تحقق فشار حداکثری ترامپ؛ هدف پشت پرده التهابات عراق و لبنان
در روزهای اخیر اما تنها چیزی که پروژه گسترش نفوذ و حضور ایران را تهدید می‌کند، اتفاقات عراق و لبنان است. در هردوی این کشورها پاشنه آشیل شروع اعتراضات، شکل خاص دموکراسی طایفه‌ای است که بر اساس آن قدرت بین جریانات مختلف تقسیم می‌شود.
به گزارش نامه نیوز: یکی بحث‌های کلیدی ماجرای اعتراضات اخیر کشورهای عراق و لبنان، چیزی بود که رهبری و دبیر کل حزب‌الله لبنان چندی پیش به آن اشاره کردند. دست‌های پیدا و پنهان دولت‌های منطقه و نیروهای فرا منطقه‌ای در حوادث اخیر، مسئله‌ای مطرح در بحث‌های تحلیل‌گران منطقه بوده است. در این میان اخیراً روزنامه واشنگتن پست در مقاله‌ای به قلم «ایشن تارور» به این مسئله اشاره‌کرده و تلویحاً به آن اذعان داشته است. متنی که می‌خوانید، ترجمه بخشی از این یادداشت است:
اعتراضات عراق و لبنان ممکن است به آنچه که “فشار حداکثری” ترامپ در آن موفق نبود، دست یابند
پرزیدنت ترامپ مدت‌هاست که تأثیرات قدرتمند برون‌مرزی ایران در منطقه را عملاً انکار می‌کند. در مسیر تبلیغات سیاسی او، ما شاهد لفاظی‌های شاهین‌های تندروی حاکم بر واشنگتن هستیم و ترامپ نیز این تبلیغات پرآب‌وتاب آنان را پذیرفته است. رقبای داخلی ترامپ او را تاکنون بهعنوان یک عروسک مهربان و منفعل در برابر پروژه هژمونی ایران در خاورمیانه معرفی کرده‌اند. تصمیم وی برای پایان دادن به تعهدات آمریکا در برجام، تا حدودی این باور را در میان عموم ایجاد کرده بود که لابد برجام راه را برای حضور بیشتر ایران در منطقه هموار می‌کند و با خروج آمریکا از توافق امکان این حضور برای ایران محدودتر می‌شود.
از آن زمان به بعد، اقدامات دولت ترامپ در چهارچوب شعار “فشار حداکثری” بهعنوان یک بدیل مطرح شد و در قالب افزایش تحریم‌ها، محدودیت صادرات نفت ایران و ضربه به اقتصاد این کشور به‌صورت اجرایی در آمد. اما اکنون آمریکا در شرایطی قرار دارد که به‌سختی می‌تواند رفتارهای منطقه‌ای ایران را مهار کند. اقدامات مذکور البته حضور منطقه‌ای ایران را نه‌تنها کاهش نداد که حتی آن را تقویت کرده و سرپیچی از تصمیمات آمریکا را به امری عادی در بین کشورها بدل ساخته است. حتی وقتی ایرانیان سختی‌های ناشی از اقدامات ترامپ را تحمل می‌کنند، خود این تحمل نشان‌گر آن است که تحریم‌ها باعث نشده تا سپاه پاسداران ایران و سرلشکر قاسم سلیمانی، در اهداف خود تجدیدنظر کنند.
در روزهای اخیر اما تنها چیزی که پروژه گسترش نفوذ و حضور ایران را تهدید می‌کند، اتفاقات عراق و لبنان است. در هردوی این کشورها پاشنه آشیل شروع اعتراضات، شکل خاص دموکراسی طایفه‌ای است که بر اساس آن قدرت بین جریانات مختلف تقسیم می‌شود.
استعفای سعد حریری نخست‌وزیر لبنان باعث کاهش اعتراضات مردمی در لبنان نشده است. اکنون در شمال شهر طرابلس لبنان، کانون بزرگی از مخالفان ضد حکومتی به وجود آمده که هرروزه تجمعات بزرگ برگزار می‌کنند.
