با جراحی زیبایی احساس خوشبختی خواهیم کرد؟

روان‌شناسان از ۴ دیدگاه غالب سخن می‌‌گویند که می‌‌توانند شما را به انجام عمل جراحی زیبایی ترغیب یا به‌‌کلی از این تصمیم منصرفتان کنند.

به گزارش بهداشت نیوز،‌ واضح است تمام کسانی که خود را به‌تیغ عمل جراحی زیبایی می‌‌سپارند، رؤیایی مشترک دارند: می‌‌خواهند بهتر یا جوان‌تر به‌نظر برسند. خواسته‌‌ی درونی این افراد تجربه‌‌ی احساسی متفاوت است؛ تجربه‌‌ی زندگی شادتر یا احساس اعتماد‌‌به‌‌نفس بیشتر.

بااین‌حال، هیچ از خود پرسیده‌‌اید: «آیا این روش‌ها واقعا جواب می‌‌دهد؟» در این مقاله، برآنیم پاسخ‌‌ این پرسش‌‌ها را از زبان روان‌‌شناسی کاردان به‌نام دکتر الن هندریکسن برایتان نقل کنیم. چه از آن‌‌ دسته از افرادی باشید که هرگز به زیبایی طبیعی خود شک نداشته‌‌اند و چه از آن دسته از افرادی باشید که تمام زندگی‌شان را به‌‌پای زیبایی گذاشته‌‌اند، به‌هرحال، مطالعه‌‌‌‌ی این نوشتار برایتان خالی از لطف نخواهد بود.

تلویزیون خود را که روشن می‌‌کنید، گویی تمامی شبکه‌‌ها از آگهی‌‌هایی بازرگانی پر می‌‌شوند که مدام زشتی‌‌ها و کاستی‌‌های ظاهری‌تان را به شما یادآوری می‌‌کنند و البته راه‌‌حل ساده و ارزانی که در آستین دارند. حتی در تمامی برنامه‌‌ها و فیلم‌‌ها و سریال‌‌های داخلی و خارجی نیز فقط مدل‌‌هایی بی‌‌نقص می‌‌بینید که گویی به‌‌تازگی استعداد اجرا و بازیگری در آن‌‌ها کشف شده است. مهم نیست چقدر از واقعیت طفره بروید. همه‌ی ما عاشق دیدن زیبایی‌‌ها هستیم و مسلما در آینه نیز دوست نداریم تصویری جز زیبایی ببینیم.

از قرص و کِرِم و شلوارک لاغری که بگذریم، به برخی گزینه‌های مؤثرتر و البته تهاجمی‌تر، نظیر «انجام جراحی» زیبایی می‌رسیم که در بسیاری از کشورها نیز طرفداران پروپاقرصی یافته است. انجام جراحی زیبایی ازلحاظ پزشکی ضرورتی ندارد و تنها با هدف بهبود وضعیت ظاهری شما انجام می‌‌شود. این عمل تفاوت‌‌هایی بنیادین با «جراحی پلاستیک ترمیمی» دارد که عمدتا برای بیماران دچار سوختگی شدید و کودکانی با مشکلات شکاف در لب یا کام و زنان عمل ماستکتومی (برداشتن بافت سینه) شده صدق می‌کند.
در دنیایی که در آن افراد فقط به‌‌واسطه‌‌ی زیبایی‌شان از مواهب حرفه‌ای و اجتماعی بیشتری بهره‌‌مند می‌‌شوند، شاید جراحی زیبایی به‌‌معنای فرصتی برای برابری باشد

بسیاری از مردم بر این باورند که جراحی زیبایی عملی ظالمانه است که تنوع طبیعی ظاهر انسان را در سنین و نژادهای گوناگون تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و درنهایت، موجب حس تبعیض و سرخوردگی در افرادی می‌‌شود که با شکل‌وشمایلی نظیر هال بری یا جورج کلونی به‌دنیا نیامده‌اند. بااین‌حال، بسیاری دیگر معتقدند جراحی زیبایی درحقیقت نوعی «توانمندسازی» است. در دنیایی که در آن مردم فقط به‌‌واسطه‌‌ی زیبایی‌شان از مواهب حرفه‌ای و اجتماعی بیشتری بهره‌‌مند می‌‌شوند، جراحی زیبایی به‌‌معنای ایجاد فرصتی برای برابری است. حتی بسیاری از مردم بر این باورند که انجامش مزایای روانی در پی دارد و می‌‌تواند احساس اعتمادبه‌‌نفس و رضایت را در فرد افزایش دهد؛ اما آیا واقعا همین‌‌گونه است؟

