تجاری شدن فناوری نسل پنجم تا سال ۲۰۲۰
در حالی که ارتباطات برای مدت‌های زیادی شکل متنی و پس از آن صوتی داشت، امروز پیشرفت سریع فناوری برقراری ارتباط میان افراد را به سمت تماس‌های تصویری کشانده و به نوعی فاصله زیاد میان آنها را از بین برده است.
اکنون دیگر ارتباطات به تلفن و اینترنت هم محدود نمی‌شود و اگرچه این مسیر بیش از ۱۵۰ سال پیش با تلگراف آغاز شد، اما با فناوری‌هایی مانند نسل پنجم اینترنت که صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات را دگرگون خواهد کرد، گره خورده و از آنجایی که سرعت رشد فناوری بسیار بالاست، در آینده شاهد تحولات بیشتری نیز خواهیم بود.
به گزارش بازتاب به نقل از تعادل ، صنعت ارتباطات حدودا ۱۵۰ سال پیش با تلگراف آغاز شد و پس از آن تلفن بود که برای مدت زیادی وظیفه برقراری ارتباط بین افراد را بر عهده داشت. اما عمر گوشی همراه به کمتر از ۳ دهه می‌رسد و موبایل‌های امروزی با سیستم‌های عامل هوشمند، حتی عمری کمتر از ۱۰ سال دارند. با وجود این در همین سال‌ها هم فناوری‌های جدید، ارتباطات را به نحوی دگرگون کردند که پیام‌ها از حالت متنی و صوتی به تصویری تبدیل شده است.
در این میان اتحادیه بین‌المللی مخابرات یا ITU سازمانی است که در سال ۱۸۶۵ پس از اختراع تلگراف توسط ۲۰ کشور اروپایی تحت به عنوان اتحادیه بین‌المللی تلگراف تاسیس شد و سپس به اتحادیه بین‌المللی ارتباطات راه دور (مخابرات) تغییر نام یافت. این سازمان وظیفه قانون‌گذاری و مدیریت فضای فرکانسی، تدوین استانداردهای تبادل داده و اطلاعات و همچنین کمک به رشد و توسعه ارتباطات در سراسر جهان را بر عهده دارد.
داده‌های بزرگ برای تاثیری بزرگ
روز جهانی ارتباطات، هفدهم ماه می‌یا ۲۷ اردیبهشت ماه است و اتحادیه جهانی مخابرات، شعار اختصاصی امسال برای این روز را «داده‌های بزرگ برای تاثیری بزرگ» نامیده و دلایل انتخاب این شعار را اینگونه عنوان کرد: با داده‌های بزرگ می‌توان فرصت‌های تبدیل مقادیر بی‌سابقه داده را به اطلاعات مورد نیاز برای حرکت به سوی پیشرفت و توسعه را آزمود و آنها را عملی کرد.
هولین ژائو- دبیرکل اتحادیه جهانی مخابرات- به مناسبت روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعاتی سال۲۰۱۷ در پیامی با اشاره به شعار امسال گفت: برداشت حاصل از این تحلیل درباره داده‌ها، به مسوولان ملی، منطقه‌یی و بین‌المللی، این امکان را می‌دهد که تصمیم‌گیری‌هایی مبتنی بر شواهد انجام دهند و از این گذشته، این امر به اجرایی کردن اهداف هفده‌گانه توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ نیز کمک می‌کند. با شناخت بهتر این شعار، فرصتی فراهم می‌شود که در صورت رشد تصاعدی حجم داده‌ها و ارتباطات، نگاهی دقیق‌تر به اهمیت حاکمیت و مقررات و پیامدهای این امر برای حریم خصوصی و امنیت داشته باشیم.
