تحریم ها توسعه را هم تعطیل کرده است

 محمدرضا مدیری، مدیرعامل پتروشیمی زنجان معتقد است که تحریم‌ها توسعه کشور را نیز عملا تعطیل کرده‌اند. او هم چنین بیان کرده است که ۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم است تا برای اصلاح وضعیت انرژی فقط «زمان» بخریم!

ناترازی انرژی در ایران وارد مرحله بحرانی شده و به گفته محمدرضا مدیری، کارشناس اقتصادی و عضو هیات مدیره گروه مالی دانایان، تصویری آخرالزمانی را در اقتصاد و زندگی مردم ایجاد کرده است. اما برای اصلاح این امر باید چه کرد؟

به دلیل تحریم‌ها توسعه هم تعطیل است!

مشکل ناترازی در بخش انرژی محدود به گاز نیست؛ شما در پاسخ به سوال نخست، عنوان کردید که تصویری از بخش نفت و گاز در رابطه با ناترازی انرژی وجود دارد؛ آیا ما در بخش نفت نیز دچار ناترازی هستیم؟

تصویر بعدی تصویر نفت است. ما می‌دانیم که کشور تحت تاثیر تحریم‌های ظالمانه است و بسیار هم این تحریم‌ها موثر هستند. به چه معنی؟ به معنی اینکه درآمد ما تحت تاثیر میزان نفتی‌ست که می‌فروشیم. میزان استخراج آن هم تحت تاثیر تحریم است؛ به خاطر اینکه به تکنولوژی دلخواه دسترسی نداریم. به دلیل تحریم توسعه‌مان هم تعطیل است.

اما در بخش تولید خیلی تحت فشار تحریم نیستیم. به معنی اینکه ما تقریبا حداکثر توان تولیدی کشور را تولید می‌کنیم. هر قدر هم که نفت و فرآورده مازاد داریم، می‌فروشیم. من کلمات را با هم خلط می‌کنم و به مخاطبان محترم این دقت را می‌دهم که فقط برای ساده‌سازی است. به این مفهوم که ما در حال حاضر نفتی نداریم که کسی از ما بخرد.

فارغ از آثار قیمتی، سهولت و هزینه‌هایی که تخمین زده می‌شود نزدیک به 20 درصد تاثیر دارد، آن را اگر کنار بگذاریم و فقط به حجم نگاه کنیم، همین امروز هم تحریم‌ها را برداریم ما بیش از این مقداری که اکنون نفت می‌فروشیم، نمی‌توانیم جمع نفت و فرآورده بفروشیم!

یک زمانی اواخر دولت دوازدهم نفت کمتری می‌فروختیم، ولی در عوض، فرآورده بیشتری می‌فروختیم؛ یعنی نفت را در داخل تبدیل به فرآورده می‌کردیم و فرآورده را صادر می‌کردیم. حدود یک میلیون و 640 هزار تن هم مجموع فرآورده و نفت در اواخر دولت چهاردهم فروش داشتیم و فکر می‌کنم نفت خام ما به یک میلیون و 50 بشکه رسیده بود.

گازوئیل هم به تدریج در سبد واردات کشور قرار می‌گیرد

الان این طور به نظر می‌رسد که خالص این عدد بیشتر است؛ یعنی اینکه ما نفت خام بیشتری می‌فروشیم، ولی فرآورده نمی‌فروشیم. اتفاقا بخشی از فرآورده‌ها را هم وارد می‌کنیم؛ همان بنزینی که شما به آن اشاره کردید و واردات گازوئیل هم به تدریج روی میز آمده و همین‌طور رشد خواهد کرد؛ یعنی ما بنزین و گازوئیل را به تدریج در سبد واردات خود خواهیم دید.

فکر می کنم در همین دهه با ارقام فعلی احتمالا به واردات حدود 10 میلیارد دلار فرآورده برسیم. یک مقدار ثابت نفت داریم که بعد از مصارف داخلی برای صادرات باقی می‌ماند. از محل درآمد آن هم حتی با رفع تحریم‌ها مجبور هستیم بخش جدی را برای واردات فرآورده تخصیص بدهیم. در نهایت گویی صادرات نفت ما دائما در حال کاهش است! کاهش تولید همین میزان نفت هم در یک افق 10 ساله حتما رخ خواهد داد.

ما فقط اینکه همین دو موضوع را به طور مقطعی و کوتاه حل کنیم، برای نظام تدبیر زمان خریده‌ایم که فکری کند. مدیران سابق یا اسبق آنقدر تصویر بحرانی را خوب نپختند تا به مدیران بالادستی بدهند، اما اکنون بحران روی میز است و همه آن را می‌بینند. شما در منزل خود آن را متوجه می‌شوید و همه رسانه‌ها هم درباره آن حرف می‌زنند. دیگر تابو نیست که در خصوص ناترازی انرژی و این بحران‌ها حرفی بزنید. ساده می‌شود در مورد آن حرف زد.

۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم است تا برای اصلاح وضعیت انرژی زمان بخریم!

برای خروج از این بحران یا دست کم کاهش فشار آن، باید چه کرد؟ چگونه می‌توان زمان خرید؟

برای اینکه ما بتوانیم مقداری وضع بهتری داشته باشیم باید بتوانیم ازدیاد برداشت داشته باشیم. فعلا فقط طرف عرضه را می‌گویم، چون توضیح دادم که طرف عرضه ما هم خواهد افتاد. امروز در یک ناترازی هستیم؛ همین ناترازی در یک افق 10 ساله، خود را نشان خواهد داد.

البته منظورم از این 10 سالی که می‌گویم این نیست که نتیجه را 10 سال دیگر می‌بینیم، بلکه به تدریج فزاینده است و از سال 1406 به بعد احتمالا خیلی بحرانی‌تر خواهد شد. در طرف عرضه، فقط برای حفظ عرضه فعلی ما دو سه راه حل خیلی محدود پیش رو داریم.

یک ازدیاد برداشت در میادین نفتی عمدتا در غرب کارون داریم که تخمین زده می‌شود بین یک تا دو میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم دارد. البته با تکنولوژی‌های موجود که در اختیار داریم؛ یعنی در داخل کشور این امکان را داریم که بتوانیم با وارد کردن مقداری از موادی که لازم است و آوردن آن هم سخت نیست، در یک محدوده 400 تا 500 هزار بشکه در روز برداشت نفت خود را افزایش دهیم که این 500 هزار بشکه بتواند درآمدمان را افزایش دهد و اگر شد با وجوه آن بین حدود 20 تا 30 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنید. ممکن است یکجا بخوانید 13 تا 14 میلیارد دلار که من آن را بعید می‌دانم.

در واقع بین 20 تا 30 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌کنید که میزان تولید گازتان را نگه دارید و بحران را از سال 1406 و 1407 به سمت سال‌های 1411 و 1412 ببرید. تمام این ماجرا چه کمکی می‌کند؟ وقت می‌خرید! یعنی 1403 را تبدیل به 1411 و 1412 کنید که در این مدت بتوانید سمت تقاضا را اصلاح کنید.