تداوم انتقادها به عملکرد دولت در بازار سرمایه/ آیا بورس پاشنه آشیل وزیر جدید اقتصاد خواهد شد؟

در شرایطی که نابسامانی و رکود در بازار سرمایه، پای وزیر اقتصاد و رئیس سازمان اوراق بهادار را به بهارستان کشانده، وزیر اقتصاد معتقد است که پس از روی کارآمدن دولت سیزدهم، علاوه بر بهبود شاخص ها در بورس، خوش بینی هم به بازار سرمایه بازگشته است.

«بازتاب»؛ زهره علامی، طی روزهای گذشته وزیر اقتصاد و همچنین رئیس سازمان اوراق بهادار برای ارائه توضیحاتی درباره ناترازی در بازار سرمایه، شفاف سازی در بحث سازمان بورس و ایجاد کانون سهام داران حقیقی و … در مجلس حاضر شدند.

حالا از بهارستان خبر می رسد که جلسه ای چالشی بین سید احسان خاندوزی با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس یازدهم تشکیل شده و نمایندگان مردم هم اولتیماتومی 15 روزه به وزیر اقتصاد داده اند تا هر چه زودتر به وضعیت نابسامان بازار سرمایه رسیدگی کند.

از سوی دیگر رییس مجلس هم از دولت خواسته است که در آستانه ارائه لایحه بودجه 1401، سیاست های مربوط به بازار سرمایه را مشخص و روشن کند.

محمد باقر قالیباف با اشاره به وضعیت نامناسب بورس گفته است که اگر سیاست های اقتصادی و بحث قیمت گذاری دستوری و اوراق سهام شفاف شود، می توان امیدوار بود که رشدی با ثبات منطقی را در این بازار شاهد باشیم.

اهمیت بازار سرمایه

گزارش های رسمی حکایت از آن دارد که بیش از 57 میلیون ایرانی(67 درصد از جمعیت کشور) سهامدار بورس هستند، بنابراین فراز و نشیب های بازار سرمایه تاثیر مستقیمی بر وضعیت اقتصادی جامعه و مردم دارد.

اما در شرایطی که اغلب مردم سهامدار بازار سرمایه هستند و مهمترین وظیفه سازمان بورس هم ایجاد ثبات و اعتمادسازی برای سهامداران است، طی یکسال گذشته شاهد ریزش شدید شاخص کل بورس از ارتفاع نزدیک به 2.1 میلیون واحدی به 1.1 میلیون واحد و زیان و اعتراض سهامداران بودیم.

البته مسوولان اقتصادی دولت جدید بارها اعلام کرده اند که از زمان آغاز به کار رسمی دولت سیزدهم یعنی از 12 مرداد ماه ، شاخص کل بورس رشد 89 هزار و 781 واحدی داشته است، براساس گزارش ها شاخص کل بازار سرمایه در روز 11 مرداد ماه(یک روز پیش از آغاز دولت جدید)، یک میلیون و 357 هزار و 895 واحد بود که در آخرین روز کاری هفته جاری(19 آبان ماه) به یک ‌میلیون و 456 هزار واحد رسیده است.

در این میان وزیر اقتصاد، مشکلات بازار سرمایه را ناشی از سو مدیریت مشهود دولت گذشته می داند که منجر به رشد حبابی شاخص بورس در نیمه اول سال گذشته و کاهش 45 درصدی شاخص در نیمه دوم سال 99 شده است که حالا با روی کارآمدن دولت جدید، شرایط تغییر کرده و شاخص بازار سرمایه رو به رشد است.

اگرچه دولتی ها وضعیت بازار سرمایه را در ماه های اخیر رو به رشد می دادند اما فعالان بورسی و سهامداران از عدم حمایت دولت از بورس انتقاد می کنند و خواستار اجرای وعده های پیشین دولت درباره رونق بورس هستند.