نیمی از مردم جهان به اینترنت متصل نیستند
با وجود این، در حالی که ارتباطات از نوع اینترنتی روزبه‌روز در حال گسترش است، به نظر می‌رسد هنوز هم کشورهای زیادی هستند که به این جامعه جهانی متصل نشده‌اند. آمار منتشر شده از سوی اتحادیه بین‌المللی مخابرات در سال ۲۰۱۶ گویای آن است که کشورهای درحال توسعه با 2.5 میلیارد کاربر، دارای بیشترین کاربران اینترنت هستند، درحالی که کشورهای توسعه‌یافته یک میلیارد کاربر اینترنت دارند. ضریب نفوذ کاربران اینترنت در کشورهای توسعه یافته ۸۱ درصد، در کشورهای در حال توسعه ۴۰ درصد و در کشورهای کمتر توسعه‌یافته ۱۵ درصد بوده و بدین‌ترتیب هنوز ۳. ۹ میلیارد نفر که بیش از نیمی از جمعیت جهان هستند، از اینترنت استفاده نمی‌کنند.
ارقام مربوط به دسترسی خانوار، شکاف دیجیتالی را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، ۸۴ درصد خانوارها در اروپا به اینترنت متصل هستند در حالی که 15.4درصد خانوارها در آفریقا به اینترنت متصل هستند. در ایران هم طبق آمارهای رسمی ارائه شده تا پایان شهریور ماه سال گذشته، بالغ بر ۲۳میلیون نفر به عنوان مشترک پهن‌باند موبایل بوده و بیش از هشت‌میلیون نفر کاربر اینترنت پهن‌باند ثابت به شمار می‌رفتند. این آمار و ارقام هم حکایت از حرکت پیام‌ها از متن به صوت و تصویر دارد و امروز هم کاربران موبایل با استفاده از پیام‌رسان‌های جدید، شیوه دیگری از ارتباطات را رقم می‌زنند.
اما با اجرایی شدن فاز دوم شبکه ملی اطلاعات در ایران، متوسط سرعت دسترسی پهن‌باند ثابت چهار مگابیت بر ثانیه و متوسط سرعت دسترسی پهن‌باند همراه به سه مگابیت بر ثانیه رسید. طبق این آمار، ضریب نفوذ دسترسی پهن‌باند ثابت خانگی به ۶۰ درصد رسیده و ضریب نفوذ دسترسی پهن‌باند سیار به ۳۵ درصد رسیده است و سرانه ترافیک ۲۷ کیلوبیت بر ثانیه اعلام شده است. همچنین نسبت ترافیک داخلی ۵۰ درصد عنوان شده است.
طبق گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نظام پایش شاخص‌های ICT، زیرمجموعه سازمان فناوری اطلاعات، از شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در پایان سال ۹۵، 61.39 درصد خانوار ایرانی که شامل بیش از ۱۴میلیون خانواده می‌شود، دارای رایانه هستند. همچنین 62.21 درصد خانوار ایرانی به اینترنت دسترسی دارند و اینترنت در خانه بیش از ۱۵میلیون ایرانی وجود دارد. در حال حاضر 53.23 درصد ایرانی‌ها از اینترنت استفاده می‌کنند و شمار کاربران اینترنت بالای شش سال در کشور، نزدیک به ۳۹میلیون نفر است.
ضریب نفوذ بیش از ۱۰۰ درصدی تلفن همراه در ایران
همچنین طبق آخرین آمارهای ارائه شده تا پایان آذرماه سال ۹۵، در ایران حدودا ۱۵۲میلیون سیم‌کارت واگذار شده که از میان این حدود ۸۰میلیون شماره در حالت فعال قرار دارند. با توجه به این آمار، در حالی که نیمی از سیم‌کارت‌ها در حالت غیرفعال و خاموش قرار دارند، ضریب نفوذ تلفن همراه به 101.16 درصد می‌رسد. با چنین آماری شاید بتوان این‌طور تعبیر کرد که تمامی افرادی که از هوش کافی برای استفاده از موبایل برخوردار باشند، حداقل یک گوشی دارند.
