حدوداً 120 میلیارد دلار، پول های بلوکه شده ایران در دیگر کشورها/ بیشترین پول های بلوکه شده ایران در کجاست؟

توقیف شناور کره جنوبی در آب های خلیج فارس، دوباره پرونده پول های بلوکه شده ایران در کره و سایر کشورها را داغ کرد. براساس آمارهای غیررسمی، ایران بین 100 میلیارد دلار تا 120 میلیارد دلار اموال بلوکه‌شده دارد که به دلیل وجود تحریم های آمریکا، امکان آزادسازی آنها وجود ندارد.

«بازتاب»؛ زهره علامی– چین با 20 میلیارد دلار، کره جنوبی با رقمی بین 7 تا 9.5 میلیارد دلار و عراق با 4 تا 5 میلیارد دلار بزرگترین بدهکاران ایران محسوب می شوند و پس از این کشورها، آمریکا با 4 میلیار دلار، ژاپن با 1.5 میلیارد دلار، انگلیس با 520 میلیون دلار و همچنین کانادا با 28 میلیون دلار در رتبه های بعدی قرار دارند.

نگاهی به آمار و ارقام منتشر شده از حجم پول های بلوکه شده درخارج کشور نشان می دهد که چین به عنوان بزرگترین شریک تجاری ایران، در رتبه نخست بدهکاران قرار دارد، البته مهر ماه امسال سخنگوی وزارت امورخارجه در اظهاراتی اعلام کرد که ایران پول بلوکه شده در چین ندارد و منابع موجود در چین، برای تامین نیازهای اساسی و چرخش چرخه اقتصادی کشور استفاده می‌شود.

پس از آن هم مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در گفت وگویی اظهار کرد که منابع بلوکه شده ای در چین نداریم که مانند موارد مشابه درکره جنوبی و عراق نتوانیم وارد کشور کنیم، بلکه ذخائر ارزی ما در کشورهایی مانند چین به نوعی پشتوانه پولی مملکت است.

با این وجود، مهر ماه امسال ظریف سفری به کشور چین داشت که بسیاری از کارشناسان سیاسی و اقتصادی، علت آن را پیگیری مطالبات تهران از پکن عنوان کردند، ضمن اینکه در سال 92، محمد باقر نوبخت از 25 میلیارد یورو پول بلوکه شده ایران در چین خبر داد اما پس از آن هیچگاه خبری از آزاد شدن این اموال منتشر نشد.

طهماسب مظاهری، وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت احمدی نژاد هم 5 سال پیش در مصاحبه ای عنوان کرد که دارایی های ما در چین به عنوان دارایی های بلوکه شده منظور نمی شود چون بر اساس قرارداد دولت قبل(دولت دهم) با چینی ها بخشی از دارایی های ما در اختیار دولت چین است.

به گفته مظاهری، غربی ها بلوکه می کنند و اعلام می کنند که بلوک کردیم اما چینی های بی انصاف پول را می گیرند و پس نمی دهند.

مجموع اظهارات مسوولان در سال های گذشته نشان می دهد که ایران حدود 20 میلیارد دلار منبع مالی در چین دارد اما تاکنون موفق به آزادسازی آن نشده است و چون چین بزرگترین شریک تجاری ایران محسوب می شود، تمایلی به رسانه ای شدن این موضوع در کشور وجود ندارد.

کره ای ها و عدم همکاری با ایران

علاوه بر 20 میلیارد دلار پول بلوکه شده در چین ، ایران بین 7 تا 9.5 میلیارد دلار هم در کره جنوبی پول بلوکه شده دارد که طی ماه های گذشته تلاش های بسیاری برای آزاد سازی این پول از سوی ایران انجام شده اما کره ای ها به دلیل ترس از تحریم های آمریکا تاکنون اقدام موثری در این زمینه انجام نداده اند.

چندی پیش رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی وعده داد که قرار است بخشی از این منابع با واکسن کرونا تهاتر شود اما با توجه به اینکه پیش از این هم خبرهایی درباره تهاتر یک میلیارد دلار از پول های بلوکه شده ایران در کره جنوبی با دارو منتشر شده اما عملی نشده بود، نمی توان به این وعده هم دلخوش کرد.

البته توقیف شناور کره ای، امیدها برای بازپس گیری مطالباتمان از کره را افزایش داد اما با توجه به عدم همکاری کره ای با ایران در سال های گذشته به نظر نمی رسد که اتفاق مثبتی در این راستا انجام شود.

عراق، سومین کشوری است که بیشترین میزان پول بلوکه شده را دارد که به نظر می رسد برای بازپس گیری این اموال هم بحث تهاتر مطرح شده است، چندی پیش یحیی آل اسحاق رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق از انجام توافقاتی خبر داد که بر اساس آن قرار است، پول بلوک شده ایران در عراق برای واردات کالای غیرتحریمی استفاده شود که زمان خاصی هم ندارد.

پول های بلوکه شده و نظر کارشناسان سیاسی و اقتصادی

تاکنون رقم دقیقی از پول های بلوکه شده ایران منتشر نشده است اما اگر به آمار غیررسمی 100 تا 120 میلیارد دلار اتکا کنیم، این میزان پول بلوکه شده برابر با 3 سال درآمد نفتی کشور است، چون متوسط درآمد سالانه ایران از فروش نفت حدود 35 میلیارد دلار است.

برای درک بهتر میزان پول های بلوکه شدن ایران در سایر کشورها لازم است مثال دیگری بزنیم، دولت سالانه ۳ میلیارد دلار یارانه می‌پردازد که در صورت آزادسازی تمام پول های بلوکه شده، یارانه ۳۳ سال مردم تأمین می شود.

این مثال ها به خوبی نشان می دهد که حجم پول های بلوکه شده ایران رقم قابل توجهی است که با آزاد سازی آن می توان فعالیت های موثری در حوزه اقتصادی، اجتماعی و … انجام داد، برهمین اساس وزارت امور خارجه باید گام های محکمتری در این زمینه بردارد، البته عراقچی، معاون وزیر امور خارجه در گفت و گویی اظهار کرد که این وزارتخانه هر روز رایزنی هایی با مقامات کشورهای کره جنوبی، عراق و … دارد اما با توجه به اینکه تاکنون گام عملی مثبتی از سوی این کشورها برداشته نشده است به نظر می رسد که سیاست ها در این زمینه باید تغییر کند، کارشناسان سیاسی پیشنهاد می کنند که در گام نخست باید به دنبال حل مسائل سیاسی و بازکردن گره های دیپلماتیک با کشورهای دیگر باشیم و سپس برای بازپس گیری مطالبات و پول های بلوکه شده ایران اقدام کنیم.

اما کارشناسان اقتصادی که به تغییر سیاست ها چندان امیدوار نیستند، بحث تهاتر کالا را برای آزادسازی پول های بلوکه شده ایران در خارج مطرح می کنند و بازپس گیری اموال ایران با دارو، کالاهای غیرتحریمی و … را راهکار مناسبی می دانند.