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وضعیت نابسامان بازار سرمایه در ماه های اخیر می گوید: تا زمانی که به صورت ریشه‌ای خواسته‌های فعالان بازار سرمایه حل نشود، کماکان درگیر مشکلات هستیم.

او با بیان این‌که یکی از بزرگترین مشکلات کنونی بازار سرمایه، قیمت‌گذاری دستوری است، تصریح می کند: در حال حاضر سازمان بورس به جای حفظ مسایل اصلی از جمله حفظ منافع سهامداران، به مسایلی مانند تامین مالی دولت می‌پردازد.

از سوی دیگرنیما میرزایی، دیگر تحلیلگر بورس می گوید: ریزش بازار با وجود تمام ابهام‌ها درباره آینده برجام، در اختیار تصمیمات اقتصادی دولت است و افزایش نرخ‌های بهره در بازارهای پولی و بدهی موجب کاهش جذابیت P/E (نسبت قیمت به درآمد هر سهم) بورس شده است.

میرزایی می افزاید: تا زمانی که وزارت اقتصاد و بانک مرکزی با هدف کنترل تورم در سایر بازارها رویه فعلی (افزایش نرخ‌های بهره) را ادامه دهند، نمی‌توان انتظار اقبال با ثبات معامله‌گران را به بازار سرمایه داشت.

احمد اشتیاقی، دیگر کارشناس بازار سهام هم مهم‌ترین عامل ریزش بازار سهام را در روزهای گذشته، مشخص نبودن برنامه‌های دولت در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی بیان می کند.

اما در مقابل انتقادات بسیار به عملکرد دولت سیزدهم در بورس، چندی پیش محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس جمهور، از برنامه های جدید برای بهبود شرایط بازار سرمایه خبر داد و به مردم قول داد که به احتمال زیاد در آذرماه خبرهای خوبی به مردم می رسد.

به گفته رضایی، دولت برای تقویت بورس اقدامات متعددی را پیگیری می کند و زیرساخت بازار سرمایه در حال تکمیل است.

با وجود امیداوری های مسوولان اقتصادی دولت، افزایش نارضایتی سهامداران حقیقی و اظهارات کارشناسان بازار سرمایه نشان می دهد که دولت در بازار سرمایه عملکرد موفقی نداشته است اگرچه وزیر اقتصاد سعی در کمرنگ کردن مشکلات و استناد بر آمار و اعدادی دارد که نشانگر بهبود بازار سرمایه در 4 ماه گذشته است.

راهکار‌هایی برای ایجاد ثبات در بورس

در شرایطی که بورس همچنان در رکود به سر می برد و سهامداران حقیقی اعتماد خود را به بازارسرمایه از دست داده اند راهکارهای متعددی برای بهبود وضعیت بازار مطرح می شود.

مثلا برخی کارشناسان اقتصادی پیشنهاد می دهند که با توجه به عمق کم بورس در ایران نسبت به سایر کشورها، اتخاذ تصمیمات ناگهانی می‌تواند زمینه تصمیمات عجولانه از سوی سهامداران را فراهم و ضربات جبران ناپذیری به بازار سهام وارد کند بنابراین دولت باید از هرگونه تصمیم آنی و ناگهانی در این بازار پرهیز کند.

تعدادی دیگر از کارشناسان معتقدند که برای ثبات در بورس باید بین بازار پول و سرمایه تعادل برقرار کرد، فعالیت صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار سرمایه را افزایش داد، ابزارهای نوین تأمین مالی مبتنی بر سرمایه و اوراق بدهی را گسترش داد، ضمن اینکه قوانین حاکم بر بازار سرمایه هم باید به روزرسانی شود.

به نظر می رسد در صورتی که دولت مجموعه ای از این راهکارها را در پیش بگیرد می توان به آینده بازار سرمایه امیدوار بود اما اگر همچنان، ناکامی ها به دولت قبل نسبت داده شود و برنامه‌های دولت در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی مشخص نشود، باید منتظر وخیم تر شدن اوضاع بازار سرمایه باشیم.