تبعات حقوقی استفاده از لباس مجعول

یک حقوقدان گفت: اگر سربازان دو طرف جنگ، اعم از اینکه در خاک خودی یا خاک طرف مقابل باشد، به دام افتند و دستگیر شوند، این افراد، اسیر جنگی خواهند بود.

اخیرا سعید قاسمی، از فرماندهان سابق سپاه پاسداران، گفته بود: «سپاه در زمان جنگ بوسنی، تحت پوشش هلال‌احمر فعالیت نظامی انجام‌ می‌داد.» او گفته بود: «ما هلال‌احمری‌هایی بودیم که برای آموزش نیروهای جهادی به بوسنی رفته بودیم.» اظهاراتی که با واکنش تند هلال‌احمر مواجه شده تا جایی که هلال‌احمر از سعید قاسمی در خصوص استفاده نظامیان در پوشش هلال‌احمر در جنگ بوسنی، در اطلاعیه‌ای حق پیگیری این موضوع را تا زمان رسیدن به نتیجه برای خود محفوظ دانست.»

«بهمن کشاورز»، وکیل و حقوقدان، در مورد تبعات حقوقی استفاده از لباس مجعول، به برنا گفت: در مورد استفاده از هویت یا سمت مجعول یعنی خود را به جای دیگری معرفی کردن از نظر جزایی، حالات مختلفی متصور است: اول اینکه اگر کسی با استفاده از سمت مجعول، اقدام به بردن مال دیگری کند این کلاهبرداری است و اگر سمت مجعول از جانب مامورین رسمی و دولتی اتخاذ کرده باشد از موارد تشدید محسوب می‌شود. دوم اینکه هر گاه سمت مجعول و استفاده از البسه و نشان‌های رسمی مملکت به نحوی باشد که باعث فریب اشخاص شود، صرف‌نظر از اینکه نتیجه چه باشد به موجب ماده 554 قانون مجازات اسلامی، فرد مرتکب به شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.

او افزود: سوم اینکه حالت خاص دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد در مورد عملیات و اقدامات نظامیان است که هرگاه دو کشور در حال جنگ باشند که البته تعریف جنگ این است که یکی از دو کشور علیه دیگری یا هر دو علیه یکدیگر، اعلام جنگ کرده باشند و یا نیروهای مسلح منظم آنها، عملا درگیر منازعه نظامی باشند. در این حالت اگر کسانی از هر یک از دو طرف منازعه یعنی سربازان آنها با لباس و علامات رسمی کشور خود در جبهه‌های جنگ اعم از اینکه در خاک خودی یا خاک طرف مقابل باشد، به دام افتند و دستگیر شوند، این افراد، اسیر جنگی خواهند بود و از مزایای مربوط به کنوانسیون ژنو استفاده خواهند کرد و با آنها به نحوی که در مقررات بین‌المللی رفتار با اسرای جنگی پیش‌بینی شده، رفتار خواهد شد. اما اگر همین افراد در خاک طرف مقابل، در حالی که لباس‌هایی پوشیده‌اند که سرباز بودن آنها را نشان نمی‌دهد، دستگیر شوند، جاسوس محسوب خواهند شد و با آنها به عنوان جاسوس عمل خواهد شد که البته مجازات جاسوسان به ویژه در زمان جنگ، مجازات‌های بسیار شدیدی است.

کشاورز ادامه داد: بنابراین به طور کلی به نظر می‌رسد در مواردی که کسانی، قصد خدمتی در جایی را دارند باید این خدمت، علنی و با لباس و علامت مربوط به آن خدمت باشد و چیزی را پنهان نکنند مگر اینکه اصولا هدف، عملیات مخفی و پنهانی باشد که آن بحث دیگری را شامل می‌شود. افرادی که درگیر این قضایا می‌شوند ولو اینکه نظامی باشند طبعا خود را برای مواجهه با تبعات و آثار آن آماده کرده‌اند. به‌طور معمول در عملیات پنهانی و به اصطلاح عملیات ویژه که نظامیان و افراد مسلح یک کشور با لباس مبدل در کشور دیگر انجام می‌دهند اگر دستگیر شوند، کشور متبوع آنها، انتساب آنها را به خود انکار خواهد کرد و یا اگر در حال جنگ باشند، احتمالا این مطلب را که این افراد با لباس غیرنظامی دستگیر شده‌اند را انکار خواهند کرد زیرا در این حالت، بحث جاسوسی مطرح خواهد بود.