بمب کثیف چیست؟ چه تفاوتی با بمب اتم دارد؟

وزیر دفاع روسیه پیش‌تر در گفتگو با بن والاس، همتای بریتانیایی خود ادعا کرده بود که اوکراین در نظر دارد به زودی از نوعی بمب حاوی مواد منفجره و رادیواکتیو موسوم به «بمب کثیف» در حملات خود استفاده کند.

سرگئی شویگو گفته بود که «نگران تحریکات احتمالی کی‌یف با استفاده از یک بمب کثیف» است.

به نوشته یورو نیوز؛ این نگرانی که رسانه‌های روسی از آن به عنوان ترفندی برای متهم کردن مسکو به استفاده از تسلیحات کشتار جمعی و راه افتادن کارزاری جهانی علیه روسیه یاد کرده‌اند، همچنین از سوی آقای شویگو با وزرای دفاع فرانسه، ترکیه نیز در میان گذاشته شده بود.

این در حالیست که زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین ضمن رد و بی اساس خواندن این ادعا انگشت اتهام را به سوی مسکو نشانه رفته و از محتمل بودن استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای در اروپا خبر داده است.

بمب کثیف چیست و چگونه عمل می‌کند؟

بمب کثیف ترکیبی از مواد منفجره مانند دینامیت با پودر یا گلوله‌های رادیواکتیو است. هنگامی که دینامیت یا سایر مواد انفجاری تعبیه شده در داخل بمب منفجر می شوند، مواد رادیواکتیو مانند اورانیوم در هوا و مناطق اطراف محل اصابت بمب پراکنده می‌شود.

مواد رادیواکتیو به کار گرفته شده در ساخت بمب کثیف نیاز نیست آنطور که در بمب‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد پالایش و غنی‌سازی شده باشد. لذا در ساخت این بمب می‌توان از مواد رادیواکتیو بیمارستان‌ها، نیروگاه‌های هسته ای یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی استفاده می شود.

این موضوع سبب می شود که بمب‌های کثیف بسیار ارزان تر و سریعتر از سلاح های هسته‌ای ساخته شوند و مورد استفاده قرار گیرند.

تفاوت بمب کثیف با بمب اتم

بمب اتمی، مانند نمونه‌هایی که روی هیروشیما و ناکازاکی پرتاب شدند، حاصل شکافت اتم‌ها و آزاد شدن عظیم انرژی است که ضمن انفجاری مهیب، ابر قارچی اتمی تولید می‌کند.

بمب کثیف اما کاملاً متفاوت عمل می کند و نمی تواند یک انفجار اتمی ایجاد کند. یک بمب کثیف در عوض از دینامیت یا مواد منفجره دیگر برای پراکنده کردن گرد و غبار رادیواکتیو، دود یا مواد دیگر استفاده می کند تا باعث آلودگی محیط با موارد رادیواکتیو شود.

خطرات اصلی یک بمب کثیف کدامند؟

مهم‌ترین خطر یک بمب کثیف از انفجار آن ناشی می‌شود که می‌تواند باعث صدمات و جراحات جدی و خسارت مادی فراوان شود.

مواد رادیواکتیو مورد استفاده در یک بمب کثیف احتمالاً تشعشع کافی برای ابتلا به بیماری‌های جدی به صورت فوری ایجاد نمی کنند، مگر برای افرادی که بسیار نزدیک به محل انفجار هستند.

با این حال، گرد و غبار رادیواکتیو و دود ناشی از پراکنده شدن این مواد که تا مسافت دورتر پخش می شود، در صورت استنشاق می تواند برای سلامتی خطرناک باشد.

از آنجا که مردم نمی توانند تشعشعات را با حس بویایی و چشایی تشخیص دهند به محض قرار گرفتن در معرض حملات با بمب کثیف باید تحت اقدامات مراقبتی لازم و فوری قرار گیرند.

اقدامات فوری پس از قرار گرفتن در معرض انفجار

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده در گزارشی به مجموعه‌ای از اقدامات در صورت قرار گرفتن در معرض حمله با بمب کثیف اشاره کرده است.

این اقدامات شامل مراحلی بسیار ساده است که پزشکان و متخصصان پرتو برای کاستن از آسیب‌های احتمالی به افراد در صورت مواجه با اینگونه حملات توصیه کرده‌اند.

بنا به این توصیه‌ها از افراد درخواست شده است در صورت آنکه بیرون از محیط بسته و یا نزدیک محل انفجار قرار دارند بینی و دهان خود را با یک پارچه بپوشانید تا خطر تنفس در گرد و غبار رادیواکتیو یا دود کاهش یابد.

از افراد همچنین خواسته شده است به اشیایی که در اثر انفجار پرتاب می شوند دست نزنند زیرا ممکن است آلوده به موارد رادیو اکتیو باشند.

افراد باید هر چه سریع‌تر خود را به مکان‌های سربسته‌ای که دیوارها و پنجره‌های آن آسیب ندیده باشد برسانند و برای محافظت از تشعشعات وارد آن بشوند.

پس از ورود به ساختمان و محیط مناسب سربسته باید لباس‌های بیرونی را فورا درآورد و در یک کیسه پلاستیکی قرار داد؛ پارچه‌ای که با آن دهان و بینی پوشانده شده بود نیز به محض ورود به محیط سربسته باید باز و در کیف یا کیسه‌ای قرار داده شود.

گرفتن دوش و شستن بدن با آب و صابون دیگر توصیه‌ای است که می‌تواند به شستن گرد و غبار باقی مانده از انفجار کمک کند.