تغییر در ساختار قدرت در چین، فرصت یا تهدید برای هند

اصلاحیه قانون اساسی برای لغو محدودیت‌های دوره ریاست‌جمهوری که به تازگی در چین تصویب شد، یک تحول بزرگ در تاریخ سیاسی برای این کشور است که تاثیری به همان میزان شدید و قوی بر مناسبات پکن با دهلی نو و همچنین رویکردهای کلی سیاست خارجی هند خواهد داشت.

این اتفاق مهم بازنگری در تصمیمات راهبردی در عرصه سیاست خارجی هند را اجتناب ناپذیر ساخت. با توجه به اهدافی که از سوی رهبران چین برای تبدیل این کشور به قدرتمندترین کشور جهان تا نیمه های قرن حاضر اعلام شده است، هند اکنون به عنوان رقیب دیرین چین خود را در قلب سیاست هایی می یابد که به ترسیم چهره جدیدی از آسیای جنوب شرقی در ساختار قدرت جهانی خواهد انجامید.
تمدید ریاست جمهوری چین برای هند بدان معناست که اهداف و سیاست های راهبردی پکن دست کم برای یک دهه آینده تغییر نخواهد کرد، بنابراین دهلی نو فرصت خواهد داشت روی برنامه های بلند مدت تمرکز بیشتری داشته باشد.
حال دیگر معلوم شده ‘شی جین پینگ’ رئیس جمهوری چین به دنبال ‘ سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی برای یک عصر جدید ‘، ایجاد یک ‘ جامعه نسبتا مرفه ‘ تا سال 2020، یک کشور سوسیالیستی مدرن امروزی تا سال 2035، و در نهایت یک چین قدرتمند در اواسط قرن بیست و یکم است.
برغم تمام موفقیت های اقتصادی، طرح بزرگ ‘یک جاده یک کمربند’ چین هنوز هم به توجه و حمایت بلند مدت احتیاج دارد زیرا هدف اصلی آن پیشرفت چین از طریق مشارکت اقتصادی بین‌المللی است.
به گزارش ایرنا ، تاثیر سیاست خارجی چین پس از تمدید دوره ریاست جمهوری شی جین پینگ بسیار زیاد بوده است به طوری که اکنون چین یک سیاست خارجی چند جانبه را دنبال می کند.
تحت رهبری شی جین پینگ، جاه طلبی های پکن در منطقه آسیا و اقیانوسیه در حال افزایش است. جاه‌طلبی‌های اصلی چین در آسیا – اقیانوسیه نه تنها نفوذ پکن را افزایش خواهد داد بلکه نفوذ آمریکا را با تغییر تدریجی وضعیت موجود در منطقه کنترل خواهد کرد که تمرکز بر یکپارچه‌سازی اقتصادی منطقه‌ای و اتصال از جمله ویژگی‌های اصلی استراتژی آسیا – اقیانوسیه چین می‌باشد.
با قرار داشتن ‘شی’ در راس قدرت برای یک دهه آینده باید شاهد ادامه استراتژی آسیا اقیانوسیه چین باشیم. تشکیل گروه چهارجانبه با حضور استرالیا، هند، ژاپن و ایالات متحده، تنها موجب تمرکز چین بر منطقه آسیا اقیانوسیه تقویت خواهد شد. کشورهای عمده منطقه، از جمله هند، ممکن است جاه طلبی های استراتژیک چین را یک تهدید تلقی کنند . اما با در نظر گرفتن تمام تحولات منطقه ای و سیاست های آمریکا تحت حاکمیت ترامپ، هند در حال بازنگری در سیاست های رقابتی با هدف افزایش هم افزایی بخصوص درباره مسایل دوجانبه است. چرا که هرگونه تغییر در همسایه شرقی هند بدون تردید بر هند نیز تاثیر خواهد گذاشت.
اما به نظر می رسد که این تاثیرات عواقبی را نیز به دنبال خواهد داشت.

