ترامپ در ماجرای ایران، قدم در چه مسیری گذاشته است؟
رابین رایت در نیویورکر نوشت: آمریکا سابقه طولانی در شروع جنگ بر اساس تهدیدات مشکوک یا ساختگی دارد. حمله آمریکا به عراق در سال 2003 مهم‌ترین نمونه است. این جنگ بر مبنای اطلاعات ساختگی در مورد برنامه سلاح‌های کشتارجمعی عراق توجیه شد. نتایج این جنگ فاجعه‌آمیز هنوز 16 سال بعد از پایان آن قابل مشاهده است. جنگ ویتنام نیز بر اساس گزارش غیر معتبر در مورد حمله به رزم‌ناوهای آمریکایی در خلیج تونکین آغاز شد. در پاسخ به این گزارش، کنگره آمریکا در سال 1964 به لیندون جانسون اجازه داد تا همه اقدامات لازم برای دفع حملات مسلحانه علیه نیروهای آمریکایی را انجام دهد. جنگ ویتنام برای یک دهه ادامه پیدا کرد و 55 هزار سرباز آمریکایی و یک میلیون ویتنامی کشته شدند.
به گزارش انتخاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا روز یکشنبه 5 مه بیانیه غیرعادی‌ای را منتشر کرد. در این بیانیه اعلام شده است که آمریکا ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن و بمب‌افکن‌های بی-52 را در خلیج‌فارس مستقر خواهد کرد. البته مقامات آمریکایی گفتند که این ناو قرار بود مطابق با مأموریت عادی خود به منطقه اعزام شود، اما تحرکات اخیر ایران باعث تسریع این فرایند شد. بولتون ادعا کرد که ایران دست به اقدامات تنش‌زا و تحریک‌آمیز در منطقه زده است، اما جزئیات بیشتری مطرح نکرد. بولتون گفت: «هدف ما ارسال این پیام آشکار به حکومت ایران است که هر گونه حمله علیه منافع آمریکا یا متحدانمان با پاسخی قاطع روبرو خواهد شد». بولتون نقش مهمی در شروع جنگ عراق داشت. او حتی قبل از پیوستن به دولت ترامپ از جنگ با ایران حمایت کرده بود.
پنج روز بعد پنتاگون اعلام کرد که سامانه‌های ضد موشکی پاتریوت و رزم‌ناو آرلینگتون را به منطقه اعزام خواهد کرد. ناو آرلینگتون تفنگ‌داران دریایی و مجموعه‌ای از هواپیماها، سامانه فرود دقیق و سیستم‌های تسلیحاتی استفاده شده برای پشتیبانی از حملات دریایی و تیم‌های عملیات ویژه را حمل می‌کند. سامانه پاتریوت برای دفاع در مقابل موشک‌های بالستیک و هواپیما طراحی شده است. پنتاگون در بیانیه خود گفت: «این اقدامات در پاسخ به اطلاعات جدید در مورد آمادگی ایران برای حمله به نیروها و منافع آمریکا انجام شده‌اند».
دولت ترامپ نگران است که ایران یا نیروهای نیابتی‌اش به پایگاه‌های آمریکا در خاورمیانه حمله کنند. ژنرال کنت مک کنزی، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا هفته گذشته در بنیاد دفاع از دموکراسی گفته بود: «ایرانی‌ها در گذشته تمایل و قابلیت حمله به نیروها یا منابع ما و متحدانمان را به خوبی نمایش داده‌اند».
واقعیت این است که ایران دارای تعدادی گروه نیابتی در سرتاسر منطقه است. حزب‌الله لبنان در حال حاضر قوی‌ترین گروه شبه‌نظامی در خاورمیانه است. ایران متحدان شیعه خود در کشورهای لبنان، عراق، افغانستان و پاکستان را برای کمک به بشار اسد در سوریه سازمان‌دهی کرده است. مطابق با گزارش‌های منتشر شده، تهران موشک‌های کوتاه برد خود را از طریق قایق به متحدانش در منطقه منتقل کرده است. علاوه بر این، تجهیزاتی در سوریه مستقر شده‌اند که راکت‌های غیردقیق را به موشک‌هایی با برد، دقت و قدرت بزرگ‌تر تبدیل می‌کنند. شبه‌نظامی‌های شیعه تحت حمایت ایران در عراق تحت رهبری نیروهای بسیج مردمی فعالیت می‌کنند. این گروه‌ها در سال 2014 با اجازه دولت عراق برای مقابله با گروه تروریستی داعش تشکیل شدند. داعش متلاشی شده است، اما این نیروهای شیعی هنوز به عنوان نیرویی قدرتمند در عراق حضور دارند.
