توزیع تعطیلی مدارس
بحران آلودگی هوا مدتی است که گریبان معلمان و دانش‌آموزان را گرفته است، آن‌چنان که در فصول پاییز و زمستان چند روزی مدارس تعطیل میشوند و این مساله تبعات منفی برای سیستم آموزشی کشور داشته است.
گرچه برای جلوگیری از کاهش کیفیت آموزش سال گذشته طرح اصلاح تقویم آموزشی از سوی رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست مطرح شد، اما مجلس با تغییر تقویم آموزشی مخالفت کرده و معلوم نیست که امسال دوباره چند روز مدارس به علت آلودگی هوا تعطیل میشوند. این در حالی است که این تعطیلی‌ها زمانبندی معلمان برای تدریس کتب درسی را به هم می‌ریزد.
به گزارش بازتاب به نقل از آرمان ، تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا اتفاقی است که هر سال رخ می‌دهد. در سال‌های اخیر در تهران و برخی کلانشهر‌های دیگر این اتفاق بار‌ها رخ داده است. گرچه تعطیلی مدارس چاره مقابله با آلودگی هوا نیست، اما تصمیمی اجباری برای حفظ سلامتی دانش‌آموزان است. البته ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود، چرا که شهروندان دیگر جامعه نیز برای حفظ سلامتی خود خواستار تعطیلی ادارات، دانشگاه‌ها و… در روزهای آلودگی هوا هستند و این مطالبات باعث به هم ریختن نظم ادارات و کاهش بازدهی می‌شود. بنابراین باید با اتخاذ راهکار اساسی این مساله زیست‌محیطی را به گونه‌ای هدایت کرد که به کشور خدشه‌ای وارد نشود. اسفند سال گذشته معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست، در مورد پیشنهاد توزیع تعطیلات دانش‌آموزان در طی سال گفت که این پیشنهاد در راستای تحقق برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلانشهرها، 26 بهمن به تصویب هیات وزیران رسید و به مجلس ارسال شد. هر چند نمایندگان مجلس چندان با این مساله موافق نیستند، اما تعطیلی مدارس به حدی بر روند کیفیت آموزشی دانش‌آموزان تاثیر نامطلوب گذاشته که عملا در استان‌هایی مانند خوزستان شاهد به هم ریختن نظم آموزشی هستیم، چرا که مردم شهر‌های مختلف این استان در سال به کرات شاهد تعطیلی مدارس به دلیل وقوع پدیده گرد و غبار هستند. کارشناسان آموزش و پرورش بر این باورند که تعطیلی مدارس باعث افت تحصیلی می‌شود و باید تدابیری برای تغییر تقویم آموزشی اندیشید.
ضرورت انعطاف در تقویم آموزشی
دی سال گذشته وزیر اسبق آموزش و پرورش درباره جابه‌جایی تعطیلات تابستانه مدارس عنوان کرد که باید قوانین را واقع بینانه و متناسب با شرایط زمان و مکان ببینیم. در برخی استان‌ها تابستان غیرقابل تحمل و در برخی مناطق نیز سرمای زمستان کشنده است. در استان تهران نیز با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌‌کنیم، اما کلیت قضیه تغییر تقویم آموزشی منطق درستی دارد. محمود فرشیدی گفت: میتوان بر اساس منطق صحیح و عقلایی برنامه‌ریزی کرد تا دانش‌آموزان حداکثر استفاده را از دوره تحصیلی خود داشته باشند. همزمان معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه با توجه به حساسیت‌‌های موجود و تعطیلات ملی و مذهبی که در کشور داریم، باید تقویم آموزشی منعطف باشد، گفت: تغییر در تقویم آموزشی به ارتقای کیفیت یادگیری دانش‌آموزان کمک می‌کند. علی زرافشان در مورد «تغییر تقویم نظام آموزشی»، اظهار کرد: این موضوع از دو زاویه قابل طرح