تحریم بدون بازگشت نفت
تصمیم ١٥ اکتبر ترامپ، آسیب چندانی به بازار نفت ایران وارد نخواهد کرد. اگرچه خروج آمریکا از قطعنامه شوراى امنیت سازمان ملل می‌تواند مشکلاتى را براى صنعت نفت کشورمان ایجاد کند اما به نظر می‌رسد این تصمیم فعلا برای بازار نفت کشور و میزان صادرات طلای سیاه تهدید به حساب نمی‌آید.
به گزارش بازتاب به نقل از شهروند، کارشناسان حوزه نفت و انرژی می‌گویند که تحقق وعده‌های ترامپ معمولا دور از ذهن است و حتی اگر قرار باشد اتفاقی بیفتد، دست و پای ایران مانند سابق بسته نمی‌شود. نرسی قربان، کارشناس ارشد حوزه انرژی تأکید می‌کند که بیش از دوسوم نفت ایران به کشورهای آسیایی مثل هند، کره و ژاپن صادر می‌شود که تأثیری از این هیاهوها نمی‌پذیرد. محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک هم می‌گوید که بعید است این‌بار کشورهای اروپایی با آمریکا علیه ایران به اجماع برسند.همه اینها درحالی مطرح می‌شود که بعد از مدت‌ها، ما به تازگی توانستیم صادرات نفت خود را به روزهای پیش از تحریم‌ها برگردانیم. ایران درحال حاضر، روزانه ٢میلیون و ٦٠٠هزار بشکه نفت صادر می‌کند و این عدد در شرایطی محقق شده که صادرات روزانه نفت ما در سال‌های تحریم، تنها یک‌میلیون بشکه در روز بود. این طرف ماجرا اما مراودات بانکی کشورها با ایران است. رئیس‌جمهوری آمریکا اخیرا خواستار ایجاد محدودیت برای روابط بانک جهانی با بانک‌های ایرانی شده که این خود می‌تواند نه‌تنها روی بازار نفتی، بلکه روی سایر بازارهای کشورمان تأثیرات منفی بگذارد. البته این نخستین‌باری نیست که ترامپ ایران را تهدید می‌کند، تهدیدهایی که تاکنون کشورهای اروپایی به آن وقعی نگذاشته‌اند و سیاست متفاوتی نسبت به ترامپ با ایران در پیش گرفته‌اند.
اتفاق مهمی در بازار نفت ایران نمی‌افتد
نرسی قربان، کارشناس ارشد حوزه نفت و انرژی می‌گوید: تا عملی شدن تهدید‌های ترامپ و وارد شدن تأثیرات آن به بازار نفت ایران، راه زیادی مانده است. قراردادهای نفتی مدت‌دار بوده و به این سرعت امکان لغو شدن ندارند. از طرفی بیش از دوسوم نفت ایران به کشورهای آسیایی مثل هند، کره و ژاپن صادر می‌شود و تاثیری از این هیاهوها نمی‌پذیرد. او ادامه می‌دهد: مسأله اصلی شرکت‌های اروپایی، ترس از تحریم شدن توسط آمریکاست. به گفته او، درحال حاضر حتی با عهدشکنی آمریکا، اتفاق مهمی در بازار نفت ایران نخواهد افتاد. این تحلیلگر حوزه انرژی معتقد است که اگرچه عهدنامه برجام لغو نخواهد شد، اما راه‌اندازی دوباره این بازی به نفع هیچ کشوری نیست و «این بازی فقط بازنده دارد.»قربان معتقد است در صورت خروج آمریکا از توافق برجام، ایران قطعا از خود واکنش نشان داده و به دنبال آن کشورهای اروپایی و حتی آسیایی هم ناخودآگاه وارد گود خواهند شد. البته پیش‌بینی تحولات بعدی در این حوزه مشکل است.
اروپایی‌ها به شرط کنترل و نظارت از ایران نفت می‌خرند
محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک هم می‌گوید: جای نگرانی نیست. ترامپ معمولا نمی‌تواند وعده‌های خود را عملی کند. پیش از اعمال تحریم‌ها، کشور ما روزانه ٢میلیون و ٥٠٠هزار بشکه نفت صادر می‌کرد که این مقدار بعد از اعمال تحریم‌ها علیه ایران تا یک‌میلیون بشکه کاهش پیدا کرد. اگرچه ما با آمریکا مراودات خاصی نداریم و به این کشور نفت صادر نمی‌کنیم اما در آن روزها، کشورهای اروپایی و حتی برخی کشورهای آسیایی در تحریم ایران با آمریکا همکاری کردند.امروز اما اوضاع از قرار دیگری است. امکان همکاری کشورهای دیگر با آمریکا، ضعیف‌تر از گذشته است و من بعید می‌دانم دوباره کشورهای اروپایی با آمریکا علیه ایران به اجماع برسند. این تحلیلگر حوزه انرژی می‌گوید که از یکی از مقامات اروپایی شنیده است احتمالا اروپایی‌ها به خرید نفت خود از ایران ادامه خواهند داد و تنها در یک زمینه با آمریکا هم‌صدا خواهند شد: کنترل و نظارت بر درآمدهای نفتی ایران. خطیبی توضیح داد: البته بعید می‌دانم که حتی کار به این‌جا برسد و به نظر من تهدیدی در انتظار بازار نفتی ایران نخواهد بود. این کارشناس همچنین تأکید کرد: روزهای تحریم، روزهای سختی بود و باید بیش از هرچیزی برای ما تبدیل به یک مدرسه شود. تجربه آن روزها به ما می‌گوید که خام‌فروشی چقدر می‌تواند به بدنه اقتصاد کشور آسیب رسانده و بازارهای نفتی ایران را تحت‌تأثیر قرار دهد. باید هرطور شده، خام‌فروشی را به حداقل برسانیم و وارد فروش و صادرات فرآورده‌های نفتی شویم تا کمتر تهدیدی به بازار ما کارساز شود.
