تعلیق سفر گردشگران خارجی به ایران
رئیس آژانس توریستی «کلیو» فرانسه می‌گوید بسیاری از مشتریان سفر ۲۰۱۸ خود را به ایران تعلیق کردند. خبر را «امید شکوهی» مترجم زبان فرانسه و راهنمای فرهنگی که با این آژانس همکاری می‌کند به روزنامه ایران می‌دهد.
رئیس آژانس توریستی کلیو فرانسه این خبر را به‌دنبال اعتراضات و ناآرامی‌های روزهای اخیر در برخی از شهرهای کشور اعلام کرده است. آلمان هم از شهروندان خود در ایران خواست در محل‌های تجمع حضور نیابند و به هیچ وجه از اعتراضات فیلم تهیه نکنند. این اتفاقات در حالی روی می‌دهد که رونق گردشگری در کشور یکی از مهم‌ترین اهداف رئیس جمهوری بود.
ایرانشناسی به جای ایران هراسی
ورود حسن روحانی به «پاستور» و دیپلماسی ظریف برای فرجام برجام به حضور موج تازه‌ای از گردشگران در کشور منجر شد. براساس آمار بانک جهانی در سال ۲۰۱۲ تعداد گردشگران خارجی که وارد ایران شدند ۲ میلیون و ۹۳۸ هزار نفر بوده است که این تعداد سال ۲۰۱۳ به ۴ میلیون و ۷۶۹ هزار نفر رسیده است. در گزارش سال ۲۰۱۶ سازمان جهانی گردشگری هم اعلام شده که تعداد گردشگران خارجی که سال ۲۰۱۵ وارد ایران شدهاند بازهم با افزایش مواجه شده و به ۵ میلیون و ۲۳۷ هزار نفر رسیده است. آمار موجود نشان می دهد در سال آخر دولت دهم(۱۳۹۱)، سه میلیون و ۷۲۹ هزار نفر وارد ایران شدند که این رقم در سال ۱۳۹۲ یعنی نخستین سال ریاست جمهوری حسن روحانی یک میلیون و ۷۱ هزار نفر بیشتر شده و شمار گردشگران ورودی به ایران در این سال به ۴ میلیون و ۸۰ هزار نفر افزایش یافته است.
شمار گردشگران ورودی به ایران در سال ۹۴ به پنج میلیون و ۲۵۰ هزار نفر رسیده است. در سال ۹۵ سیر نزولی را طی کرده و به عدد ۴ میلیون و ۷۵۰ بازگشته است.
به احتمال زیاد این کاهش با استناد به گفته مرتضی رحمانی موحد معاون سابق گردشگری پس از حمله دی ماه ۱۳۹۴ به سفارت عربستان سعودی رخ داد. او گفته است: «سال ۹۴ و ۹۵ در ارتباط با اتفاقی که در سفارت عربستان رخ داد، ۴۵ تا ۵۰ درصد از ظرفیت گردشگران حوزه خلیج فارس و ۹۰درصد از بازار عربستان را از دست دادیم.» ایران بعد از دولت خاتمی و پیش از دولت روحانی مقصد ماجراجویان و گردشگران کهنسال بود. ماجراجویانی که به گفته خود حتی مرگ را هم در این مسیر پیش‌بینی کرده بودند.
در صدر گردشگران کهنسال آلمانی قرار داشتند. اما در دولت روحانی وضع فرق کرد. سن گردشگران پایین آمد. سفر اروپایی‌ها به ایران خانوادگی شد. اصفهان دو بار در بهار سال‌جاری رکورد 40 ساله حضور گردشگران خارجی را شکست. بسیاری از راهنمایان گردشگری در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران گفتند در سال‌های اخیر هیچ فصلی را بدون گردشگر نبودند. کویر ایران مسیر تازه‌ای پیش روی گردشگران اروپایی باز کرد. حضور کودکان به همراه والدین، ایران تازه‌ای را برای گردشگران به تصویر کشید. جاذبه‌های گردشگری ایران تیتر رسانه‌ها و روزنامه‌های برند بین‌المللی شد. اما ناآرامی های اخیر به نظر می‌رسد در حال ایجاد مانع جدیدی برای حضور گردشگران خارجی به کشور در میان رشد امیدوارکننده این صنعت است. در نخستین واکنش‌ها آلمان از اتباع خود خواسته در محل‌های تجمع حضور نیابند و آژانس توریستی کلیو فرانسه هم خبر از تعلیق سفر مسافران فرانسوی در سال 2018 به کشور می‌دهد.
