تراژدی پنج روزه ثبت نام؛ چهره شدن به چه قیمتی ؟!

ثبت نام برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری پیش رو با حاشیه های تاثر انگیز و در مواردی طنزگونه مواجه بود. مسائلی که به نظر می رسد، حکایت از ناقص بودن قوانین انتخاباتی و نبود بلوغ سیاسی در میان برخی افرادی دارد که خود را در قواره ریاست جمهوری می بینند.

ثبت نام نامزدهای دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری، با صف های طولانی همراه بود که پیش از باز شدن درهای وزارت کشور، کشیده می شد. مردانی با اندام های ریز و درشت که هماوردی قوی می طلبیدند و زنانی که آمده بودند تا خود را در معرض انتخاب عمومی در این سطح قرار دهند نه این که تنها در شوهای تبلیغاتی دیده شوند.
موضوعی که «علی اصغر احمدی» رییس ستاد انتخابات وزارت کشور در آخرین روز ثبت نام، از نام نویسی بیش از یکهزار و 636 نفر در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خبرداد و اعلام کرد: جوان ترین فرد 18 سال و مسن ترین 92 سال سن داشت.
مشاهده افراد بسیاری اعم از فردی که می خواهد با ترامپ مسابقه شنا بدهد، زنی که مدعی است آمده تا مردان دیگر را خانه نشین کند یا پیرمردی کفن‌پوش و نوجوانی که هنوز اندرخم گرفتن دیپلم مانده است و بسیاری موارد دیگر، پژوهش های خبری ایرنا را بر آن داشت تا در واکاوی چرایی این حضور، به گفت و گو با «حسین احمدی نیاز» حقوقدان و «سید حسین موسوی چلک» رییس انجمن مددکاران اجتماعی به گفت و گو بپردازد.

** قوانین ناقص، بسترساز صف های نام نویسی
عکس ها و فیلم های منتشر شده از عجایب سالن ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری، از رفتارها و گفته های نامتعارف برخی داوطلبان ریاست‌جمهوری حکایت دارد که غافل از بازتاب این واکنش ها در رسانه های داخلی و خارجی، قانون انتخابات را مجوز ورود خود می دانند.
قوانینی که به زعم احمدی نیاز، شرایط کلی داوطلب ریاست جمهوری را عنوان کرده و از شرایط جزیی اما بسیار مهمتری غافل مانده است. وی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا اظهار کرد : رجل سیاسی و مدیر و مدبر بودن از شرایط کلی است که قانون انتخابات برای داوطلبان در نظر گرفته است در حالی که از استاندارد معینی برای سطح سواد، سن و سوابق اجرایی و مدیریتی سخن به میان نیاورده است. بر همین اساس می توان گفت به دلیل این که قانون انتخابات به صورت مبهم و مجمل تنظیم شده است، بسیاری شهروندان داوطلبی را حق خود می دانند و موجبات تشکیل صف های طولانی متشکل از چهره های جوان و پیر می شوند.
احمدی نیاز در پاسخ به چرایی این موضوع که مجلس شورای اسلامی بارها خواستار تغییر قوانین انتخاباتی شده اما با مخالفت شورای نگهبان روبه رو شده است، گفت: تایید نهایی صلاحیت افراد ثبت نام کننده در انتخابات ریاست جمهوری بر عهده شورای نگهبان است. به همین دلیل این شورا مخالفتی با حضور همه اقشار جامعه برای نام نویسی ندارد. غافل از این که این مساله می تواند جایگاه و وجاهت ریاست جمهوری را زیر سوال برده و به نوعی به سخره گرفتن این مقام باشد.