است، زیرا تصویب آن با موضوع آلودگی هوا همزمان شد. او ادامه داد: این موضوع اقدامی است تا حداقل دانش‌آموزان در ایامی که اوج آلودگی هوا در کلانشهرهاست، در مدارس یا فضای باز حضور پیدا نکنند و سلامتشان حفظ شود. معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه سابقه آلودگی هوا به یک یا دو سال گذشته برنمی گردد، تصریح کرد: بحث آلودگی هوا و شرایط خاص جغرافیایی تهران باعث می‌شود هر‌ساله در همین ایام شاهد وارونگی و آلودگی هوا باشیم و آسیب‌هایی که کودکان و افراد آسیب‌پذیر از آن می‌بینند. زرافشان عنوان کرد: اگر ملاحظه کنیم، تغییر در تقویم آموزشی از گذشته خیلی دور در آموزش و پرورش و در بین کارشناسان و قوانین وجود داشته است. به گزارش فارس، معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش، با اشاره به قانون شوراهای آموزش و پرورش که سال 72 به تصویب رسیده است، عنوان کرد: یکی از وظایف شوراهای آموزش و پرورش که با حضور مسئولان ارشد استانی تشکیل می‌شود، تغییر در تقویم آموزشی مناطق و شهرستان‌‌ها، متناسب با شرایط اقلیمی و جغرافیایی استانی است و از سال 72 تاکنون به این مصوبه توجهی نشده است.
مخالفت مجلس با تغییر تقویم آموزشی مدارس
چندی پیش نمایندگان مجلس با پیشنهاد تنظیم تقویم آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها با توجه به وضعیت آلودگی هوای مناطق مختلف کشور مخالفت کردند. نمایندگان مجلس در جلسه علنی 19 اردیبهشت 1396 و در ادامه بررسی اصلاحات و الحاقات لایحه هوای پاک، با پیشنهاد الحاق یک ماده به این لایحه در راستای تنظیم تقویم آموزشی مدارس، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور متناسب با وضعیت آلودگی هوای مناطق مختلف مخالفت کردند. در این ماده که به تصویب مجلس نرسید، آمده بود: «به منظور تحقق اهداف این قانون و دستیابی به شاخص‌‌های هوای پاک مجاز است با هدف حفظ سلامت جسم و روان دانش‌آموزان و دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی، نسبت به تنظیم تقویم آموزشی مدارس، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور با توجه به خصوصیات اقلیمی و وضعیت آلودگی هوای مناطق مختلف کشور اقدام شود؛ به نحوی که خدشه‌ای بر کیفیت آموزشی آنها وارد نشود. به دولت اجازه داده می‌شود براساس پیش‌آگاهی از وضعیت آلودگی هوا، حوادث غیرمترقبه و احتمال وقوع شرایط هشدار و اضطرار نسبت به تغییر و تنظیم ساعات کار و تعطیلی موقت دستگاه‌‌های دولتی، موضوع ماده پنج قانون مدیریت خدمات کشوری، اقدام کند. در راستای تحقق مفاد این ماده، دولت می‌تواند مرکز منطقه‌ای هماهنگی، پایش و آینده‌پژوهی مقابله با ریزگردها را در کشور و حسب مورد، شعبات آن را در کشورهای منشأ و کانون‌های گرد و غبار تاسیس و راه‌اندازی کند. اعتبارات مورد نیاز در بودجه سنواتی، پیش‌بینی و به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد.» نمایندگان با ۷۷ رأی موافق، ۸۰ رأی مخالف و هشت رأی ممتنع از مجموع ۲۱۴ نماینده حاضر در صحن، این ماده الحاقی را رد کردند. بر این اساس تصمیم‌گیری برای تعطیلی مدارس در شرایط خاص همچنان مانند سابق است، حال آنکه عملا شاهد این نیستیم که تصمیم‌گیرندگانی که برخی از روز‌ها را به دلیل آلودگی تعطیل اعلام می‌کنند، جایگزینی برای آن روز‌ها داشته باشند.
