تخریب آشوراده در محیط زیستی ترین دولت بعد از انقلاب/ دعوای دولتی ها؛ به نام گردشگری، به کام زمین خواری
مناقشه میان دولتی‌ها با یکدیگر و با انجمن‌های محیط زیستی بر سر آشوراده و طرح پر از ابهام و تردید آن در حالی دوباره توسط دادستانی کل کشور در حال پیگیری است که انگار دولتی ها قصد کوتاه آمدن از آن را ندارند.
از سال‌ها قبل و تقریباً از اواخر دولت دوم اصلاحات و در زمان ریاست معصومه ابتکار طرح تبدیل جزیره آشوراده به یک جزیره گردشگری در سازمان محیط زیست مطرح شد و به دنبال آن 380 هکتار از اراضی آشوراده از سوی سازمان همیاری شهرداری استان گلستان با قیمتی نازل به یک شرکت خصوصی واگذار شد تا دست اندازی‌ها به تنها جزیره دریای خزر آغاز شود.
با ارائه طرحی با عنوان طرح گردشگری آشوراده توسط شرکت گردشگری مذکور و همزمان با پایان دولت اصلاحات و بر سر کار آمدن دولت نهم پیگیری‌ها در خصوص نحوه واگذاری این زمین‌ها آغاز می‌شود. مدیرکل محیط زیست مازندارن وقت با تغییر دولت شکایتی را در دادگاه طرح می‌کند و ادوات نقشه برداری این شرکت را که در منطقه آشوراده مستقر شده بودند با حکم دادستانی ضبط کرده و به این ترتیب از ادامه کار این شرکت در منطقه جلوگیری می‌شود.
سازمان بازرسی در همان سال‌های دولت نهم با تشکیل پرونده درباره فروش این مقدار از زمین با قیمتی نازل ورود می کند و این مورد را مصداق زمین خواری می‌داند، پرونده‌ای در داگاه مفاسد اقتصادی تشکیل و برای سازمان بازرسی کل کشور در تهران ارسال می‌شود و در نهایت پس از چندین جلسه بررسی رأی بر این شد که اسناد به نام جمهوری اسلامی ایران برگردد و این کار همان زمان انجام می‌شود.
تخریب آشوراده در محیط زیستی ترین دولت بعد از انقلاب
آذرماه سال 93 نخستین سفر دولت تدبیرو امید به گلستان انجام شد. یکی از وعده‌ها و قول‌های اصلی رئیس جمهور روحانی به مردم این استان، اجرای طرح گردشگری در جزیره آشوراده بود.
نخستین طرح ارائه شده از سوی سرمایه‌گذار این پروژه، کتابچه‌ای بود که مختصات ساحلی کشورهایی مانند مالزی را الگوی طرح قرار داده بود و آنچه آخرین درجه اهمیت را داشت، حفظ محیط و تنوع زیستی منطقه بود.
به هر تقدیر مشاور طرح انتخاب شد و با ملغی شدن کامل کتابچه طرح پیشین، مطالعه دوباره در منطقه آشوارده با حضور مشاور منتخب اداره کل حفاظت محیط زیست استان آغاز شد.
علی رغم موافقت محیط زیست با شکایت دو نفر از مدیران سابق سازمان محیط زیست به سازمان بازرسی کل کشور تلاش‌ها برای اجرای این طرح ناکام مانده و جلوی این رانت خواری گرفته شد.
سال 94 رضا مروتی، معاون عمرانی وقت استانداری گلستان از ارسال طرح مطالعاتی آشوراده به سازمان حفاظت محیط زیست برای بررسی و انطباق با موازین محیط زیستی خبر داد و پس از 18 ماه و در سال 95 این طرح موفق به دریافت تایید نهایی شد. همچنین بنابر آخرین اعلام رسمی سازمان محیط زیست کشور در اردیبهشت سال 96، آنچه در طرح اولیه ارائه و بررسی شد مورد موافقت قرار گرفت.
در اواخر دولت یازدهم دوباره این موضوع قوت گرفت و ابتکار در نامه‌ای به استاندار گلستان موافقت نهایی سازمان محیط زیست با طرح طبیعت گردی آشوراده را ابلاغ کرد که در متن این نامه آمده است: «بازگشت به نامه شماره 15309/3/95 مورخ 95/6/1 معاون محترم امور عمرانی استانداری و پیرو نشست اخیر و بازدید صورت گرفته از جزیره آشوراده در راستای اجرایی شدن مصوبه کاروان تدبیر و امید در استان گلستان ضمن بررسی آخرین نسخه پیشنهادی استانداری به اطلاع می‌رساند پیاده سازی طرح گردشگری فوق با ملحوظ نمودن شرایط و توصیه‌ها و رعایت ضوابط و مقررات متعارف مورد تأیید می‌باشد.»