حزب‌الله، جناح قدرتمند شیعه لبنانی -که موردحمایت ایران است- با میشل عون رئیس‌جمهور مسیحی لبنان متحد شده ولی این اتحاد و اقدامات حزب‌الله، و سایر جریانات سیاسی این کشور نیز نتوانسته آتش این اعتراضات را بخواباند.
نیویورک‌تایمز چندی پیش در این رابطه نوشته است: “اگر معترضین لبنانی و عراقی موفق به سرنگونی دولت‌های خود و تضعیف احزاب سیاسی موجود شوند، برای ایران که سال‌ها برای حضور خود در منطقه سرمایه‌گذاری کرده است، شرایط نامناسبی پیش خواهد آمد”.
این اعتراضات واقعیت جدیدی را برای ایران و نزدیکان آن روشن کرده است. همان واقعیتی که سیمون مابون، کارشناس رقابت عربستان و ایران در دانشگاه لنکستر در انگلیس در گفتگویی بیان کرد: “این تلاش وجود دارد که «روایت مقاومت» -که تا مدت‌ها روایت مسلط بر منطقه بوده- بانفوذ برخی نیروهای منطقه‌ای دیگر، به ضد خود بدل شود”.
سید حسن نصرالله نیز در همین چهارچوب دست‌های پشت پرده نیروهای خارجی در افزایش التهابات را در سخنرانی خود نشان داده و روی آن تأکید کرد.
همچنین آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران نیز در سخنرانی اخیر خود گفته است: “ایالات‌متحده و سازمان‌های اطلاعاتی غربی با کمک پول از کشورهای منطقه، ناآرامی‌ها را در منطقه تحریک می‌کنند…من به لبنان و عراق توصیه می‌کنم که برای کنترل تهدیدات ضد ثبات، بحث امنیت را در اولویت خود قرار دهند.”
بر اساس گزارشی در آسوشیتدپرس، سرلشگر سلیمانی یک ماه پیش با جلسات سیاستمداران ارشد عراقی در بغداد از آن‌ها خواست تا به توصیه‌های وی عمل کنند تا امور تحت کنترل قرار گیرد. اما با این حال، خشونت‌هایی که بین شبه‌نظامیان متحد مختلف عراق واقع‌شده، موجبات خشم ملی‌گرایان عراق را فراهم آورده و اعتراضات وارد فضای زیست سیاسی شیعیان عراق نیز شده است.
نکته جالب این است که در هر دو کشور دچار التهاب، این اعتراضات علیرغم بافت قومی و طایفه‌ای‌شان، فراتر از تقسیمات فرقه‌ای است، و توسط نسل جوان مأیوس از تغییر هرروزه ملتهب‌تر می‌شود.
دولت ترامپ هم‌اکنون برای معترضین ابراز همدردی کرده و پیام فرستاده است، اما نه بیشتر! این احتیاط ترامپ احتمالاً با توجه به تمایل تهران برای کنار هم گذاشتن پازل اعتراضات نامنظم این دو کشور همسایه خود با یک پروژه آمریکایی باشد. تحلیل ایران این است که این رویدادها محصول سوء رفتارهای آمریکاست و عاقلانه‌ترین راه برای تهران، کاهش سطح دخالت آمریکا برای منطقه تلقی می‌شود.
رابرت فاضل، نماینده پیشین لبنان که از معترضین حمایت می‌کند، در این رابطه سخنان جالبی گفت: “ما نمی‌خواهیم ایالات‌متحده فشار بیشتری به لبنان بیاورد!”
دیوید ایگناتیوس نیز به روزنامه واشنگتن پست در این رابطه می‌گوید: بخشی از گروه‌ها -که ترامپ صدای ناکارآمد و ضعیف آنان است- از این اعتراضات حمایت می‌کنند و شعار آن‌ها این است: “ما اینجا ونزوئلا دیگری نمی‌خواهیم!”
