ترامپ چگونه می‌تواند از بن بست ایران خارج شود؟

آرون دیوید میلر در پولتیکو نوشت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گزینه ایده آلی برای واکنش نشان دادن به حملات اخیر علیه تاسیسات نفتی سعودی ندارد. تعدادی از مقامات دولت معتقدند که عدم واکنش آمریکا به طور جدی به اعتبار کاخ سفید خدشه وارد خواهد کرد. آن ها معتقدند که واشنگتن باید در مقابل اقدامات تهران بایستد و از شرکای منطقه ای خود دفاع کند. اما اقدام نظامی مستقیم آمریکا علیه ایران می تواند عواقب بدتری داشته باشد، زیرا احتمال خارج شدن کنترل اوضاع از دستان دو طرف افزایش پیدا می کند.

در ادامه این مطلب آمده است: دولت های آمریکا در دوره های گذشته همیشه نگران اوضاع امنیتی خاورمیانه بوده اند. ما معتقدیم که تنها راه ممکن برای خروج از بحران کنونی مذاکره است. در صورتی که تهران و واشنگتن راهی برای کاهش دادن تنش در خلیج فارس پیدا نکنند، احتمال درگیری نظامی بین دو کشور افزایش خواهد یافت.

البته دیپلمات های آمریکایی نباید به دنبال مذاکره بر سر یک توافق هسته ای جدید باشد. در شرایط کنونی دست یابی به چنین هدفی با توجه به سطح بی اعتمادی بین دو کشور بعید به نظر می رسد. در عوض، دو طرف با برداشتن گام های کوچک بیشتر باید به فکر کاهش تنش و جلوگیری از بروز جنگ در منطقه باشند.

به گزارش انتخاب،عناصر تندرو در آمریکا دو استدلال برای پشتیبانی از اقدام نظامی علیه ایران ارائه می کنند. اول، آن ها معتقدند که بی تفاوتی نسبت به اقدامات اخیر تهران را جسورتر خواهد کرد تا در آینده دست به اقدامات دیگری بزند. دوم، دولت های آمریکا از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979 به طور صریح اعلام کرده اند که محافظت از جریان آزاد نفت در خلیج فارس یکی از منافع حیاتی کشور خواهد بود. مطابق با این دیدگاه، هدف از حملات اخیر اختلال در جریان صادرات نفت عربستان بوده است و آمریکا باید از متحد منطقه ای خود دفاع کند.

برخی تحلیلگران نیز شرایط کنونی را با جنگ اول خلیج فارس مقایسه می کنند. دولت جرج اچ دبلیو بوش برای خارج کردن نیروهای عراقی از کویت عملیات طوفان صحرا را در سال 1991 آغاز کرد. اما این دو موقعیت شباهتی به یکدیگر ندارند. عراق بیش از 100 هزار سرباز به داخل خاک کویت فرستاد و تلاش کرد تمام زیرساخت های نفتی این کشور را نابود کند. علاوه بر این، دولت بوش برخلاف ترامپ توانست حمایت جامعه بین المللی را برای بیرون راندن نیروهای صدام حسین از کویت جلب کند. اما جنگ اول خلیج فارس از یک لحاظ می تواند تجربه خوبی برای رهبران آمریکا باشد. باید توجه داشته باشیم که عملیات طوفان صحرا آمریکا را وارد یک جنگ سی ساله با عراق کرد. این جنگ تریلیون ها دلار برای آمریکا هزینه به دنبال داشت. در شرایط کنونی نیز هر گونه اقدام نظامی علیه تهران احتمالا بی پاسخ نخواهند ماند. در نتیجه شاهد تشدید درگیری در کل منطقه خواهیم بود.

اما چنانچه آمریکا واقعا به دنبال محافظت از جریان آزاد نفت در آب های خلیج فارس است، حمله به مواضع ایران می تواند نتیجه معکوسی برای ما به دنبال داشته باشد. نیروهای ایران به راحتی میتوانند در جریان عبور و مرور نفت کش های تجاری اختلال ایجاد کنند. تشدید تنش در منطقه به افزایش شدید قیمت انرژی در بازارهای جهانی منجر خواهد شد. در شرایط کنونی مذاکره بهتر می تواند منافع آمریکا را برآورده کند. حتی متحدان اروپایی و عربی آمریکا از جمله عربستان و امارات از رویکرد نظامی حمایت نمی کنند.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا حملات هفته گذشته را یک اقدام جنگی توصیف کرده بود. اما این واقعیت نباید فراموش شود که عربستان قربانی این حملات بوده است و واشنگتن هیچ تعهدی برای دفاع از منافع سعودی ها ندارد. البته در صورتی که سعودی ها تصمیم بگیرد که حملات [ادعایی] ایران را تلافی کنند، ترامپ می تواند حمایت لجستیکی یا عملیاتی را در نظر بگیرد.