سهم معترضان از حضور گردشگران خارجی
تعلیق سفر توریست‌های فرانسوی در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌هایی را در پی داشت. بخشی از این واکنش ها اعتراضات اخیر را به گردشگری وصل می‌کند. حلقه وصل مورد نظر به شهرهایی می‌رسد که اعتراض‌ها نام آنها را سر زبان‌ها انداخت تا بسیاری از کاربران فضای مجازی اعلام کنند برای نخستین بار نام شهرهایی چون ایذه، دورود، تویسرکان، قهدریجان و… را می‌شنوند! گردشگری می‌توانست و می‌تواند گره بیکاری در بسیاری از این شهرها را بازکند. این سؤال هم پیش می‌آید این شهرها چه سهمی از درآمد حضور گردشگران ورودی به کشور را بر سر سفره می‌برند؟
زهرا کشوری در روزنامه ایران نوشت:وقتی خبر تعلیق حضور گردشگران فرانسوی که از آنها به عنوان یکی از محافظه کارترین گردشگران یاد می‌شود روی شبکه‌های اجتماعی رفت، با واکنش نگران‌کننده کاربران رو به رو شد. کاربران این تعلیق را یکی از نتایج منفی نا آرامی‌ها ارزیابی می‌کردند. برخی هم حضور تبلیغات منفی درباره نحوه مهار معترضان تندرو را مسأله می‌دانستند. گروه سوم اما روی نکته پنهان شده و قابل تعمق انگشت گذاشتند. آنها یادآوری می‌کردند اگر روی پتانسیل‌های گردشگری این شهرها در چهاردهه گذشته سرمایه‌گذاری می‌شد، امروز می‌توانست زمینه ایجاد شغل را به جای اعتراض برای آنها ایجاد کند. همزمان عکس‌هایی نیز از زیبایی‌های تاریخی و طبیعی شهرهایی چون ایذه، دورود و… روی شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند تا نام این شهرها را با ذهن بسیاری از کاربران ایرانی آشنا کنند. کاربری به نام لیلا می‌نویسد:«برخی از شهرهایی که این چند روز در صدر اخبار هستند، هیچ سهمی از رسانه ندارند. خیلی‌ها می‌پرسند کاشمر کجاست؟ ایذه کجاست؟ ابهر کجاست؟ تویسرکان کجاست؟.» بسیاری از کاربران در پاسخ به این سؤال‌ها می‌نویسند: «نداشتن سهم از رسانه به معنی نداشتن سهم از اقتصاد و سیاست است، به معنی نداشتن قدرت تصمیم گیری.» برخی از کاربران هم می‌خواستند بدانند که «قهدریجان» کجاست؟ دورود از این دو آشناتر بود. کاربری می‌نویسد:«خیلی‌ها پرسیدند ایذه کجاست؟ چند تا از عکس های شهر را برایتان می‌گذارم. قضاوت کنید شهری با داشتن این پتانسیل عظیم صنعت گردشگری چرا باید اینچنین گمنام بماند؟»
اما ایذه چه چیزی دارد که می‌توانست با ایجاد اشتغال جلوی اعتراض مردم را بگیرد؟ ایذه یا آن‌طور که مورخان می‌نویسند «انشان» را پایتخت بختیاری‌ها می‌دانند. شناخته شده‌ترین اثر آن مجسمه برنزی «مرد شمی» است که امروز پایتخت نشین شده و در موزه ملی قرار دارد. ایذه شهر نمایشگاهی نگارکنده‌های سنگی و صخره‌ای سه هزارساله عیلامی است. نخستین تصویر زن در سه هزارسال پیش روی سنگ‌نوشته اشکفت تاریشای این شهر حک شده. دشت سوسن این شهر بهشتی ناشناخته است که کارون از دل آن می‌گذرد. با وجود این همه آثار، ایذه تنها دو هتل دارد، هتل انزان 20اتاقه و هتل بهاران مالمیر که 20 سوئیت سه تخته و چهار تخته دارد. همچنین آثار ایذه به گفته «فیروزه سالاری» معاون دفتر ثبت جهانی آثار طبیعی و فرهنگی کشور در حالی شایستگی برای ثبت جهانی دارد که زیرساخت آن آماده نیست. یعنی شهر نه تنها زیرساخت حضور گردشگررا ندارد که شرایط ثبت آثارش در یونسکو هم در چنته‌اش نیست.
«دورود» آشناتر به گوش کسانی است که اخبار اعتراض‌های مردمی را در این شهر دنبال می‌کردند. اما شاید کمتر کسی بداند که این شهر وسط دو رود «تیره» و «ماربره» قرار دارد. این دو وقتی به هم می‌رسند می‌شوند رودخانه «سزار» تا به نام «دز» در دل خوزستان جاری شود. روزگاری به «دورود» بین النهرین و بحرین می‌گفتند. گهر نگین اشترانکوه در جغرافیای دورود قرار دارد. آبشارهای این شهر بیشتر از بیشه، شوی، اسپر و چکان است. «دره نی گاه» آن، گردشگر را -اگر آدرسش را بلد باشد- دیوانه می‌کند.
دو منطقه حفاظت شده به نام اشترانکوه و سفید کوه دارد. جاذبه‌های دورود بیشتر از آنچه است که در این گزارش می‌رود اما تنها یک هتل دارد. همین مسأله نشان می‌دهد که چقدر سرمایه‌گذاری در چهاردهه گذشته برای رونق گردشگری در این شهر شده! هرچند اعتراض‌ها فقط به دورود، ایذه، تویسرکان، قهدریجان و…محدود نمی‌شود. همچنین این اعتراض‌ها می‌تواند تأثیر خطرناکی روی گردشگری ایران بگذارد اما مسئولان نباید این مسأله را فراموش کنند که گردشگری خود زمینه‌ای است که اگر جدی گرفته شود، می‌تواند دلایل اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی که مردم را به خیابان‌ها می‌کشاند، بی‌اعتبار کند.