همان‌‌طورکه ممکن است انتظار داشته باشید، پاسخ به چنین پرسشی پیچیده‌تر از بله یا خیر ساده است. اگر حوصله‌‌ی مطالعه‌‌ی پژوهش‌‌های علمی را داشته باشید، قطعا مطالعاتی با نتایجی کاملا متضاد را شاهد خواهید بود. ظاهرا این موضوع یکی از موضوعاتی است که در آن اختلاف‌نظر میان پژوهشگران به‌‌شدت داغ است. بنابراین، ما نیز دراین‌باره به چهار دیدگاه غالب اشاره می‌کنیم تا خود بتوانید تصمیم بگیرید.

۱. به‌‌هیچ وجه! جراحی زیبایی نه‌‌تنها مرا خوشحال نمی‌کند؛ بلکه باعث می‌شود احساس بدتری داشته باشم
پژوهش جالبی در نروژ حدود ۱،۶۰۰ زن جوان را بیش از یک دهه بررسی کرد. هیچ‌‌یک از این زنان در سنین ۱۴ تا ۲۱ سال جراحی زیبایی نکرده بودند؛ اما ۱۱ سال بعد، یعنی زمانی‌‌که به ۲۵ تا ۳۲ سالگی رسیده بودند، پژوهشگران پی بردند حدود ۵ درصد از آنان عمل جراحی زیبایی کرده‌‌اند که عمدتا عمل جراحی سینه و لیپوساکشن را شامل می‌‌شد.

به‌طور شگفت‌انگیزی هیچ‌‌ رابطه‌‌ای میان سطح رضایت از وضع ظاهری این افراد در اوایل بزرگ‌سالی و عمل جراحی در ۱۱ سال بعد کشف نشد. بنابراین، اگر علاقه یا نفرت از وضع ظاهری فرد تأثیری بر تصمیم او در انجام عمل زیبایی ندارد؛ پس، چه عاملی در این تصمیم‌‌گیری مؤثر است؟ پاسخ‌ها عبارت‌اند از: اضطراب، افسردگی، اقدام به خودکشی و سابقه‌‌ی خودزنی. این پژوهش به‌‌طور خاص نشان داد مصرف موادمخدر در زمان آغاز این مطالعه، احتمال انجام جراحی زیبایی را بیش از دوبرابر افزایش داده است.
زنانی که عمل جراحی زیبایی کرده بودند، احساس بهتری نداشتند

اگر احساس می‌‌کنید این تمام ماجرا بوده، باید بگوییم سخت در اشتباه‌اید. این مطالعه می‌‌گوید زنانی که عمل جراحی زیبایی کرده بودند، نه‌‌تنها احساس بهتری نداشتند؛ بلکه با گذر زمان علائم مربوط‌‌به افسردگی، اضطراب، اختلات پرخوری، اقدام به خودکشی و گرایش به الکل نیز در آن‌‌ها روبه‌افزایش گذاشت.

مطالعه‌‌ی دیگری نیز در ژورنال جراحی ترمیمی و پلاستیک منتشر شده و نتایج ۳۷ مطالعه‌‌ی مختلف روی مردان و زنان دارای سابقه‌ی عمل جراحی زیبایی را تفسیر کرده است. این مطالعه نشان می‌‌دهد بیشتر افراد ناراضی شامل قشر جوان و مذکری بودند که انتظاراتی غیرواقعی از عمل جراحی‌شان داشتند و نیز افرادی بودند که از عمل جراحی سابقشان رضایت نداشتند یا انگیزه‌‌ی آ‌‌ن‌‌ها از عمل، بهبود روابط خانوادگی و زناشویی بوده است؛ یعنی افرادی که درباره‌ی ضرورت جراحی با شریک زندگی خود اختلاف‌‌نظر داشتند یا فقط به‌‌‌دلیل حفظ رابطه‌‌ی خود به چنین عملی داده تن بودند.

درمجموع، این مطالعات تصویری دردآور از نتایج جراحی زیبایی ترسیم کرده‌‌اند؛ اما صبر کنید، قضیه هنوز تمام نشده است، اخبار بدتری هم در راه است.