با وجود رویکرد خصمانه‌ای که دولت ترامپ نسبت به ایران گرفته، در دو سال گذشته حادثه بزرگی در خلیج‌فارس رخ نداده است.
آرایش گیری‌های نظامی اخیر را می‌توان به عنوان جدیدترین اقدام دولت ترامپ در کمپین فشار حداکثری علیه ایران تفسیر کرد. آمریکا ماه گذشته سپاه پاسداران ایران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد و تحریم‌های سختی را علیه اقتصاد این کشور اعمال کرد. جدیدترین تحریم‌ها صنایع فلزات ایران را هدف قرار داده‌اند. دولت ترامپ قول داده است که فشارهای خود را تا زمان تغییر رفتار ایران افزایش دهد. آمریکا خواستار محدود شدن برنامه تسلیحاتی ایران، قطع پشتیبانی از جنبش‌های نظامی و مداخله در دیگر کشورهای خاورمیانه شده است. اما ایران تاکنون تغییری در رفتار خود نشان نداده است.
ایران نیز اخیراً دست به اقدامات متقابل زده است. تهران ماه گذشته تهدید کرد که تنگه هرمز را در صورت قطع شدن صادرات نفتش خواهد بست. این در حالی است که یک‌پنجم نفت دنیا از این باریکه می‌گذرد. حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران هفته گذشته اعلام کرد که کشورش دو مورد از بندهای توافق برجام یعنی صادرات آب‌سنگین و اورانیوم غنی‌شده را دیگر اجرا نخواهد کرد.
ترامپ یک سال قبل از توافق هسته‌ای کنار کشید. اما ایران مطابق با گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این توافق پایبند بوده است. روحانی همچنین اولتیماتیومی برای دیگر طرف‌های توافق یعنی انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه صادر کرده است. او تهدید کرد که چنانچه آن‌ها در طول 60 روز آینده راهی برای فروش نفت ایران و دور زدن تحریم‌های آمریکا پیدا نکنند، ایران غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالاتر را از سر خواهد گرفت. از اورانیوم غنی شده در سطوح بالای 20 درصد می‌توان برای مصارف انرژی صلح‌آمیز و همچنین ساخت بمب اتمی استفاده کرد. در نتیجه، ایران در صورت برآورده نشدن خواسته‌هایش به محدودیت‌های توافق پایبند نخواهد بود. روحانی در سخنرانی تلویزیونی خود گفت: «ما احساس می‌کنیم که توافق هسته‌ای به یک جراحی نیاز دارد و قرص‌های مسکن استفاده شده در سال گذشته غیر مؤثر بودند. هدف از این جراحی نجات دادن توافق است».
در حال حاضر احساس می‌شود که تهدیدات دو طرف دیگر صرفاً جنبه نمادین ندارند. قبل از شروع مذاکرات برجام در سال 2013 شاهد بحث‌های زیادی در آمریکا در مورد حمله آمریکا یا متحدانش به ایران بودیم. در صورتی که توافق هسته‌ای رسماً فرو بپاشد، احتمالاً دوباره بحث داغی در مورد تقابل نظامی شروع خواهد شد. مک کنزی هفته گذشته گفته بود: «اشتباه نکنید، ما به دنبال جنگ با ایران نیستیم. اما نیروی نظامی‌ای داریم که آمادگی لازم برای سناریوهای مختلف در خاورمیانه و نقاط مختلف دنیا را دارد». اما همان‌طور که تاریخچه اقدامات آمریکایی‌ها نشان می‌دهد، هم‌زمان با افزایش تنش‌ها بازگرداندن شرایط به اوضاع عادی دشوارتر می‌شود.
