تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه با چه چالش هایی مواجه است؟/ پایان جنگ در سوریه نزدیک است؟

مذاکرات مربوط به تشکیل کمیته قانون اساسی و ترکیب اعضای آن همچنان از سوی ایران، روسیه و ترکیه به همراه نماینده سازمان ملل در امور سوریه در حال جریان است و در جدی ترین تحول سیاسی در این زمینه، روز گذشته وزرای خارجه روسیه، ایران و ترکیه که برای بحران سوریه در ژنو سوئیس گرد هم آمده بودند توافق کردند اولین جلسه کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه در اوایل سال میلادی آینده برگزار شود.

در همین راستا، سه کشور بیانیه‌ مشترکی در پایان اجلاس خود در روز سه شنبه منتشر کردند. این بیانیه خواستار آغاز «روند انتقال سیاسی با دوام و پایدار» برای آینده سوریه شده است.

سرگئی لاوروف، مولود چاووش‌اوغلو و جواد ظریف وزرای خارجه روسیه، ترکیه و ایران به همراه استفان دی‌میستورا نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه در این اجلاس حضور داشتند.

دی‌میستورا که در آخر ماه جاری از سمت خود کنار می‌رود از ژانویه امسال در تلاش بود تا توافق بر نام ۱۵۰ عضو کمیسیون تدوین قانون اساسی جدید را بگیرد.

دولت سوریه و مخالفان هر کدام لیستی شامل ۵۰ عضو را ارائه دادند اما به گفته دیپلمات‌ها عمده چانه‌زنی‌ها میان مقامات سه کشور بر سر اعضای لیست ۵۰ نفره سومی بود که شامل فعالان جامعه مدنی و مستقلین می شد.

براساس آنچه که تاکنون منتشر شده ۳ کشور ضامن آتش‌بس اختلاف‌هایی با دی‌میستورا درباره لیست سوم دارند. یک دیپلمات آشنا به روند مذاکرات سوریه به الجزیره اعلام کرده که وزرای خارجه ایران، روسیه و ترکیه با پیشنهادهایی برای لیست سوم به ژنو آمده‌بودند که به نظر می‌رسد، قلب مشکلات هم همین لیست سوم خواهد بود.

استفان دی میستورا در نشست خبری بعد از پایان اجلاس ژنو گفت: «یک مایل اضافی دیگر برای پیمودن باقی مانده است با این حال از کار فشرده ای که تا کنون انجام شده است تشکر می کنیم.»

به نوشته تابناک،این دور از مذاکرات ژنو آخرین تلاش‌های استفان دی‌میستورا پیش از پایان دوره ماموریتش به عنوان نماینده دبیرکل سازمان ملل در پرونده سوریه بود. دی‌میستورا باید روز ۲۰ دسامبر(فردا) با حضور در شورای امنیت در نیویورک برای آخرین بار گزارشی از وضعیت سوریه ارایه کرده و با این پرونده در آخرین روز از آخرین ماه سال ۲۰۱۸ خداحافظی کند.

در این راستا مقرر شد تا سه بازیگر اصلی پرونده سوریه (ایران، روسیه و ترکیه) به همراه سازمان ملل به عنوان حامی این کمیته اقدام به ایفاء نقش کنند که از سال گذشته تا به امروز نمایندگانی از سوی هر سه کشور به جلسات متعدد با محوریت آینده سوریه اعزام شدند و حتی برخی از جلسات با حضور و محوریت مقامات عالی سه کشور (مانند رئیس جمهوری یا وزیر خارجه) برگزار شد.

این بدان معناست که هر سه دولت به دنبال همکاری برای گشایش در پرونده سوریه هستند. در این راستا نکته مهمی که وجود دارد بحث نمایان شدن نقطه پایانی بحران سوریه است. اگر بخواهیم از این وضعیت برآورد خاصی را ارائه کنیم باید متوجه باشیم که معارضان و حتی نمایندگان جریان‌های تروریستی در گذشته به هیچ وجه حاضر نبودند تا در روند سیاسی و آینده سوریه مشارکت کنند اما هم‌اکنون شاهد آن هستیم که مخالف آنها کاهش پیدا کرده و با جدیت مواضع قدیم خود را پیگیری نمی‌کنند.

به گفته ناظران و تحلیل گران، تشکیل کمیته قانون اساسی سیاسی‌ترین کار در سوریه کنونی است. ۳ کشور ضامن آتش‌بس در سوریه در قریب به ۱۱ ماه گذشته از اجلاس سوچی تلاش کردند چند و چون تشکیل کمیته قانون اساسی و سازوکار اجرای آن را مشخص کنند.

جزییاتی نظیر ترکیب و تعداد اعضای کمیته، محل برگزاری جلسات کمیته(ژنو یا سوریه)، مکانیسم رای‌گیری، دستورکارهای کمیته براساس اولویت همچنین یافتن پاسخ این پرسش که نتایج مصوبات کمیته کجا باید اجرایی شود؟ هنوز مشخص نیست که پاسخ به کدام یک از این سوال‌ها در رایزنی‌های یک سال گذشته داده شده و چند سوال همچنان به دلیل عدم توافق ۳ کشور میان خود یا با نماینده سازمان ملل بی‌پاسخ هستند.