تمام درآمد به زور به ۳۰۰ هزار میلیارد می‌رسد/ تصویر نکنید بودجه پُر و پیمانی داریم
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: تمام منابع و درآمدهایی که کشور از طریق نفت یا مالیات و روش های دیگر تهیه می کند، به زور به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان می رسد، بودجه جاری کشور هم همین قدر است.
علی لاریجانی صبح امروز در ششمین همایش ملی نقش پژوهش در قانونگذاری که در سالن مشروطه مجلس شورای اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: تردیدی نیست که یک قانونگذاری خوب باید متکی به پژوهش باشد تا راه حل های درستی در این مسیر ارائه کند. امروز در زمانی هستیم که شرایط کشور اقتضائات جدیدی دارد و نگاه به قانونگذاری باید از نوع متعارف آن تغییر کند.
به گزارش فرارو اهم اظهارات لاریجانی به نقل از خبرگزاری ها به شرح زیر است:
ما امروز چالش های متعددی در این حوزه داریم که برخی از این چالش ها مزمن و مربوط به چندین دوره است؛ این چالش ها طوری به هم تنیده هستند که حل تک موردی آنها حلال مشکلات نیست.
در حال حاضر ما در وضعیتی قرار داریم که باید شرایط منطقه ای و بین المللی را در محاسباتمان در نظر بگیریم که رفتار آمریکا و برخی کشورهای منطقه ای به نوعی است که دنبال ضربه زدن به منافع ملی ما هستند و هر ازگاهی در مجلس ملی شان و با تمهیدات بین المللی، مشکلاتی را برای ملت ایران ایجاد می کنند که این مشکلات گاهی سیاسی، گاهی اقدامات ایذائی منطقه ای و گاهی هم مشکلات اقتصادی است.
یکی از مشکلات عمده کشور مسئله بودجه است. تمام منابع و درآمدهایی که کشور از طریق نفت یا مالیات و روش های دیگر تهیه می کند، به زور به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان می رسد، بودجه جاری کشور هم همین قدر است؛ بنابراین بیش از این نمی توانیم به هزینه ها اختصاص دهیم.
از ابتدای دهه ۷۰ تا ابتدای دهه ۸۰ کمبود بودجه عمرانی از حساب ذخیره ارزی برداشت می شد و از آن تاریخ به بعد حساب ذخیره منحل و صندوق توسعه ملی جایگزین شد و شرکت‌هایی براساس اصل ۴۴ که بگذریم که به چه شیوه هایی واگذار شد، فروخته و پولش هزینه شد و حالا اوراق فروشی می کنیم که این کار گره کشور را بیشتر می کند. البته مشخص است که مشکل کجاست.
دولت این بار برای جبران کسری بودجه خود اقدام به انتشار اوراق مشارکت کرده است که این امر موجب افزایش بدهی های دولت است. اداره کشور با این بودجه جاری امکان پذیر نیست. بخش اجرایی کشور فربه شده است؛ دولت در آموزش و پرورش باید یک میلیون نفر را اداره کند؛ از سوی دیگر وزارت علوم باید اداره شود و نیروهای مسلح هم در جایگاه خود قرار دارد.
همه دستگاه‌ها مشکل بودجه‌ای دارند به خصوص آموزش و پرورش، طرح سلامت وزارت بهداشت، نیروهای مسلح و وزارت علوم همگی بودجه های سنگینی می خواهند. در کنار آنها بازنشستگان نیز مرتبا اظهار می کنند وضع معیشتی نامناسبی دارند. اما صندوق های بازنشستگی استعداد رفع مشکلات آنها را ندارند. بنابراین بار آن به لایحه بودجه تحمیل می شود. در کنار اینها محیط زیست، آلودگی هوا و ریزگردها هم نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین هستند، این هم وضعیت منطقه‌ای و بین‌المللی ما است. با این وضعیت چه باید کرد؟ و رفع کدام نیازهای کشور و کدام بخشهای کشور حساس‌تر و اولویت‌دارتر است؟
مرکز پژوهش ها در حوزه سیاست خارجی با توجه به رفتاری که آمریکایی ها دارند، باید این رفتار را مورد آنالیز قرار دهد و برداشت جدیدی را در این خصوص به مجلس ارائه کند. این رفتارها تاثیرات مهمی در اقتصاد و سیاست داخلی و خارجی کشور دارد.
