تغییر نظام ریاستی به پارلمانی منتفی شد

عدم‌استقبال بسیاری از کارشناسان، عقلا و نخبگان جامعه، مجلس و چهره‌هاي سياسي از ايده تغيير نظام رياستي به نظام پارلماني در شرایط فعلی و فراهم نبودن زیرساخت ها و شرايط سياسي ـ اجتماعي كشور براي چنين تغييري را می توان از دلایل اصلی ناکام ماندن طرح بازنگری در قانون اساسی و منفقی شدن تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی دانست.
سرانجام پس از گذشت دو هفته از طرح مسأله ارسال نامه نمایندگان به مقام معظم رهبری برای بازنگری در قانون اساسی، خبرها حاکی از آن است که بازنگری در قانون اساسی، شاید در وقتی دیگر انجام شود؛ بنابراین، موضوع تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی هم منتفی شد.

دو هفته پس از آنکه بحث های زیادی از سوی نمایندگان مجلس، کارشناسان و برخی مسئولان درباره بازنگری در قانون اساسی درگرفت و نظریات موافق و مخالفی هم در این باره طرح شد، خبر می رسد که موضوع بازنگری در قانون اساسی فعلا از دستور کار خارج شده است.

بر پایه اطلاعاتی که به دست ما رسیده است، با منتفی شدن بازنگری در قانون اساسی، مهمترین موضوع مورد نظر برخی نمایندگان مجلس یعنی تغییر نظام ریاستی به نظاام پارلمانی نیز فعلا از موضوعیت افتاده است.

موضوع تغییر نظام ریاستی و تبدیل آن به نظام پارلمانی، نخستین بار از سوی مقام معظم رهبری در سفری که ایشان در سال 1390 به کرمانشاه داشتند، مطرح شد. برخی نمایندگان مجلس در همان سال ها به دنبال آن بودند که پس از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، این موضوع را پیگیری کنند و در صورت مهیا بودن شرایط کشور نسبت به حاکم کردن دوباره نظام پارلمانی در کشور اقدام کنند، ولی چون فضا و شرایط کشور، آماده این مسأله نبود؛ موضوع آن زمان از دستور کار خارج شد.

دو هفته پیش اما این مسأله باز هم در مجلس مطرح شد، ولی این بار جدی تر. «عزت الله یوسفیان ملا»، رئیس کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس، از ارسال نامه درخواست برای بازنگری در قانون اساسی سخن به میان آورده بود و از طرفی هم برخی نمایندگان گفته بودند، «اگر انتخابات پارلمانی داشته باشیم، سیستم نخست وزیری و پارلمانی احیا می‌شود که به نفع کشور و لازمه آن تغییر قانون اساسی است.»

پس از طرح این موضوع نظرات مخالف و موافق زیادی در رابطه با تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی مطرح شد که البته نظرات مخالف بر نظرات موافق غلیه داشت. حالا خبر می رسد که بحث بازنگری در قانون اساسی شاید به وقتی دیگر موکول شود و فعلا مسأله تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی منتفی شده است.

عدم تمایل «عزت‌الله يوسفيان‌ملا» از طراحان اصلي نامه‌اي كه خواهان به جريان افتادن طرح مذكور بود برای پیگیری بازنگری در قانون اساسی و اینکه او دیگر تمایلی به صحبت درباره این موضوع ندارد، را می توان از دیگر دلایلی دانست که علاوه بر خبرها منتفی شدن طرح مذکور را نشان می دهد.

عدم ‌استقبال بسیاری از کارشناسان، عقلا و نخبگان جامعه، مجلس و چهره‌هاي سياسي از ايده تغيير نظام رياستي به نظام پارلماني در شرایط فعلی و مهيا نبودن زیرساخت ها و شرايط سياسي ـ اجتماعي كشور براي چنين تغييري را می توان از دلایل اصلی ناکام ماندن طرح بازنگری در قانون اساسی و منفقی شدن تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی دانست.

نظام پارلمانی یا مجلس‌ محور به انگلیسی ( Parliamentary system ) نوعی حکمرانی مردم سالارانه است که در آن قوه مجریه مشروعیت مردم سالارانه خود را از قوه مقننه اقتباس کرده و در برابر آن پاسخگوست. نظام پارلمانی، نوعی نظام حکومتی است که از تفکیک نسبی قوا ایجاد می‌شود. در نظام های پارلمانی قوه مجریه و قوه مقننه از ابزارهایی برای تأثیرگذاری و نفوذ بر یکدیگر برخوردارند. نظام ایران تا سال 68 پارلمانی بود، اما پس از بازنگری در قانون اساسی تبدیل به نظام ریاستی شد.