اینستاگرام و یوتیوب همچنان فیلتر/ وعده‌های دولت پزشکیان چه شد؟
با گذشت بیش از یک سال از وعده‌های صریح دولت مسعود پزشکیان برای رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، وضعیت اینترنت ایران تغییر چندانی نکرده است.
جز واتس‌اپ و گوگل‌پلی، هیچ پلتفرم جهانی از فیلتر خارج نشده و تلگرام، اینستاگرام و یوتیوب همچنان پشت دیوار محدودیت مانده‌اند.
به گزارش خبرآنلاین، در حالی سه سال از فیلتر شدن اینستاگرام و هفت سال از مسدود شدن تلگرام می‌گذرد که وعده‌های انتخاباتی دولت سیزدهم برای رفع این محدودیت‌ها هنوز عملی نشده است. در عمل، تصمیم‌گیران اصلی فضای مجازی همچنان ناشناس باقی مانده‌اند و روایت‌های ضدونقیض از جلسات پشت‌پرده، ماجرای فیلترینگ را در ابهامی بی‌پایان فرو برده است.
رأی منفی به رفع فیلتر
گزارش‌ها حاکی از آن است که کمیته بررسی فیلترینگ در جلسه سوم آبان، پیشنهاد رفع محدودیت از تلگرام، یوتیوب و اینستاگرام را رد کرده است. هرچند برخی منابع نزدیک به دولت از وجود «اراده‌ای تازه برای گام دوم رفع فیلترینگ» سخن گفته‌اند، اما هیچ تصمیم قطعی اعلام نشده است.
سخنگوی دولت: تعلل در رفع فیلتر به سود اسرائیل است!
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در توضیحی جنجالی گفته بود: «عدم تحقق رفع فیلترینگ به سود اسرائیل است، زیرا مانع از یکپارچگی اجتماعی می‌شود.» او با این حال تأکید کرده که موضوع رفع فیلتر همچنان در دستور کار قرار دارد، اما روند آن «زمان‌بر و مبتنی بر مصوبه شورای عالی فضای مجازی» است.
شش شرط برای رفع فیلترینگ
به گزارش مهر، شورای عالی فضای مجازی برای بازگشایی پلتفرم‌ها شش شرط تعیین کرده است:
۱. افزایش سرمایه اجتماعی و رضایت مردم
۲. تقویت حکمرانی قانونمند
۳. تأمین امنیت روانی جامعه
۴. رعایت الزامات امنیت ملی
۵. حفظ استقلال کشور
۶. عدم آسیب به سکوهای داخلی
گفته می‌شود وزارت ارتباطات نیز در مذاکراتی با تلگرام، شروط ایران از جمله حذف محتوای تحریک‌آمیز، همکاری با دستگاه قضایی و مسدودسازی محتوای تروریستی را مطرح کرده است.
تصمیم‌گیران بی‌نام؛ مسئولیت بی‌صاحب
نکته قابل‌تأمل در روایت‌های رسانه‌ای این است که هیچ‌کدام از منابع حاضر نیستند نام تصمیم‌گیرندگان اصلی را فاش کنند. بسیاری معتقدند اراده‌ای جدی برای رفع فیلترینگ وجود ندارد و برخی جریان‌ها از تداوم این وضعیت سود می‌برند — از فروشندگان فیلترشکن گرفته تا گروه‌های ذی‌نفع اقتصادی و سیاسی.
جلال رشیدی‌کوچی، نماینده پیشین مجلس، در انتقادی مستقیم از رئیس‌جمهور خواسته است: «آقای پزشکیان، صادقانه اسامی اعضایی که به ماندگاری فیلترینگ رأی مثبت دادند، از جمله دو وزیر کابینه، را اعلام کنید؛ این کمترین انتظار مردم است.»
فیلترینگ ادامه دارد، اعتماد فرسوده می‌شود
سیدابوالحسن فیروزآبادی، دبیر پیشین شورای عالی فضای مجازی، می‌گوید: «برای بستن پلتفرم‌ها همیشه داوطلب هست، اما برای باز کردن نه!» او تأکید دارد که حتی با تحقق شروط تعیین‌شده نیز، تصمیم‌گیری نهایی همچنان به تعویق می‌افتد.
ستار هاشمی، وزیر ارتباطات، هم از «آلودگی امنیتی ناشی از فیلترشکن‌ها» سخن گفته و هشدار داده که استفاده گسترده از آن‌ها موجب افزایش حملات سایبری داخلی شده است.
نتیجه یک سال وعده و وعید
وضعیت کنونی فضای مجازی بیش از آن‌که نشانه‌ی اصلاح باشد، یادآور بلاتکلیفی است. روایت‌های ضدونقیض، مصوبات مبهم و منافع پنهان، امید به رفع فیلترینگ را به حداقل رسانده است.
دولت پزشکیان با شعار «باز کردن فضا» بر سر کار آمد، اما اکنون پس از یک سال، نه تنها وعده‌ها محقق نشده، بلکه اعتماد عمومی به تصمیم‌گیری‌های کلان سایبری نیز آسیب دیده است.
به نظر می‌رسد تا زمانی که شفافیت، پاسخگویی و وحدت در سیاست‌گذاری فضای مجازی برقرار نشود، کاربران ایرانی همچنان باید با فیلترشکن به جهان وصل شوند و از وعده رفع فیلترینگ فقط تیتر خبرها نصیبشان شود.
