باج‌خواهی 4 میلیارد دلاری آمریکا از عربستان در خصوص سوریه
در تماس تلفنی ماه دسامبر سال 2017 میان ترامپ و ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی، رئیس‌جمهور آمریکا ایده‌ای به ذهنش رسید که می‌توانست منجر به تسریع خروج نیروهای آمریکایی از سوریه شود: درخواست 4 میلیارد دلار از عربستان برای مخارج آمریکا در سوریه. در پایان این تماس تلفنی ظاهراً توافقی نیز شد.
به گزارش تابناک؛ بهانه ترامپ برای درخواست این رقم از عربستان آن بود که اقدام به بازسازی مناطقی از سوریه کند که توسط نیروهای ائتلاف آمریکا از دست داعش آزاد شده است. نقشه اما آن بود که با تقویت این مناطق از دسترسی دولت سوریه به آن‌ها یا اوج‌گیری مجدد داعش در این مناطق جلوگیری شود.
عربستان سعودی، یکی از مهم‌ترین عناصر ائتلاف آمریکا در سوریه بوده است، ولی در سال‌های اخیر، پای خود را از جنگ در سوریه کنار کشیده است؛ اما برای شخصی مانند ترامپ پرداخت صورت‌حساب‌ها از طرف همه اعضا، یک موضوع مهم و اساسی است؛ به نظر ترامپ، 4 میلیارد دلار از سوی عربستان سعودی برای اهدافی که این کشور از آمریکا در سوریه طلب می‌کند – عقب راندن ایران و همچنین کوتاه کردن دست اسد – رقم معقولی بوده است؛ آن هم درجایی که خود آمریکا 200 میلیون دلار برای تقویت ثبات در مناطق تحت نفوذ خود در سوریه ارائه می‌کند!
از سوی دیگر، تلاش ترامپ بر آن است که به سرعت از جنگ در سوریه خارج شود؛ آن هم در جایی که پیروزی بر داعش را چندی پیش طی یک سخنرانی رسماً به نیروهای آمریکایی تبریک گفته بود.
سیاست پنتاگون تقریباً از همان زمان باراک اوباما مبنی بر آن بود که از درگیری مستقیم در جنگ داخلی سوریه پرهیز کرده و تنها به استفاده از پراکسی‌های آمریکا در این کشور قناعت کند. نبرد برای آمریکا از این مسیر موفقیت‌آمیز بود. هرچند دست داعش از بسیاری نقاط کوتاه شد، دست اسد بالاتر از دست آمریکا در سوریه بود و این منجر به وحشت بسیاری از سیاست‌گذاران در آمریکا شده و ماجرای حضور آمریکا در سوریه را پیچیده کرده است.
پنج‌شنبه هفته گذشته، ژنرال جوزف ووتل، رئیس ستاد فرماندهی آمریکا ـ که اکنون خاورمیانه را زیر نظر خود دارد ـ در کنگره آمریکا حضور پیدا کرد و در پاسخ به اینکه آیا اسد با کمک روسیه و ایران جنگ در سوریه را برده است، پاسخ داد: فکر نمی‌کنم این عبارت چندان درست باشد. آن‌ها (ایران و روسیه) آنچه اسد نیاز داشت تا دست بالا در سوریه را داشته باشد، برایش فراهم کردند.
این سؤال در کنگره سؤال بسیار مهمی است، زیرا بعد از خروج داعش از سوریه، اکنون مهم‌ترین دغدغه آمریکا، عقب راندن اسد و ایران است؛ هرچند فرماندهان آمریکایی بیان می‌کنند که هدف آن‌ها در سوریه محدود به نابودی داعش است، زمزمه‌های اخیر از سوی برخی مقامات به روشنی آینده آمریکا را در سوریه به عنوان خاک‌ریزی مقابل ایران و نقش‌آفرینی جدی در مناسبات قدرت بعد از جنگ تعریف می‌کند.
سناتور لیندسی گراهام، یکی از این مقامات است که فشار بر نیروهای آمریکایی برای گسترده کردن اهداف آمریکا ورای شکست داعش را فریاد می زند. وی روز پنج‌شنبه از ووتل پرسید: آیا در اهداف شما، مقابله با مشکل اسد، ایران و روسیه تعریف نشده است؟ ووتل پاسخ داد: صحیح است سناتور. اما من از اهداف تعیین‌شده در سیاست خارجی اطلاعی ندارم. در حال حاضر تمرکز ما بر شکست داعش است.
مقامات دیگر از جمله نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل بیان کرده‌اند، صلح و ثبات در سوریه با حضور اسد غیرممکن است و اخیراً برخی دیگر از مقامات آمریکایی بیان کرده‌اند که نیروهای آمریکایی به خاطر ایران قادر به خروج از شمال سوریه نیستند.
در این شرایط، هرچند ترامپ از بدو ورود به کاخ سفید افزایش حضور آمریکا در سوریه را تأیید کرده، به شدت از حضور طولانی‌مدت نیروهای آمریکایی در این کشور پرهیز دارد. تیلرسون اکنون از وزارت خارجه اخراج شده و هرچند مشخص نیست که آیا موضوع اسد و سوریه نیز بخشی از چالش‌های بین او و ترامپ بوده، همچنان این موضوع مسأله جدی و دغدغه اساسی در سیاست خارجی آمریکا است.
بخش مهمی از دغدغه آمریکا مربوط به هزینه‌هایی است که تاکنون برای ارتش آزاد سوریه شده و پیش‌بینی هزینه‌های آتی برای ثبات در سوریه و عقب راندن ایران و اسد، چشم‌انداز حضور طولانی‌مدت آمریکا در سوریه را تیره کرده است، حال آنکه برخی ژنرال‌های آمریکایی نگرانی‌هایی در مورد شکل‌گیری داعش نسخه 2 در سوریه دارند.
در این شرایط، ترامپ به راحتی چاره را در باج‌خواهی از کشوری مانند عربستان سعودی می‌بیند. یکی از مقامات آمریکایی بیان کرده که قرار است بخشی از این 4 میلیارد دلار درخواستی برای زندانیان داعش که اکنون حدود 400 نفر هستند، خرج شود تا آن‌ها را از سلول‌های دسته‌جمعی فعلی به سلول‌های انفرادی در سوریه منتقل کنند.
اما بخش مهم دیگری از آن قطعاً خرج و مخارج مربوط به صورت‌حساب‌های عربستان در سوریه است که ترامپ بدون تعارف طلب آن را از ملک سلمان کرده است، زیرا از نگاه او همه باید صورت‌حساب‌هایشان را بپردازند. عربستان سعودی و مقامات این کشور در واشنگتن هیچ اظهارنظری در خصوص این باج‌خواهی 4 میلیارد دلاری نداشته‌اند؛ اما به خوبی می‌دانند که در برابر 8 میلیارد دلاری که تاکنون آمریکا به راه های مختلف در سوریه هزینه کرده، این 4 میلیارد سهم ناچیز این کشور از راه‌اندازی جنگ در سوریه است.