*عواقب تغییرات سیاست های چین برای هند
حال باید هند باید مسیر تحول سیاست خارجی چین در یک دهه آینده را پیش بینی کند.
از آنجا که برای شی جین پینگ موفقیت این پروژه اهمیت بسیاری دارد، سیاست خارجی چین در سال های آینده متمرکز به طرح یک جاده یک کمربند خواهد شد. تعامل چین با کشور های آسیایی در سال های آینده افزایش خواهد یافت و این امر یک چالش بزرگ تر از آنچه دهلی نو اکنون با آن مواجه است برای این کشور ایجاد خواهد کرد.
تبدیل شدن شی به قدرتمند ترین رهبر چین پس از دوره مائو برای هند خوشایند نیست اما با توجه به مناقشات مرزی میان دو کشور، هند نباید این تحول را به طور کل منفی در نظر بگیرد. تعامل با چین برای حل مناقشات مرزی بهتر از چالش ایجاد ارتباط با این کشور تحت یک رهبری ضعیف است. از شواهد بر میاید که در اولین قدم دو کشور به دنبال حل این اختلافات از طریق کانال های سیاسی خواهند بود.
با در نظر گرفتن این امر، تمدید دوره ریاست جمهوری شی جین پینگ سبب خواهد شد که هند شاهد پیشرفت مذاکرات مرزی باشد. در کل هند باید با دقت سیاست در حال شکل گیری چین در امور خارجه در دوره شی و نقطه نظر جهانی وی را درک کرده و روابط دو جانبه خود را بر اساس آنها تنظیم کند. نقطه نظر های رهبران گذشته چین بخش اصلی و مهم چگونگی ادامه روابط دو جانبه هند و چین بوده اند.
به طور خلاصه تمدید دوره ریاست جهموری شی جین پینگ باید به عنوان یک فرصت راهبردی برای روابط هند و چین در نظر گرفته شود. دهلی نو باید برای بهبود ‘همکاری توسعه ای ‘ میان هند و چین، به طور فعالانه اقدام کند. ماهیت این همکاری توسعه ای ، برقراری ارتباطات اقتصادی نزدیک است.
بنابراین، هر دو طرف باید بر این نکته تمرکز کنند که چگونه این همکاری توسعه ای را بهبود بخشند. هند به نوبه خود بدون توجه به چالش ها و تغییرات ناشی از تمدید دوره ریاست جمهوری شی جین پینگ در منطقه و جهان باید برای بهبود روابط به صورت فعال اقدام کند.
قدرت نامحدود رئیس جمهور چین در واقع به هند این فرصت را خواهد داد تا روابط میان دو کشور را با استفاده از اعتماد و عزم جزم شی جین پینگ بازسازی کند.
هند مصمم است ناسازگاری گذشته با چین در محالف بین المللی را کنار گذاشته و از تعامل با چین نهایت استفاده را ببرد.
این امر چالش چین برای هند را آسان تر نخواهد کرد اما مسلما یک رئیس جمهور با اعتماد درچین سبب خواهد شد تا راه حل های بیشتری برای بهبود روابط بر اساس زمینه های مشترک ایجاد شود. در نتیجه اختلاف با هند، مانند آنچه در منطقه دوکلم اتفاق افتاد در راستای جایگاه شی جین پینگ نخواهد بود و هند نیز باید از عدم وقوع اینگونه تنش ها در آینده اطمینان یابد.
این اقدام نشان دهنده شکل گیری یک سیاست جدید از سوی چین جهت مورد قبول واقع شدن در جهان و پشت سر گذاشتن سابقه گذشته خود است.
در سال گذشته تنش 72 روزه ‘دوکلم’ به عنوان نقطه اتصال مرزهای هند ،چین و بوتان که از موقعیت استراتژیکی برای سه کشور بویژه هند و چین برخوردار است، مخالفت چین با قرار گرفتن نام مسعود اظهر رهبر گروه جیش محمد در لیست تروریستی سازمان ملل و همچنین مخالفت پکن با عضویت هند در گروه تامین کنندگان هسته ای، روابط دو کشور را به سوی تنش بیشتر هدایت کرده بود.
در اقدامی که نشان دهنده موضع نرم تر چین در مقابل هند است، پکن ماه گذشته با قرار گرفتن پاکستان در لیست سیاه نیروی کاری عملیات مالی(FATF) موافقت کرد. این درحالی است که دهلی نو نیز از مقامات دولتی درخواست کرده است تا در برخورد با موضوعاتی که چین به آنها حساس است، احتیاط بیشتری به خرج دهند.
نفوذ چین به منطقه وسیع اقیانوس هند که از کانال سوئز تا خلیج مالاکا ادامه دارد نگرانی هند را افزایش داده است.
چین بندر گوادر پاکستان را راه اندازی کرده و بندر همبانتوتا در سریلانکا را به مدت 99 سال اجاره کرده است. این کشور همچنین تعدادی جزیره کوچک در مالدیو خریداری کرده است.
این اقدامات هند را که در قلب اقیانوس هند است نگران ساخته است. مقامات هندی سرمایه گذاری های مختلف شرکت های چینی از فرودگاه ها گرفته تا بازار بورس بنگلادش را به عنوان اسب های تروجان پکن توصیف کرده اند.
نارندرا مودی از زمان انتخاب خود به عنوان نخست وزیر هند در سال 2014 ، افزایش نفوذ هند در کشور های همسایه خود را در اولویت امور قرار داده است.
اما چین برخلاف گذشته که سعی می کرد اختلافات با هند را بزرگنمایی کند با وجود سرمایه گذاری های گسترده خود ، هرگونه هدف گیری علیه هند را به شدت رد کرده است.
از طرف دیگر،
متخصصان روابط بین الملل معتقدند هند در حال استفاده از ‘تهدید چین’ برای گسترش قدرت نظامی خود است.
هند در نهایت در مقابل این تهدید بیدار شده است. هم اکنون چین نمی تواند در حیاط خلوت خود در مقابل هند ایستادگی کند اما این کشور به سرعت در حال قدرت گرفتن است و وضعیت می تواند به صورت ناگهانی به نفع هند تغییر کند.
رهبران دو کشور توافق کرده اند که هند و چین باید تعداد تعاملات خود را افزایش دهند.