور با بیان اینکه استمرار تولید در گلخانه بهبود معیشت و درآمد کشاورزان و تولیدکنندگان بخش کشاورزی را به همراه دارد، اظهار کرد: اگر بتوانیم تولیدات فضای باز را تا آنجایی که امکان انتقال به گلخانه دارد را منتقل کنیم، نه تنها برای کشاورزان از نظر بازار محصولشان بهتر خواهد بود بلکه به صرفه‌جویی در مصرف منابع آبی نیز منجر خواهد شد.
وی ادامه داد: برنامه ۱۰ ساله‌ای برای توسعه گلخانه‌ها تدوین شده است که در قالب آن ۴۸ هزار و ۳۵۵ هکتار را پیش‌بینی کرده‌ایم تا به سطح گلخانه‌های کنونی اضافه شود. این برنامه از امسال آغاز شده و تا پایان برنامه هفتم ادامه خواهد داشت. به گونه‌ای که در برنامه ششم توسعه ۱۵۰۰۰ هکتاری مدنظر قرار گرفته و مابقی آن که حدود ۳۳ هزار و ۳۵۵ هکتار است را در قالب برنامه هفتم توسعه هدف‌گذاری کرده ایم تا بتوانیم با اجرایی شدن این طرح و تکمیل آن بیش از ۸۵ درصد تولید محصولات سبزی و صیفی از جمله سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، هندوانه و … را به فضای گلخانه‌ای انتقال دهیم. پس از برنامه هفتم نیز درصددیم مابقی محصولات سبزی و صیفی و حتی محصولات باغی را در فضای گلخانه‌ای تولید کنیم.
مجری طرح گلخانه‌های کشورهمچنین در خصوص هزینه‌های احداث و راه‌اندازی گلخانه اضافه کرد: هزینه و سرمایه‌ای که هر هکتار گلخانه در مناطق مختلف نیاز دارد بسته به شرایط اقلیمی، نوع سازه و نوع محصولی که می‌خواهیم تولید کنیم، متفاوت است اما به طور متوسط ایجاد هر هکتار گلخانه اعتباری حدود یک تا دو میلیارد تومان نیاز دارد که بیش از ۸۰ درصد آن را به صورت تسهیلات ارزان‌قیمت ۱۲ تا ۱۴ درصدی در مناطق برخوردار و غیر برخوردار و با بازپرداخت هفت ساله که دو سال نخست آن به صورت مشارکتی با بانک عامل برنامه‌ریزی شده است، در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت.
سیدپور تصریح کرد: در شرایط کنونی و با وجود بحران آب حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد منابع آبی قابل استحصال را مصرف می‌کنیم اما بر اساس استانداردهای جهانی این میزان باید حداکثر حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد باشد تا پایداری منابع آبی حفظ شود، به نظر می‌رسد ایجاد و توسعه گلخانه در ایران یکی از اساسی‌ترین راه‌های پایداری منابع آبی کشور و صرفه‌جویی در مصرف آن است. چرا که ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و میزان تبخیر آب ۱۰ برابر نزولات آسمانی است و توسعه گلخانه‌ها نه تنها یکی از راهکارهای حل این مشکل است بلکه از منظر علمی کردن کشاورزی و مدرن‌سازی نیز اولویت اساسی دارد.
توجه به کشاورزان و بخش کشاورزی دقیقا مانند حاشیه‌نشینان کلانشهرهای کشور است که همواره به دست فراموشی سپرده می‌شوند و در میانه انتخابات برخی نامزدهای ریاست‌جمهوری یکباره به یاد آنها می‌افتند و به دایه‌ای مهربان‌تر از مادر برای آنها تبدیل می‌شوند که باید دید آیا این نامزدها برنامه‌ای برای وعده‌های خود دارند یا آنکه تنها می‌خواهند آرای این قشر زحمتکش و نسبتا محروم را برای خود بخرند.
