تجربه دانش‌آموزان از فاصله طبقاتی در مدارس متنوع / وجود 18 نوع مدرسه در ایران

یک کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی گفت: خدمات آموزشی در مدارس متنوع و با رنگ و لعاب و افزوده‌های مختلف، زمینه را برای آغاز یک تجربه و فاصله طبقاتی برای دانش آموزان فراهم می کنند.

به گزارش ایسنا، سید فرید بنی عقیل، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی و قائم مقام سابق آموزش و پرورش تهران در آغاز واژه تنوع را مثبت ارزیابی کرد و گفت: اساسا با ذات تنوع مخالف نیستم. تنوع به این دلیل در مدارس به وجود آمد که بتواند مطابق با نیاز مخاطبین و دانش آموزان خدمات ارائه دهد و به همین دلیل تنوع به خودی خود، مناسب است.

وی در عین حال وجود تنوع زیاد مدارس در ایران را مضر دانست و گفت: عواقب انواع مدارس دامن دانش آموزان ایرانی را گرفته است. دانش آموزان با طیف گسترده ای از مدارس روبرو هستند در حالیکه همه مدارس یک محتوا و یک برنامه درسی را در مجموعه فرآیند تربیتی و آموزشی دنبال می کنند. خدمات آموزشی در این مدارس متنوع با رنگ و لعاب و افزوده های مختلف، زمینه را برای آغاز یک تجربه و فاصله طبقاتی برای دانش آموزان فراهم می کنند.

وی ادامه داد: بی تردید در پیشخوان آموزش و پرورش کلکسیون متنوعی از انواع مدارس را می بینیم؛ سمپاد، فرزانگان، تیزهوشان، غیرانتفاعی، دولتی، نمونه دولتی، هیئت امنایی، مدارس قرآنی، مدارس اسلامی، مدارس شاهد، هنرستان ها و … این مدارس تحت پرچم های مختلف تقریبا یک برنامه درسی و یک محتوای آموزشی را تجربه می کنند و تنها هنرستان ها متفاوت هستند. در مدارس متنوع عناوین ممکن است مختلف باشد اما ساختار و برنامه درسی به یک شکل مستقل ابلاغ می شود.

کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی اضافه کرد: همه این دانش آموزان نهایتا باید در یک کنکور شرکت کنند و برای ورود به یک سیستم عالی و بازار کار آماده شوند. در حقیقت مدارس متنوع عناوین و رنگ و لعاب متنوع است اما قطعا برنامه درسی یکسانی دارند.

قائم مقام سابق آموزش و پرورش تهران تنوع را در جایی که ضرورت اقتضاء می کند، مناسب دانست و اظهار کرد: یکی از ضرورت ها مدارس استثنایی است زیرا نوع نیاز مخاطب در این مدارس متفاوت است. همچنین هنرستان های فنی که به نوعی موسیقی را تدریس می کنند و یا ورزش را تدریس می کنند مدارسی هستند که بر اساس نیاز مخاطب شکل گرفته اند. به همین دلیل نمی توان گفت اساس تنوع خوب نیست اما آنچه در ایران وجود دارد، فقط یک رنگ و لعاب متفاوت است در حالی که اساسا آموزش ها بر اساس یک آموزش و پرورش شکل گرفته است و نیازهای گوناگون پاسخ داده نمی شود.

دکتر مهدی چوبینه کارشناس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و مولف کتب درسی نیز که در برنامه‌ای رادیویی صحبت می‌کرد گفت: وقتی مدارس جدید و متنوع به وجود می آیند که مدارس قبلی در کارکرد خودشان اشکال داشتند. تنوع مدارس یک عادت بد است که مجریان و سیاست گذاران نظام آموزشی با آن مواجه هستند.

چوبینه در آغاز با بیان اینکه نباید از واژه مرز برای مدارس تهران استفاده کرد، گفت: وقتی از کلمه مرز استفاده کنیم، یعنی مدارس کاملا در همه چیز از هم جدا و منفک هستند در حالیکه در واقعیت چنین نیست؛ گاهی مخاطبین مدارس در بین مدارس موجود به دلایل مختلف جابجا می شوند، بنابراین کلمه تنوع واژه مناسبی برای مدارس مختلف است.

این مولف کتب درسی در تعریف مدرسه عنوان کرد: مدرسه سازمانی آموزشی و تربیتی است که بر اساس معیارها و استانداردهای معین از نظر فیزیکی، تعیین شده باشد و با نظارت آموزش و پرورش مسئولیت اجرای برنامه های مصوب و ارائه انواع آموزش ها در تربیت دانش آموز را بر عهده داشته باشد.

وی تصریح کرد: در هیچ یک از نظام های آموزشی دنیا به اندازه ایران، تنوع مدارس وجود ندارد، البته در کشورهای دیگر نیز تنوع مدارس وجود دارد اما نه به اندازه ایران که ۱۸ نوع مدرسه وجود دارد.

وی با بیان اینکه وجود تنوع در مدارس خود به خود نشان دهنده یک عارضه است، اظهار کرد: وقتی مدارس جدید و متنوع به وجود می آیند که مدارس قبلی در کارکرد خودشان اشکال داشتند. این تنوع مدارس یک عادت بد است که مجریان و سیاست گذاران نظام آموزشی با آن مواجه هستند یعنی وقتی یک نوع مدرسه جدید احداث کردند بر همان صراط ادامه می دهند حتی اگر برایشان عدم کارایی آن محرز شود، البته برخی کارشناسان نیز معتقدند تنوع فی نفسه دارای اشکال نیست زیرا می تواند نیازهای مختلف آموزشی را پاسخ دهد اما این تعداد مدارس متنوعی که در ایران وجود دارد قطعا دارای افراط می شود.

کارشناس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در عین حال خاطرنشان کرد: البته بعضی از تنوع مدارس ضرورت دارد زیرا به عنوان مثال نمی توان کودکان استثنایی را در مدارس عادی ثبت نام کنید اما حتی این مورد هم در بین کارشناسان دارای تردید است.

وی ابراز کرد: وقتی یک سیستم آموزش یک پارچه در کشور تعریف شده، چطور ممکن است همه مدارس از یک سیستم استفاده کنند؟ در چنین شرایطی اگر بخواهیم تنوع مدارس را بپذیریم باید در محتوای مدارس و حتی کتب نیز انعطاف را بپذیریم در حالی که چنین انعطافی وجود ندارد و به همین دلیل نمی توان ضرورت وجود مدارس متنوع را درک کرد.