با توجه به بررسی‌های تفکیکی شماره‌های واگذار شده از سوی اپراتورهای مختلف، اپراتور اول یا شرکت ارتباطات سیار بیش از ۱۸میلیون خط دایمی و بیش از ۴۷میلیون سیم‌کارت اعتباری واگذار کرده است که مجموعا به بیش از ۶۵میلیون شماره می‌رسد. با توجه به اینکه حدود ۱۵میلیون از سیم‌کارت‌های دایمی و ۳۱میلیون از سیم‌کارت‌های اعتباری در حالت فعال قرار دارند، مجموعا بیش از ۴۷میلیون مشترک فعال برای اپراتور اول ثبت شده و ضریب نفوذ همراه اول را به 59.23درصد رسانده است.
اپراتور دوم تا پایان آذرماه سال ۹۵ بیش از ۷۹۱هزار خط دایمی و حدود ۷۸میلیون خط اعتباری واگذار کرده است که در مجموع ایرانسل بیش از ۷۸میلیون شماره دایمی و اعتباری وارد بازار کرده است. تعداد خط‌های دایمی فعال ایرانسل بیش از ۳۱۴هزار شماره و تعداد مشترکان اعتباری بیش از ۳۱میلیون است که ضریب نفوذ 39.45درصد را برای این اپراتور ثبت کرده است.
اپراتور سوم نیز بیش از ۱۶۲هزار خط دایمی و بیش از 6میلیون خط اعتباری دارد که مجموع تعداد سیم‌کارت‌های واگذار شده این اپراتور را به نزدیک 7میلیون شماره می‌رساند. تعداد مشترکان فعال دایمی رایتل بیش از ۴۷هزار و تعداد مشترکان فعال اعتباری نزدیک به یک‌میلیون و ۸۰۰هزار است و بیش از ۱۶۰هزار مشترک فعال دیتا دارد. بدین‌ترتیب مجموع مشترکان فعال رایتل نزدیک به 2.1میلیون نفر می‌شود و ضریب نفوذ شماره‌های این اپراتور را به 2.48درصد رسانده است.
بنابر گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، اپراتور اول ارتباطی در مجموع بیش از ۱۳میلیون مشترک اینترنت 3G و 4G دارد. مجموع مشترکان اینترنت 3G و 4G اپراتور دوم نیز بالغ بر ۱۲میلیون است که البته در حوزه 4G، تعداد مشترکان اپراتور دوم از اپراتور اول پیشی گرفته است. همچنین اپراتور سوم نزدیک به 2میلیون مشترک اینترنت دارد.
آمارهای ۹ ماهه سال گذشته گویای این نکته است که در زمینه اینترنت، تعداد مشترکان پهن‌باند سیار بیش از ۲۷میلیون نفر بوده و تعداد مشترکان پهن‌باند ثابت به بیش از ۹میلیون کاربر رسیده است. علاوه بر این در کشور بیش از ۱۲۱هزار تلفن همگانی نیز در حال فعالیت هستند و بالغ بر ۴۹هزار روستا هم دارای تلفن خانگی هستند.
سرعت‌های گیگابیتی اینترنت
در هفته‌های اخیر هم در کشور بالاخره فناوری فیبر نوری جایگزین کابل مسی راه‌اندازی شد که امکان ارائه اینترنت پرسرعت تا یک گیگابیت را هم فراهم می‌کند و از جمله امکانات آن، اینترنت پرسرعت برای دانلود فیلم و نرم‌افزار، تلفن تصویری، مشاهده برنامه‌های زنده تلویزیونی با کیفیت HD و ۴K، بانکداری الکترونیک، بازی و خرید آنلاین، آموزش و پزشکی از راه دور و اینترنت اشیا است.
در حال حاضر هم ارتباطات از نسل سوم و چهارم عبور کرده است و این روزها مدام به مزایای سرعت نسل پنجم ارتباطات 5G اشاره می‌شود که هدفی برابر یک گیگابیت در هر ثانیه دارد. با وجود این انتظار نمی‌رود راه‌اندازی تجاری این فناوری تا قبل از سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ اتفاق بیفتد و استقرار آن نیز حداقل شش سال طول خواهد کشید.