** واکنش اجتماعی به کنش سیاسی
موسوی چلک گفت وگوی خود را با پژوهشگر ایرنا این گونه آغاز کرد و گفت : نحوه لباس پوشیدن ، شعارها و برخوردهای داوطلبان حاضر در وزارت که اسباب تفنن جماعت زیادی از مخاطبان را فراهم کردند، حکایت از واکنش شهروندان به نحوه اداره کشور و اعلام نارضایتی آنان از مسوولان دارد.
«پرسش اینجاست شخصی قرار است بالاترین مقام اجرایی کشور شود، پس چه می شود فردی کم سواد که از عهده اداره اعضای خانواده خود هم برنمی آید، ادعای ریاست کرده و به دنبال حریف سیاسی خود می گردد. در پاسخ باید گفت دلایل بسیاری بر این امر احاطه دارد. به تمسخر گرفتن قواعد بازی یکی از این موارد است تا این پیام را برساند که شما به گونه ای عمل کردید که من آمدم.»
وی این توضیح را نیز داد که برخی افراد هم فارغ از فضای سیاسی و اهداف اصلی، برای دیده شدن، مصاحبه کردن و انتشار تصاویرخود در رسانه های داخلی و خارجی، برای نام نویسی اقدام می کنند.
وی افزود: بدون شک خلاء های اجتماعی، عامل دیگری برای حضور بیشتر مردم در نام نویسی انتخاباتی است، افرادی که بدون شک می دانند تایید صلاحیت نمی شوند اما برای چهره شدن، دیده شدن و شنیده شدن صدایشان، دست به هر کاری می زنند.
به بیان رییس انجمن مددکاران اجتماعی، تمامی این موارد، نشان از ضعف بلوغ سیاسی دارد. ضعف جانشین پروری هم بزرگترین چالشی است که کشور ما با آن دست و پنجه نرم می کند به همین دلیل کسانی که قد و قواره رییس جمهوری نیستند، به این عرصه وارد می شوند. والا شخصی هم که چهره سیاسی است اما سابقه اجرایی موفقی ندارد، نباید در این فضا ورود کند تا بر اعتماد اجتماعی مردم و به دنبال آن مشارکت تاثیر منفی نگذارند. چرا که کاهش اعتماد اجتماعی بر مشارکت اجتماعی هم اثرگذار است.

**راهکار پیشگیری از تکرار
برای جلوگیری از ایجاد صف های طولانی نام نویسی ریاست جمهوری، احمدی نیاز، اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری را خواستار شد و گفت: افزودن شرایطی همچون شرط تحصیل، سن و سابقه اجرایی به قوانین انتخاباتی، یکی از راهکارهای جلوگیری از تکرار مکررات است. همچنین وزارت کشور مکلف است تا با اطلاع رسانی جامع و کامل، افراد جامعه را به سویی سوق دهد که به جای رییس جمهور شدن، اصلح ترین فرد را به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور انتخاب کنند.
موسوی چلک هم سیاستگذاری به موقع و تدبیر درست مسوولان و دست اندرکاران را مانع به سخره گرفتن نامزدی ریاست جمهوری عنوان کرد و افزود: اقدام پیشگیرانه به منظور جلوگیری از طنز شدن انتخابات ریاست جمهوری، اصلاح قانون انتخابات توسط مسوولان و دست اندر کاران این امر است. اما متاسفانه تا کنون اقدامی در این حوزه صورت نگرفته و شرایط هر ساله به همین شکل ادامه دارد.
آموزش و گفت وگو راجع به این موضوع هم از راهکارهای افزایش بلوغ سیاسی است. موضوعی که رییس انجمن مددکاران اجتماعی درباره آن گفت: چالش ایجاد شده در ثبت نام انتخابات شوراهای شهر و روستا، بار دیگر در ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری تکرار شد. مشکلی که با اصلاح قوانین، آموزش و شفاف سازی می توان زمینه ساز اشاعه بلوغ سیاسی و در نتیجه حضور اصلح ترین ها در امور اجرایی کشور شد و از هجوم مردمی با ویژگی ها و اهداف و اغراض مختلف در این عرصه جلوگیری کرد تا رسانه های بیگانه در برنامه های خود ایران و قوانین را به تمسخر نگیرند و سخن آخر هیچ ایرانی حق ندارد با برخی رفتارهای نامتعارف ، عزت مردم کشورمان را خدشه دار کند.