۲. قطعا نه؛ به‌ویژه اگر قضیه به عمل جراحی زیبایی بینی یا کاشت سینه مربوط‌ باشد
به‌نظر می‌‌رسد دو عمل جراحی خاص هستند که ارتباط مستقیمی با وجود برخی مشکلات سلامت روانی دارند. عمل جراحی اول عمل کاشت سینه است. نتایج شوکه‌‌کننده‌‌اند. دستِ‌کم ۷ مطالعه‌‌ی مختلف نشان می‌‌دهند نرخ خودکشی در بین زنانی بیشتر است که عمل کاشت سینه انجام داده‌اند. این برتری حتی در‌مقایسه‌با زنانی همچنان پابرجا است که سایر جراحی‌های زیبایی را انجام داده‌اند. وجود این ارتباط معنادار باعث شده تنی چند از پژوهشگران این فرضیه را مطرح کنند که کاشت سینه می‌‌تواند به‌‌عنوان نشانه‌‌ای از وجود اختلالات روانی در فرد تعبیر شود. عمل جراحی دوم عمل رینوپلاستی یا (عمل زیبایی بینی) است. بیشترین درخواست برای انجام این جراحی را افرادی کرده‌اند که به اختلال خودزشت‌‌انگاری (BDD) مبتلا هستند.
اختلال خودزشت‌‌انگاری درواقع مشغولیت ذهنی دائمی با نقصی خیالی در ظاهر فیزیکی شخص است

مایکل جکسون و اندی وارهول هر دو از قربانیان این اختلال بوده‌‌اند. اختلال خودزشت‌‌انگاری درواقع مشغولیتی ذهنی با نقصی خیالی در ظاهر فیزیکی شخص است. ازجمله علائم این اختلال عبارت است از: رجوع مکرر به آینه برای بررسی عیب و نقص‌های ظاهری، انجام آرایش‌‌های غلیظ و پوشاندن بخشی از چهره با مو یا لباس، مقایسه‌‌ی دائمی خود با دیگران، نیاز به تأیید دیگران و باور به زشتی و حتی نفرت‌‌انگیز‌بودن خود.

از‌آنجاکه جراحی ادراک فرد را تغییر نمی‌دهد، بیماران مبتلا به چنین اختلالی به‌‌ندرت از نتیجه‌‌ی عملشان راضی هستند و اغلب بعد از جراحی، همچنان احساس ناامیدی و خشم می‌کنند. بد نیست بدانید مطالعه‌ای نشان داده که بیماران مبتلا به این اختلال حدود ۴۳ درصد از جراحان پلاستیک را به ضرب‌وشتم یا پیگرد قانونی تهدید کرده‌اند.

پس، باید گفت تمام کسانی که جراحی زیبایی را تجربه کرده‌ یا عمل کاشت سینه و زیبایی بینی انجام داده‌‌اند، گروهی روان‌‌پریش ناراضی هستند؟ البته که این‌‌طور نیست. نتایج پژوهش‌های دیگر روی دیگری از واقعیات را نیز نشان می‌دهند.

۳. جراحی زیبایی موجب خرسندی‌ام می‌‌شود و این احساس خوشایند برایم ماندگار خواهد بود
در چرخشی ۱۸۰ درجه‌‌ای درمقایسه‌با بررسی‌های پیشین، مطالعه‌ای منتشرشده در ژورنال علم روان‌شناسی بالینی گروهی از افراد را بررسی کرد که درصدد انجام عمل جراحی زیبایی بودند. در این مطالعه، ۵۴۴ نفری که درنهایت به چنین عملی تن دادند با افرادی مقایسه شدند که حاضر به انجام آن نشدند. جای تعجب نبود کسانی که عمل جراحی شده بودند، از ویژگی‌‌های تازه‌‌ی بینی یا سینه یا شکم خود احساس رضایت بیشتری داشتند.

باوجوداین، نکته‌‌ی شگفت‌‌انگیزِ این مطالعه آن بود بیمارانی که عمل جراحی زیبایی کرده‌اند، موارد دیگری از بهبودی را نیز تجربه کرده‌اند. این موارد نگرش مثبت، شادی در زندگی، عزت‌نفس و حتی رضایت از زندگی را شامل می‌‌شد. همچنین، این مطالعه برخلاف مطالعات پیشین، مشاهداتی مبنی‌‌بر بهبود وضعیت اضطراب را نیز گزارش داد.

پژوهشگران حتی به این نکته اشاره کردند که جراحی زیبایی موردی استثنایی برای نظریه‌‌ی تردمیل لذت است. این نظریه بیانگر پدیده‌‌ای است که در آن، رویدادهای بزرگ زندگی به‌‌طرز شگفت‌انگیزی اثرهای کوتاه‌مدتی بر حس خوشبختی افراد می‌گذارند. برای مثال، افرادی که اتفاقاتی خوشایند، مانند برنده‌‌شدن در قرعه‌کشی یا اتفاقاتی ناخوشایند، مانند فلج‌شدن، برایشان رقم می‌‌خورد، معمولا دوره‌‌ی کوتاه‌‌مدت سازگاری را تجربه می‌‌کنند؛ اما باردیگر به همان سطح احساس خوشبختی بازخواهند گشت که در گذشته‌‌ داشتند.