این روند ادامه داشت اما اتفاقی در آشوراده رخ نمی‌داد تا اینکه استاندار معزول گلستان، سیدمناف هاشمی اوضاع را برای دومین سفر روحانی به گلستان در دی ماه سال 96 فراهم کرد. روحانی در این سفر بار دیگر بر اجرای طرح گردشگری آشوراده تأکید کرد و آن را ظرفیتی برای توسعه اقتصادی و گردشگری گلستان دانست. نماینده ولی فقیه در استان و استاندار گلستان نیز با حضور در جزیره آشوراده کلنگ اجرای آن را به زمین زدند.
محمدولی روزبهان، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گلستان در آخرین نشست خبری‌اش که در روزهای پایانی اسفندماه 97 برگزار شده بود از اختصاص 70 میلیارد تومان اعتبار برای ایجاد زیرساخت‌های طرح گردشگری آشوراده خبر داد.
او گفته بود: آشوراده مدت‌ها مورد غفلت قرار گرفته بود اما در سفر دوم هیئت دولت به استان اختصاص 70 میلیارد تومان برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در این جزیره به تصویب رسید که به استان ابلاغ شده است. این اعتبار در مدت دو سال به استان تزریق می‌شود. همچنین از محل بودجه استانی نیز 9 میلیارد تومان اعتبار برای اجرای این طرح در نظر گرفته شده است.
حالا خبر می‌رسد که سازمان حفاظت محیط زیست با ایجاد سایت پشتیبان آشوراده در ساحل بندرترکمن نیز مخالفت کرده است. طرحی که هنوز هم مناقشه‌های زیادی درباره آن مطرح است و هر از گاهی هم برخی‌ها به اسم فعالان محیط زیست تجمع اعتراضی تشکیل می‌دهند، با این و آن نهاد نظارتی مکاتبه می‌کنند تا جلوی طرح را بگیرند و یا محیط زیست استان همجوار چوب لای چرخ آن می‌گذارد.
نکته قابل تأمل این است که این طرح همان طرح طبیعت گردی قبلی آشوراده است که این بار هم همان سرمایه‌گذار قبلی که از دولت اصلاحات به دنبال سرمایه‌گذاری در این منطقه است بازهم پا پیش گذاشته است!
رانت سرمایه‌گذاری در آشوراده متعلق به کیست؟
پناهگاه حیات وحش میانکاله به وسعت 68.8 هزار هکتار با دو اکوسیستم آبی و خشکی، در شرق مازندران قرار دارد و مدیریت یکپارچه آن زیر نظر اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران و اداره تابعه در شهرستان بهشهر قرار دارد.
اکوسیستم آبی این زیستکره به وسعت 45 هزار هکتار شامل تالاب بین‌المللی و اکوسیستم خشکی نیز به مساحت 23.8 هزار هکتار شامل شبه‌جزیره میانکاله است که در بخشی از این وسعت قابل توجه، دو جزیره «اسمال‌سای» و «آشوراده» نیز بر زیبایی طبیعت منحصربه‌فرد شبه‌جزیره میانکاله افزوده‌اند.
وسعت جزیره اسمال‌سای 300 هکتار و مساحت آشوراده از کانال خزینی تا جزیره آشوراده 630 هکتار است، وجه تسمیه این جزیره به دلیل وجود روستایی به همین نام در حوالی شبه‌جزیره در بندر ترکمن است که وسعت آن به 12 هکتار می‌رسد.
این تنها جزیره زیبای دریای خزر در حالی این روزها طعمه لذیدی برای مافیای گردشگری شده است که سرمایه‌گذاری که از سال گذشته چشم به این جزیره داشت در همان زمان گفته بود: «آشوراده هیچ ارزش زیست‌محیطی‌ای ندارد و سرزمین شغال‌هاست، قبل از اینکه آنجا را ببینم تصورم این بود که آنجا یک جزیره زیبا و ارزشمندی است، اما وقتی دیدم فهمیدم جزیره آشوراده ارزش زیست‌محیطی ندارد، اصلا چیزی ندارد، فضای فوق‌العاده‌ای نیست که تصور شود مشابه آن در جایی وجود ندارد. آنجا سرزمین شغال‌هاست و اگر قرار است حفظ شود باید مردم بیایند استفاده کنند، نه شغال‌ها.»