اما جهان بینی و دیدگاه های شخصی رئیس جمهور آمریکا نیز می تواند به موفقیت دیپلماسی کمک کنند. او خود را بهترین معامله گر دنیا می داند. ترامپ بارها در گذشته نشان داده است که تمایلی به استفاده از گزینه نظامی ندارد. اما در شرایط کنونی ظاهرا او استراتژی مشخصی برای موفق شدن ندارد. ترامپ بارها پیشنهاد گفت و گو با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران را مطرح کرده است. بسیاری از تحلیلگران سیاسی بعد از خروج جان بولتون، مشاور امنیت ملی تندروی رئیس جمهور از شورای امنیت ادعا کردند که رئیس جمهور احتمالا رویکرد جدیدی را در قبال تهران اتخاذ خواهد کرد. علاوه بر این، یک دستاورد دیپلماتیک می تواند شانس ترامپ برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را افزایش دهد. او به خوبی می داند که تشدید تنش و افزایش قیمت نفت و گاز می تواند برای کمپین انتخاباتی او دردسرساز باشد.

در شرایط کنونی آشکار است که دولت ترامپ باید یک استراتژی مشخص برای از سرگیری مذاکره با تهران برای خود تعریف کند. البته بدون شک احتمال دست یابی به یک توافق جامع در مورد حوزه های مختلف پایین خواهد بود. دو طرف تمایلی برای عقب نشینی از برخی مواضع تمامیت خواهانه و غیرواقع گرایانه خود نشان نمی دهند. با وجود این، تهران و واشنگتن میتوانند نقشه راهی را برای کاهش تنش در خلیج فارس و جلوگیری از بروز درگیری نظامی ترسیم کنند. چنین توافقی مانع حملات [ادعایی] بعدی ایران علیه تاسیسات انرژی خواهد شد و جریان آزاد نفت در خلیج فارس را تضمین خواهد کرد.

رئیس جمهور آمریکا در ابتدا باید به طور صریح به ولیعهد عربستان هشدار دهد که کشورش برای دفاع از منافع سعودی ها وارد جنگ با ایران نخواهد شد. البته ارتش آمریکا می تواند به برطرف کردن نقاط ضعف سامانه های دفاع موشکی و تقویت قابلیت های سایبری عربستان کمک کند. اما آمریکا تنها در صورتی دست به اقدام نظامی علیه مواضع ایران خواهد زد که سربازان آمریکایی در منطقه مورد هدف قرار بگیرند یا اینکه نیروهای ایرانی مانع عبور و مرور کشتی های تجاری از تنگه هرمز شوند.

در هفته های اخیر فرانسه یک بسته اعتباری 15 میلیارد دلاری را به منظور قانع کردن ایران برای باقی ماندن در توافق هسته ای پیشنهاد کرده است. تحریم های آمریکا زندگی روزمره را برای مردم ایران دشوارتر کرده اند. به همین خاطر دولت ترامپ باید برداشتن بخشی از این تحریم ها را مد نظر قرار دهد. برای مثال، واشنگتن به تهران اجازه دهد که بخشی از صادرات نفت خود را در ازای پایبند ماندن به تعهدات هسته ای خود از سر بگیرد. دو طرف می توانند از این طریق زمینه مناسبی برای ادامه گفت و گوها در مورد مسائل دیگر فراهم کنند.

دو طرف همچنین می توانند گام های دیگری از جمله آزادی شهروندان های زندانی را برای کاهش تنش و اعتماد سازی بردارند. در صورتی که ایران آمادگی لازم برای متوقف کردن اقدامات تحریک آمیز خود در سرتاسر منطقه را داشته باشد، آمریکا نیز به تدریج می تواند بخشی از نیروهای نظامی خود را از خلیج فارس خارج کند.