دیگر اجماع علیه ایران دور از ذهن است
«درصورت خروج آمریکا از توافقنامه، شرکت‌هاى بین‌المللى غیرآمریکایى اندکى با احتیاط بیشترى با جمهورى اسلامى رابطه خواهند داشت که همین امر هزینه روابط و قراردادهاى آنان با ایران را قدرى افزایش خواهد داد.» فریدون برکشلی، مدیرگروه انرژی وین درباره تأثیر تصمیم‌گیری ١٥ اکتبر ترامپ برای ماندن یا خروج از برجام و تاثیرات آن بر فروش یا سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران به ایلنا گفته است: با شرایط کنونى بین‌المللى و با نتایج انتخاباتى در کشور مهم اروپایى یعنى فرانسه و اینک آلمان، احتمال طراحى یک اجماع جهانى توسط آمریکا بسیار دشوار و تا حدى غیرممکن به نظر می‌رسد، لیکن در هر صورت ایران به‌عنوان کشوری که بارها با خطر تحریم‌هاى بین‌المللى موجه بوده، لازم است کاملا هوشیار باشد.او در ادامه گفت: استراتژى اقتصاد مقاومتى از مسیر صنعت نفت می‌گذرد و لازم بود طى سال‌هایى که این طرح توسط عالی‌ترین مسئولان کشور مطرح شد، صنعت نفت لازم بود که پیشگام باشد. البته هنوز هم دیر نیست و صنعت نفت لازم است نقش پیشقراول و پیشگام را ایفا کند.مدیرگروه انرژی وین توضیح داد: در هرصورت، خروج آمریکا از قطعنامه شوراى امنیت سازمان ملل، می‌تواند مشکلاتى را براى صنعت نفت کشورمان ایجاد کند. از یکسو، شرکت‌هاى بین‌المللى غیرآمریکایى اندکى با احتیاط بیشترى با جمهورى اسلامى خواهند داشت که همین امر هزینه روابط و قراردادهاى آنان با ایران را قدرى افزایش خواهد داد. از سوى دیگر، چنانچه آمریکا در ارتباط با سوییفت و نقل و انتقالات مالى مشکلاتى را برایمان فراهم کرده یا محدودیت‌هاى کنونى را تشدید کند، عملا فروش نفت‌خام ایران با دشوارى مواجه خواهد شد و امکان جریان عادى وجوه دریافتى بابت صادرات نفت‌خام را با مشکلاتى روبه‌رو خواهد کرد. ضمن این‌که محدودیت‌هاى سوییفت تا حدى دامنه و گستره حضور شرکت‌هاى اروپایى و آسیایى را نیز دشوار خواهد ساخت.برکشلی تأکید کرد: با وجود این‌که جامعه جهانى به تدریج خود را با ادبیات سیاسى و فرهنگ گفتمانى رئیس‌جمهوری آمریکا وفق داده و تهدید‌هاى وى را جدى تلقى نمی‌کند، ولى لازم است که صنعت نفت و گاز سریعا یک شورا یا کمیته را فعال سازد و همواره آماده هرگونه شرایط دشوار باشد.
چه چیزهایی صادرات نفت ایران را کاهش می‌داد؟
محدودیت‌ها در معاملات، در رفت‌وآمد کشتی‌های جمهوری اسلامی، محدودیت اجاره نفتکش‌ها و بیمه کشتی‌ها، بازار نفت ایران را در روزهای تحریم زمینگیر کرده بود. امروز این تحریم‌ها برداشته شده و به سادگی هم قابل بازگشت نیستند. سال گذشته سیدعباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری اجرا گفت: بعد از حصول برجام فروش نفت ایران آزاد شد و وزارت نفت جمهوری اسلامی از طریق بازیابی مشتریان قدیمی و پیداکردن مشتریان جدید موضوع را پیگیری کرد. در واقع ٧٠درصد بازار نفتی ایران احیا شد که قابل توجه است.
البته حسن روحانی رئیس‌جمهوری کشورمان معتقد است؛ اگر برجام نبود، امروز حتی یک بشکه نفت نمی‌توانستیم صادر کنیم.
به ایران وام ندهید!
دونالد ترامپ در اقدام تازه خود به نمایندگان آمریکا در صندوق بین‌المللی پول و بانک‌های توسعه بین‌المللی دستور داد تا به درخواست‌های ایران برای دریافت وام از این موسسات مالی رأی منفی بدهند.گرچه دستور تازه ترامپ به نماینده‌های آمریکایی یکی دیگر از وعده‌های بی‌پایه ترامپ است. رئیس‌جمهوری آمریکا در یک دستورالعمل تازه، نمایندگان آمریکا در صندوق بین‌المللی پول و بانک‌های توسعه بین‌المللی را موظف کرد علیه هرگونه درخواست وام از سوی دولت ایران رأی دهند و تمام توان خود را به کار گیرند تا ایران نتواند از منابع مالی آن نهادها استفاده کند!براساس این گزارش، رئیس‌جمهوری آمریکا این تصمیم را برای مقابله با آنچه به ادعای او «قصور دولت ایران در مبارزه با پدیده قاچاق انسان» است، گرفته است. این دستور رئیس‌جمهوری آمریکا شامل حال دولت‌های روسیه و کره‌شمالی هم شده و از ابتدای سال مالی ۲۰۱۸ میلادی اجرا خواهد شد. با توجه به این‌که سال مالی دولت فدرال، از اول اکتبر ی شروع شده است، بنابراین این دستورالعمل از هم‌اکنون لازم‌الاجراست.