اما سؤال اینجاست چرا آقای سرمایه‌گذار که به قول خودش آشوراده ارزشی ندارد و سرزمین شُغال‌ها و مارها است، 15 سال برای سرمایه گذاری در آنجا اصرار دارد؟ سود این سرمایه‌گذاری چقدر شیرین است که یک سرمایه‌گذار سال‌ها برای سرمایه‌گذاری در آنجا سماجت می‌کند؟
چه اتفاقی افتاده است که دولت مدعی طرفدار محیط زیست حکم به نابودی این منطقه حفاظت شده و ذخیره گاه زیستکره می‌دهد؟ چه فشار یا رانتی در این موضوع وجود دارد که همان سرمایه گذار پس از گذشت 15 سال بازهم وارد میدان می‌شود؟ چرا با وجود چندین بار مخالفت سازمان بازرسی کل کشور هر چند سال یک‌بار این کابوس دوباره مطرح می‌شود؟
دعوای دولتی ها؛ به نام گردشگری، به کام زمین خواری
علی‌محمد شاعری عضو هیأت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی درباره شکایت دادستان از رئیس سازمان محیط زیست در خصوص جزیره آشوراده گفت: این جزیره منطقه‌ای حفاظت شده بود که حتی در زمان رژیم پهلوی هم حفاظت می شده اما در طی 10 سال اخیر به بهانه ایجاد منطقه ویژه گردشگری و اشتغال و طرح‌های توسعه‌ای این جزیره را تصرف کرده‌اند و اقدامات صورت گرفته در این جزیره به بهانه‌های مختلف موجب تخریب آشوراده شده است.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: عده ای به دنبال زمین‌خواری هستند با لابی‌گری و زد و بند و روش‌های غیرمتعارف در حال بلعیدن آشوراده هستند.
وی افزود: واگذاری آشوراده کار غیرقانونی و خلاف مقررات بوده است.
شعری با اشاره به اینکه آشوراده نگین دریای خزر است و باید بکر و دست نخورده باقی بماند گفت: آشوراده باید زیرنظر سازمان محیط زیست حفاظت شده و این سازمان نباید تحت فشار سازمان گردشگری، استانداری گلستان و منفعت‌طلبان و سودجویان تخریب شود.
طرح طبیعت‌گردی آشوراده تأثیری در گردشگری گلستان ندارد
در آستانه روز جهانی تنوع زیستی و درحالی‌که بیش از 5سال از مناقشه دوستداران طبیعت با سازمان حفاظت محیط‌زیست بر سر اجرای طرح گردشگری جزیره آشوراده می‌گذشت، در روز آخر اردیبهشت ماه 98 معاون قضایی دادستان کل کشور دستور بررسی خارج از نوبت پرونده آشوراده را در دادسرای کارکنان دولت صادر کرد.
حدود 7 ماه قبل ستاد مردمی نجات آشوراده متشکل از 200تشکل غیردولتی و جمعی از استادان دانشگاهی، به‌دلیل موافقت رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اجرای طرح گردشگری در جزیره آشوراده واقع در پناهگاه حیات‌وحش میانکاله مازندران به دادسرا شکایت کردند.
به گزارش راه دانا؛ در حالی مناقشه میان دولتی‌ها با یکدیگر و با انجمن‌های محیط زیستی بر سر آشوراده و طرحی پر از ابهام آن ادامه دارد و ماجرا به قوه قضائیه و دفتر دادستان استان کشیده شده است که صحبت‌های ابراهیم کریمی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان این همه هیاهو را برای هیچ می داند.
کریمی با بیان اینکه سروصدایی که بیرون وجود دارد با اتفاقاتی که قرار است در آشوراده رخ دهد، زمین تا آسمان فرق می‌کند گفت: طرحی که برای آشوراده نهایی شد هیچ تأثیری در گردشگری استان نخواهد داشت.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به بازدید بیش از 2.5 میلیون مسافر و گردشگر از شهرستان بندرترکمن در سال 97 گفت: به طور متوسط در ایام نوروز روزانه 200 هزار مسافر و گردشگر به این شهرستان می‌روند در حالیکه براساس طرح، فقط 500 نفر از آنان امکان رفتن به آشوراده را پیدا خواهند کرد.
