تحلیل “اسپکتیتور” از دلیل اصلی پیروزی اردوغان در انتخابات ترکیه

نشریه اسپکتیتور در گزارشی می نویسد:

شاید اشتباه بزرگ جریان های مخالف با اردوغان این بود که آن ها فکر می کردند تفکرات اسلامی و مذهبی و محافظه‌کارانه، به تاریخ پیوسته است. با این حال، این طرز تفکر درست نبود و باید اذعان کرد که این مولفه ها همچنان تاثیرگذارند و حتی در معادلات کلانِ آتی ترکیه نیز از قدرت برخوردارند. همین موضوع سبب شد تا اردوغان دست بالا و برتر را در انتخابات داشته باشد.

بازتاب– بسیاری از ناظران و تحلیلگران فکر می کردند که انتخابات ریاست جمهوری سال 2023 ترکیه، پایانی غم‌انگیز را برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور مستقر ترکیه رقم خواهد زد. فردی که به مدت بیش از دو دهه، قدرت را در ترکیه به دست داشته است. با این حال، اردوغان به تازگی توانست در دوم انتخابات ترکیه، رقیب اصلی خود یعنی کمال قلیچدار اوغلوی 74 ساله را به نسبت آرا 52 به 48 درصد شکست دهد و برای یک دوره 5 ساله دیگر رئیس جمهور ترکیه باقی بماند. بسیاری معتقدند که کسب این پیروزی برای اردوغان بسیار معنادار است و در عین حال، امیدهای جریان منتقدِ او جهت ایجاد اصلاحات در ترکیه را نیز بر باد داده است.

هرکسی که در مدت اخیر به ترکیه سفر کرده باشد، می تواند تاثیرات عینی چالش ها و مشکلات اقتصادی که برای این کشور در دوره حضور اردوغان در قدرت ایجا شده را به خوبی درک کرده و مشاهده کند. وضعیت تورم در ترکیه به قدری نامساعد است که مغازه ها از برچسب قیمت برای کالاهایی که می فروشند استفاده نمی کنند و بعضا قیمت کالاها از صبح تا شب فرق می کند.

بسیاری فکر می کردند که با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی ترکیه و همچنین زلزله ویرانگری که اخیرا در این کشور رخ داده و ناکارآمدی دولت اردوغان در قالب آن به نمایش درآمد، در نهایت به دوران حضور بیش از 20 ساله وی در قدرت، خاتمه داده خواهد شد. در این رابطه حتی یک گزینه بالقوه قدرتمند یعنی “اکرم امام اوغلو” شهردار استانبول نیز وجود داشت. با این حال پس از اینکه نهادهای قضایی ترکیه وی را به اهانت به کمیسیون انتخاباتی ترکیه محکوم کردند، این کمال قلیچدار اوغلو بود که در مقام تنها امید جریان اپوزیسیون ترکیه برای رقابت با اردوغان ظاهر شد.

بسیاری معتقدند که ترکیه با تدام حضور اردوغان در قدرت، ماهیت اقتدارگرایانه تری را به خود خواهد گرفت. کشوری که در سال گذشته 16 هزار نفر در آن به دلیل آنچه توهین به دولت و رئیس جمهور آن عنوان شده، احکام قضایی دریافت کرده اند.

زمانی که از تشدید امیدها پیش از انتخابات ترکیه در مورد پایان یافتن حاکمیت اردوغان بر ترکیه سخن گفته می شود، باید این نکته را مد نظر داشت که تحلیلگران و رسانه های خارجی عمدتا با مردمی صحبت می کنند که در مناطق توریستی و طرفدار غربِ ترکیه حضور دارند. شهرهایی نظیر استانبول، آنکارا، و ازمیر. در این مناطق، مردم ترکیه عمدتا ملی گرا و سکولار تر هستند و تعهد قابل ملاحظه ای را به افکار و ایده های آتاتورک دارند.

با این حال، در دیگر مناطق ترکیه که کم جمعیت تر هستند و همچنین مناطق روستایی این کشور، داستان تا حد زیادی متفاوت است. آن ها اردوغان را رهبری بزرگ می بینند که بار دیگر کشورشان را به بزرگی رسانده و نه با غرب و نه شرق متحد نیست. باید اذعان کرد آن هایی که در جریان انتخابات ترکیه به این مساله تاکید داشتند که ترکیه بخشی از جهانِ غرب است، با پیروزی اردوغان شکست سختی را متحمل شدند.

مخالفان اردوغان در جریان انتخابات اخیر ترکیه، در پسِ قلیچدار اوغلو بسیج شدند و سعی داشتند با پیروزی در انتخابات، دستورکارهایی نظیر اجرای اصلاحات دموکراتیک در ترکیه، احیای استقلال نهادهای مهم نظیر بانک مرکزی و آزادی گسترده زندانیان سیاسی را عملیاتی کنند. البته که آن ها به دنبال روابط بهتر ترکیه با اروپا و آمریکا و پیشرفت روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نیز بودند.

با این حال، شاید اشتباه بزرگ این جریان ها این بود که آن ها فکر می کردند که تفکرات اسلامی و مذهبی و محافظه‌کارانه، به تاریخ پیوسته است. با این حال این گزاره درست نبود و باید اذعان کرد که این نیروها و مولفه‌ها همچنان تاثیرگذارند و حتی در معادلات آتی ترکیه نیز از قدرت برخوردارند. همین موضوع سبب شد تا اردوغان دست بالا و برتر را داشته باشد.

اردوغان در جریان منازعات انتخاباتی اینطور وانمود کرد که وی فردی است که به ترکیه عظمت مجددِ سیاسی و نظامی بخشیده است. او تاکید کرد که ترکیه، نفوذ و قدرت خود را در آفریقا و خاورمیانه گسترش بخشیده و درپرونده های مهم بین المللی نظیر جنگ اوکراین نیز در قامت میانجی‌گر ظاهر شده است. او تاکید داشت که با رهبری وی، منافع ملی ترکیه تا حد زیادی تامین شده است.

در سال جاری، صدمین سالگرد حضور آتاتورک در قدرت در ترکیه جشن گرفته می شود، اردوغان نیز شبیه به آتاتورک، ترکیه را متحول کرد. اکنون ترکیه عضوی از ناتو و گروه 20 است که غرب را رد می کند. با این همه، اردوغان بار دیگر پیروز انتخابات ترکیه شد و بسیاری امید دارند که وی بتواند بر مشکلات قابل توجه کشورش نظیر بحران اقتصادیِ فراگیر در آن غلبه کند.