بن سلمان همچنان ولیعهد پادشاه می‌ماند، اما قرار است بر او نظارت بیشتری شود
مارگریتا استانساتی در وال استریت ژورنال نوشت: پادشاه عربستان سعودی روز پنجشنبه اقدام به ایجاد تغییرات سیاسی در پست‌های دولتی کرد تا با انتصاب مشاوران برجسته و ارتقای شغلی وفاداران به ولیعهد، به موقعیت تضعیف شده او پس از افشای جنایت خاشقجی استحکام ببخشد. پادشاه ۸۲ ساله عربستان طی صدور احکامی سلطنتی، موقعیت شغلی نزدیکان ولیعهد محمد بن سلمان را که به گفته منابع اطلاعاتی آمریکا، خاشقجی به دستور او کشته شد، ارتقا داد. دولت عربستان مدعی است که ولیعهد در این جنایت نقشی نداشته است. شاه سلمان، یکی از نزدیکان ولیعهد ۳۳ ساله، یعنی شاهزاده عبدالله بن بندر را به ریاست گارد ملی گمارد که ستون نیروهای امنیتی این کشور تلقی می‌شود.
به گزارش انتخاب در ادامه این گزارش آمده است: در عین حال پادشاه برخی از سیاستمداران قدیمی عربستان را به پست‌های فرعی و کم‌اهمیت گمارده است. وزیر امورخارجه، عادل الجبیر با ابراهیم العساف، وزیر مالیه سابق و عضو هیات مدیره شرکت نفتی آرامکو جایگزین شده است. همچنین شاه سلمان که پس از قتل خاشقجی، نقش فعالتری در دولت بر عهده گرفته، مساعد العیبان را به عنوان مشاور امنیت ملی برگزیده که تکنوکراتی قدیمی در حوزه سیاست خارجی و امنیتی قلمداد می‌شود. این انتصابات نشان می‌دهد که علی‌رغم انتقادات بین‌المللی از ولیعهد پس از قتل خاشقجی، پادشاه همچنان از ولیعهد حمایت می‌کند. مقامات سعودی از اظهارنظر در این باره خودداری کردند.
ارتقای مقام العساف و العیبان نشان می‌دهد قرار است پس از قضیه قتل خاشقجی که موجب تزلزل در روابط آمریکا با عربستان شد، افراد باتجربه‌تری در اطراف ولیعهد گمارده شوند. بکا واسر، تحلیلگر امور خاورمیانه در موسسه رند معتقد است: «در ظاهر به نظر می‌رسد تغییرات بزرگی رخ داده است. اما این انتصابات بیشتر به تغییر دکوراسیون شباهت دارد. مسأله مهم باقی ماندن قدرت در دستان ولیعهد است». وی می‌افزاید: «شاه سلمان قصد ندارد موقعیت ولیعهد را تضعیف کند بلکه برعکس تلاش می‌کند با انتصاب مشاوران برجسته و قدیمی، موقعیت او را تحکیم ببخشد».
پست مشاور امنیت ملی به تازگی ارتقا یافته و العیبان اختیارات بیشتری در مسائلی امنیتی نسبت به مقام پیشین خواهد داشت. او قرار است در این مقام، به ولیعهد که پست وزارت دفاع را نیز در اختیار دارد، برای تقابل با حوثی های تحت حمایت ایران در یمن کمک کند. عربستان هنوز درگیر پیامدهای جنگ یمن و قتل خاشقجی است. اخیرا سنای آمریکا لایحه خروج آمریکا از ائتلاف سعودی در جنگ یمن را به تصویب رساند.
واکنش تند جهان به قتل جمال خاشقجی، مسأله حفظ روابط حسنه با آمریکا را به اولویت حکومت سعودی و ولیعهد تبدیل کرده است. هم العساف و هم العیبان اخیرا توسط ولیعهد به عضویت کمیته‌ای گمارده شدند که قصد دارد به سازماندهی مجدد دستگاه‌های امنیتی این کشور رسیدگی کند.
همچنین انتظار می‌رود تصمیم ترامپ در هفته گذشته برای خارج کردن نظامیان آمریکایی از سوریه، موجب برهم‌خوردن توازن قوا در منطقه‌ای شود که در آن عربستان سعودی تلاش می‌کند با نفوذ رقیب خود ایران که مهمترین حامی حکومت اسد در سوریه است، مقابله کند. ولیعهد عربستان با حمایت پدرش به قدرت بی‌همتایی در این کشور دست یافته است. اما حکمرانی او پرنوسان بوده و مدام در ساختار ادارات دولتی تغییر ایجاد کرده است. هرچند این اختیارات از طرفی موجب اتخاذ تصمیمات بزرگی مانند برداشتن ممنوعیت رانندگی زنان توسط ولیعهد شده است اما او با اقداماتی مانند رویارویی با قطر و کانادا و مجبور کردن نخست‌وزیر لبنان به استعفا، عربستان را به دردسر انداخته است. انتصابات جدید نشان می‌دهد قرار است نظارت بیشتری بر تصمیمات ولیعهد برقرار شود.
محمد الیحیی، تحلیلگر مستقل امور سیاسی عربستان می‌گوید: «نقشی حیاتی که نهادهای سنتی در روند تصمیم‌گیری کشور داشتند، در حال احیاست». عادل الجبیر که از پست وزارت امورخارجه برکنار شده، به عنوان مشاور در امور سیاست خارجی در دولت باقی خواهد ماند. او که به عنوان سفیر سابق عربستان در آمریکا، ارتباطات خوبی با کشورهای غربی دارد، به حفظ و تقویت این روابط کمک خواهد کرد. گفته می‌شود پس از قتل خاشقجی، او استعفایش را تقدیم شاه سلمان کرده بود که با مخالفت وی مواجه شد. العساف، وزیر امورخارجه بعدی، سال گذشته طی عملیاتی که ولیعهد علیه فساد در عربستان آغاز کرده بود، مدتی در هتل ریتز بازداشت گردید اما از تمام اتهامات تبرئه شد. انتظار می‌رفت پست مشاور امنیت ملی به خالد بن سلمان، برادر کوچکتر ولیعهد و سفیر این کشور در واشنگتن اعطا شود که جزو حلقه نزدیکان ولیعهد شناخته می‌شود. شاهزاده خالد در ابتدای افشای قتل خاشقجی، منکر این قضیه شده و مدعی بود او پس از مدت کوتاهی، کنسولگری را ترک کرده است.
سال گذشته ولیعهد موفق شده بود با برکناری رقبای سلطنتی از وزارت داخلی کشور و گارد ملی و جایگزینی نزدیکان خود، به قدرت خود انسجام ببخشد. گارد ملی متشکل از اعضای قبایل وفادار به خاندان سعود تشکیل شده و بیشتر با شاخه‌ای از خاندان سلطنتی که هوادار پادشاه سابق یعنی عبدالله است، قرابت داشت. همچنین در احکام اخیر، یکی از مورد اعتمادترین نزدیکان ولیعهد، ترکی الشیخ به عنوان ریاست اداره تفریحات عمومی برگزیده شد؛ نهادی که توسط ولیعهد تاسیس شده تا بر امور تفریحی در کشوری که تا همین مدت اخیر، سینما در آن وجود نداشت، نظارت کند. همچنین یکی از تغییرات تازه، برکناری شاهزاده سلطان بن سلمان، فضانورد سابق و برادر بزرگتر ولیعهد از پست ریاست کمیسیون میراث فرهنگی و گردشگری و انتخاب او به عنوان ریاست کمیسیون جدید فضایی می‌باشد.