ضرورت تغییر تقویم آموزشی
یک کارشناس آموزش و پرورش درباره مخالفت مجلس با تغییر تقویم آموزشی می‌گوید: به نظر بنده با توجه به وضعیت تهران تغییر تقویم آموزشی ضروری است، اما باید پیش نیازهایی را برای آن در نظر گرفت. مهدی بهلولی عنوان می‌کند: فرض کنید دانش‌آموزان در تابستان به مدرسه بیایند. از این رو باید امکانات رفاهی و سرمایشی در مدارس فراهم باشد، در حالی که هنوز بسیاری از مدارس تهران کولر ندارند. او اظهار می‌کند: حتی اکنون برای گرمای فصل بهار تمهیداتی اندیشیده نشده و در روزهای پایانی سال تحصیلی شاهد بروز مشکلاتی هستیم. از طرفی کلاس‌ها کوچک و تعداد دانش‌آموزان زیاد است، اگر پنجره باز باشد سر و صدا از بیرون مزاحمت ایجاد می‌کند، اگر پنجره بسته شود تهویه هوا مناسب نیست و معلمان و دانش‌آموزان اذیت میشوند. او تاکید می‌کند: اگر متولیان امر بر تغییر تقویم آموزشی اصرار دارند باید در ابتدا امکانات لازم در مدارس فراهم شود. باید بسنجند آیا مدارس ما امکاناتی برای مقابله با گرمی هوا دارند یا نه، چرا که در غیر این صورت عملا بهبود و بالا بردن کیفیت آموزشی امکانپذیر نیست. این کارشناس آموزش و پرورش اضافه می‌کند: تا جایی که بنده در مورد وضعیت مدارس برخی کشورها مطالعه داشته‌ام، آنها تعطیلی سه ماه تابستان ندارند. در واقع با تعطیلی‌های یک هفته‌ای و یک‌ماهه میزان روزهای تعطیل را در طول سال پخش کرده‌اند. بهلولی توضیح می‌دهد: در ایران هم میتوان این کار را انجام داد، اما باید زیرساخت‌ها فراهم باشد. او عنوان می‌کند: باید با برنامه‌ریزی درازمدت به سمت تغییر تقویم آموزشی حرکت کنیم، چرا که به ضرورت تغییر تقویم آموزشی در شهری مانند تهران پی برده ایم، به گونه‌ای که در زمستان آلودگی هوا معلمان و دانش‌آموزان را اذیت می‌کند.
او با بیان اینکه تغییر تقویم آموزشی طرح میان‌مدت خوبی است، خاطرنشان می‌کند: اگر نمی‌توان وضعیت آلودگی هوا را کنترل کرد حداقل باید بودجه‌ای خاص برای آموزش و پرورش در نظر گرفته شود تا با تغییر تقویم آموزشی، مدارس به کولر مجهز شوند. بهلولی در مورد تاثیر تعطیلات مدارس بر روند آموزشی می‌گوید: تعطیلی‌های پیش‌بینی نشده برنامه درسی معلمان را با مشکل رو به رو می‌کند، حتی امکان برگزاری کلاس اضافه برای همه معلمان و دانش‌آموزان وجود ندارد و اگر هم این کلاس‌ها برگزار شود معمولا در ساعت پنجم است که دانش‌آموزان خسته هستند و کلاس عملا کارایی ندارد. او اضافه می‌کند: تعطیلات ناشی از آلودگی هوا برنامه درسی را عقب می‌اندازد و معلمان مجبور میشوند به نکته گویی بسنده کنند. این معلم ریاضی اظهار می‌کند: بنده در زمان تعطیلات ناشی از آلودگی هوا با مشکل مواجه شدم و به ناچار نتوانستم تمام تمرینات کتاب را حل کرده و برای دانش‌آموزان توضیح دهم. بنابراین آلودگی هوا بر کاهش کیفیت آموزشی مدارس هم تاثیر گذاشته است.