ارزیابی ما این نیست که مسائل تروریستی و رفتارهای آمریکا در کوتاه مدت اصلاح خواهد شد؛ بنابراین باید برنامه ای میان مدت برای برخورد با این رفتارها تنظیم شود.
در حوزه مسائل اقتصادی اگر بخواهیم مسئولیت شناسانه به مسائل کشور نگاه کنیم، باید در راستای حل مشکلات کشور اقدام شود. اگر مشکلات کشور به صورت منظمی از نظر اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد حدود ۳۰ چالش بزرگ اقتصادی در کشور وجود دارد که باید با همین منابع موجود بتوانیم چالش ها را حل کنیم.
قانون برنامه پنج ساله تکالیفی را برای بخشهای مختلف ایجاد کرده، در زمان بودجه‌ریزی باید این قانون محقق شود؛ حتی اگر دولت در این زمینه تعللی داشت، باید کمبودهای آن از سوی مرکز پژوهش‌ها جبران شود. به طور مثال، در این قانون تکلیف شده که باید ۱۵ درصد از استخدامی‌ها در کشور کاهش یابد، اما در لایحه بودجه سال ۹۷ چیزی در این باره نمی‌بینیم؛ در حالی که باید راهکار کاهش این ۱۵ درصد هر سال در لایحه بودجه تعیین شده تا آرام‌آرام جلو ببریم؛ و الا در پایان برنامه پنج ساله مواجه خواهیم بود با اینکه پیشرفت قانون برنامه فقط ۱۵ یا ۲۰ درصد است.
بارها به مسئولین گفته‌ام که امور کشور را شفاف به مردم بگوییم تا تصور نکنند که با وضعیت پروپیمانی از نظر بودجه روبرو هستیم، منابع ضیق است و باید درست مصرف شود؛ اما روال فعلی، شرایط کشور را بهبود نمی‌دهد.
اینکه برای کمبود منابع، از اوراق استفاده کنیم، شاید برای یک سال پاسخگو باشد، اما استمرار آن یک دولت فرومانده برجای خواهد گذاشت؛ پس باید اصلاح مسیر صورت گیرد.
مرکز پژوهش‌های مجلس همواره جزواتی را در تحلیل مشکلات کشور ارائه می‌دهد که در این جزوات، پیشنهاداتی هم وجود دارد که خوب و مفید است، باید ساختاری ایجاد شود تا این پیشنهادات محقق شود؛ مرکز پژوهش‌ها باید ما را به تصمیم برساند؛ این گام آخر بسیار مهم است که پتانسیل‌های آن نیز در مرکز پژوهش‌ها وجود دارد.
در سال‌هایی که گذشت، مشخص شد که وضعیت موجود، حاصلِ چیست؛ ظرفیت کشور از نظر نیروی انسانی و منابع، خوب است و اگر از این منابع درست استفاده شود، شرایط کشور تغییر می‌کند.
ما همچنان دچار رکود در اقتصاد هستیم، رونق اقتصادی ایجاد نشده است، باید کمک کنیم بخش تولید، رونق پیدا کند. ممکن است فشارهای درآمدی از نظر مالیات، متناسب باشد و بعد تغییر کند، اما رونق ایجاد کردن در کنار این فشارها، ایجاب می‌کند که مسائل تولیدکنندگان به درستی درک شود.
توصیه می‌کنم با بخش خصوصی و اتاق بازرگانی در حوزه بانک و مالیات در تعامل باشید و آنها را درک کنید، تا صادرات و تولید درست نشود، شرایط برای کسب درآمد مهیا نخواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران اهداف مهمی دارد، در مسیر حرکت ۴۰ ساله گام‌های خوبی برداشته شده است، منابع ما در زمینه‌روستاها و مسائل زیربنایی روستایی به خوبی مصرف شده است، اما اقتصاد کشور باید زاینده و بالنده باشد؛ اینکه منابعی را از نفت بگیریم و خرج کنیم، اقتصاد زاینده به وجود نخواهد آمد؛ ما باید نقص خودمان را بفهمیم و به آن توجه کنیم.
فکر می‌کنم بخش تولید همچنان دچار مشکل است و اگر بخواهیم مشکلات حل شود؛ باید قانونگذاری به این بخش کمک کند، هنوز در بودجه‌ریزی گرفتار رتق و فتق امور هستیم؛ کار ساده‌ای نیست اما باید شروع کنیم و برنامه روشنی داشته باشیم.