بنابراین، طبیعی است فکر کنید مدتی پس از جراحی لیفتینگ پوست صورت یا عمل زیبایی ران، باردیگر احساس خوشنودی خود را ازدست خواهید داد؛ اما این مطالعه می‌‌گوید احتمالا این‌‌گونه نخواهد بود. پژوهشگران این نظریه را مطرح می‌‌کنند که «تغییرات تجسمی»، نظیر جراحی زیبایی، ممکن است آثار روان‌شناختی ماندگارتری در فرد ایجاد کند.

۴. جراحی زیبایی موجب احساس خرسندی‌‌ام نخواهد شد؛ اما دستِ‌کم برخی از مشکلاتم را از سر راه بر خواهد داشت
این نوع استنتاج ناشی از فلسفه‌‌ای است که می‌‌گوید انجام برخی امور با اینکه تمام مشکلات شما را حل نخواهد کرد؛ اندکی از میزان درگیری شما با آن‌‌ها خواهد کاست. غالب افرادی که به‌‌سمت عمل جراحی زیبایی کشیده می‌‌شوند، شخصیت‌‌هایی سطحی و متزلزل با وسواس زیاد روی ظاهرشان هستند. این‌‌ دسته از افراد دائما نگران مفهومی به نام «سرمایه‌گذاری تصویر بدنی» خود هستند که براساس آن، فرد و ارزش‌‌های او فقط براساس معیارهای فیزیکی تعریف می‌‌شود.
باید پذیرفت رضایت از عمل جراحی زیبایی و احساس خوشبختی دو مفهوم کاملا مجزا هستند

جالب اینکه در تحلیلی اکتشافی که درخلال مطالعه‌‌ی فعلی انجام شده، مشخص شد شاخص سرمایه‌گذاری تصویر بدنی در افرادی کاهش یافته که عمل جراحی زیبایی انجام داده‌اند. این بدان معنی است وقتی افراد از شر گوش برجسته یا بینی بزرگشان خلاصی می‌‌شوند، ازآن‌‌پس، درگیری ذهنی کمتری با مسائل مربوط‌‌به ظاهر فیزیکی خود خواهند داشت.

اگر عمیق‌‌تر آن را بررسی کنید، منطقی به‌نظر خواهد رسید؛ چراکه وقتی نیازی ارضا می‌شود، دیگر آن نیاز وجود خارجی نخواهد داشت. به‌همین‌دلیل، افرادی که به‌طور طبیعی لاغراندام هستند، به‌‌ندرت به وزن خود فکر می‌کنند یا مردانی که موهای پرپشت دارند، هرگز به پس‌‌رَوی خط موی سرشان فکر نمی‌کنند. مسلما اگر وقت خود را صرف فکرکردن به چنینی موضوعاتی نکنید یا از مقایسه‌ی خود با دیگران دست بردارید، احتمالا به‌‌مرور به این نتیجه می‌‌رسید که این موضوع برایتان اهمیت چندانی ندارد.

حال، در جمع‌‌بندی چه می‌‌توان گفت؟ جراحی زیبایی شما را شادتر می‌کند؟ پاسخ این است: شاید!
اکثر مردم از نتیجه‌‌ی جراحی خود رضایت دارند؛ اما آنچه باید بدانید این است که رضایت از عمل زیبایی و احساس کلی خوشبختی دو مفهوم کاملا متفاوت هستند. انجام جراحی زیبایی به‌‌احتمال زیاد خواهد توانست رضایت نسبی شما را درباره‌ی وضعیت بینی، گوش، شکم یا پلکتان جلب کند؛ اما به‌‌خاطر داشته باشید هرگز نمی‌‌توانید این احساس رضایت را به بخش‌‌های تاریکی از زندگی خود بسط دهید که از آن ناراضی هستید. در یک‌‌ کلام، بهتر است به‌‌ امید زندگی بهتر و بهبود روابط شخصی یا احساس خوشبختی، خود را به‌تیغ جراحی نسپارید. با‌این‌همه، حق انتخاب همچنان با شماست و می‌توانید زیبایی را از دریچه‌ی چشمان خود ببینید یا دریچه‌ی چشمان دیگران.