بحران گرما و کم آبی در راه است
افزایش دما باعث می‌شود تعداد سال‌های خشک بیش از سال‌های‌تر باشد. البته نه این که ترسالی نداشته باشیم، اما تعداد سال‌های خشک بر تعداد سال‌های‌تر غلبه خواهد کرد. در این شرایط، افزایش دما منجر به افزایش تبخیر می‌شود بنابراین بخشی از منابع آبی کشور در خطر جدی قرار دارد. همزمان، نیازهای آبی گیاهان افزایش پیدا می‌کند پس پوشش گیاهی کشور هم در خطر است؛ بنابراین همزمان با بحران گرما، بحران کم آبی را هم باید جدی بگیریم که موازی با گرما در کمین است.
موج گرما، روی مصرف انرژی در کشور نیز اثر گذاشت تا جایی که مدیرعامل توانیر استان تهران، اعلام کرد: «اگر احتمال دهیم نمی‌توانیم پاسخگوی نیاز برقی باشیم درخواست تعطیلی شنبه را مطرح خواهیم کرد.» اگر تهران در روز شنبه ۶ مرداد ماه تعطیل نشد، اما عملا با محدود شدن ساعات کاری ادارات دولتی تلاش شد میزان مصرف انرژی کنترل شود.
با توجه به این شرایط، پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که آیا رکوردهای گرمای هوا در شهرهای ایران شکسته شده و چرا این حجم از گرما، ایران را محاصره کرده است؟ صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی، به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی، گفت: «روز یکشنبه ۷ مرداد، روند کاهش دما در استان‌های نوار شمالی کشور از جمله استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، قزوین، گیلان، مازندران و گلستان، خراسان شمالی و شمال خراسان رضوی رخ خواهد داد و این‌ها مناطقی هستند که کاهش دما را تجربه خواهند کرد. بقیه نقاط کشور روز یکشنبه تغییر خاصی را در دمای هوا تجربه نخواهند کرد. حتی استان‌های غربی و شرقی کشور، تا حدودی افزایش دما را تجربه خواهند کرد.
اما در روز دوشنبه، تقریبا در اغلب نقاط کشور، کاهش دما خواهیم داشت. البته این کاهش دما بسته به نقاط مختلف از یک درجه تا پنج درجه متغیر است و بعد از آن در روز سه شنبه مجددا در استان‌های شمال غرب کشور افزایش دما رخ خواهد داد، ولی در سایر نقاط کشور یا دما تغییر نخواهد کرد یا کاهش دما خواهیم داشت. به عنوان نمونه در شهر تهران، ما از روز یکشنبه، روند کاهشی دما را خواهیم داشت تا روز سه شنبه که پایین‌ترین دما بین روزهای گذشته را شاهد خواهیم بود. بعد از آن در روز چهارشنبه، افزایش دما خواهیم داشت. هرچند این افزایش دما به اندازه‌ای که در یک هفته اخیر داشتیم نخواهد بود.»
وی افزود: «برخی مدعی می‌شوند که گرمای اخیر به ویژه در تهران بی سابقه بوده، اما این ادعا مطلقا صحیح نیست. ما در اغلب نقاط کشور تجربه چنین گرمایی را داشته ایم. البته در برخی نقاط رکوردهای ثبت شده، اما تعداد این نقاط محدود است. ضمن این که باید با این حقیقت هم رو به رو شویم که با روند افزایش گرمایش زمین دست و پنجه نرم می‌کنیم و با ادامه این روند این احتمال هم وجود دارد که در برخی نقاط کشور، طی سال‌های آتی، رکوردهای جدید گرما را ثبت کنیم. هرچند حتی این موضوع هم فراگیر نخواهد بود و همه نقاط کشور را در بر نخواهد گرفت. نقاط جنوب شرق کشور بیشتر از سایر نقاط با احتمال ثبت رکورد گرما مواجهند، کمااینکه که اخیرا هم این اتفاق افتاد. درباره تهران تاکید می‌کنم که ما پیش از این هم شاهد دماهای اینچنینی بوده ایم و این وضعیت دما بی سابقه نیست.»
بحران کم آبی موازی با بحران گرما در کمین است
مدیر کل مرکز پیش بینی هوا در ادامه گفت: «مردم نه فقط در ایران بلکه در سراسر جهان باید بفهمند و بپذیرند که وضعیت گرمایش زمین شوخی بردار نیست و با بحران جدی جهانی مواجهیم. گرمایش زمین یک پدیده جهانی است و در منطقه ما نیز، تقریبا ۲ برابر متوسط جهانی، افزایش دما تجربه کرده ایم. تا زمانی که گرمایش زمین و تغییر اقلیم هم وجود داشته باشد ما سال به سال، روند افزایش دما را خواهیم داشت. همت جهانی برای کنترل این وضعیت، با ۲ راهکار عمده دنبال می‌شود که یکی شامل بحث کنترل و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است کا برای این کار هم روش‌های گوناگونی وجود دارد. این موضوع هم قابل کنترل نیست مگراینکه که همه کشورهای صنعتی جهان دست به دست هم بدهند.»
وی افزود: «راهکار دوم، سازگاری است. یعنی باید همه ساختارها، تجهیزات، عادت‌ها و رفتارها، به گونه‌ای تغییر کند که خودمان را با شرایط آب و هوایی وفق دهیم. اگر بر فرض محال، همین امروز و همین حال هم، انتشار گازهای گلخانه‌ای را متوقف کنیم، آن چه که سال‌های سال در جو تزریق شده، به ویژه از بعد از انقلاب صنعتی تا کنون، اثر مخرب خود را گذاشته که نتیجه آن را در همین گرمایش زمین میبینیم. البته هر چه راهکارهایی که اشاره کردم بهتر اجرا و رعایت شود شدت اثرات مخرب کاهش پیدا می‌کند. اما با وضعیتی که اکنون در جهان میبینیم و عدم همکاری برخی کشورها در کنترل انتشار گازهای گلخانه ای، طبیعیست که روند گرمایش زمین هر سال نسبت به سال قبل پرحرارت‌تر خواهد بود.»
ضیائیان تاکید کرد: «افزایش دما باعث می‌شود تعداد سال‌های خشک بیش از سال‌های‌تر باشد. البته نه این که ترسالی نداشته باشیم، اما تعداد سال‌های خشک بر تعداد سال‌های‌تر غلبه خواهد کرد. در این شرایط، افزایش دما منجر به افزایش تبخیر می‌شود بنابراین بخشی از منابع آبی کشور در خطر جدی قرار دارد. همزمان، نیازهای آبی گیاهان افزایش پیدا می‌کند پس پوشش گیاهی کشور هم در خطر است؛ بنابراین همزمان با بحران گرما، بحران کم آبی را هم باید جدی بگیریم که موازی با گرما در کمین است.»
