ایران-کره جنوبی؛ چهار سال دیپلماسی پررنگ سیاسی و اقتصادی تهران در شرق آسیا

دولت تدبیر و امید از بدو روی کار آمدن، گسترش روابط دیپلماتیک و اقتصادی با سایر کشورهای جهان را در راس برنامه های سیاست خارجی خود قرار داد که در این میان، گسترش روابط با کشورهای مختلف منطقه شرق آسیا از جمله کره جنوبی، سهمی عمده داشت.روابط دیپلماتیک بین کشورهای مختلف جهان و تقویت آن، یکی از مهم ترین اصول بنیادین در عصر حاضر به شمار می رود؛ امری که اینک گریزناپذیر و البته تقویت آن نیازمند رعایت موارد و مسائل متعدد است.
در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران از سال ها پیش از دولت یازدهم در حوزه شرق و جنوب شرق آسیا، به برقراری متقابل روابط سیاسی و اقتصادی با مهم ترین متحد منطقه ای خود یعنی چین روی آورده بود. این در حالی است که دلایل متعدد از جمله تحریم های بین المللی همزمان علیه ایران و کره شمالی، سبب آن شده بود که رسانه های جهان از پیونگ یانگ نیز به عنوان متحد منطقه ای تهران در شرق آسیا نام ببرند.
در سال های پیش از دولت حسن روحانی و در شرایط تحریم ها، وجهه بین المللی جمهوری اسلامی ایران در حالی در رسانه های جهان دستخوش تحریف شد که بسیاری از این رسانه های بین المللی هرچه بیشتر بر برنامه «ایران هراسی» اعمال شده از سوی غرب دامن زدند.
علاوه بر مسائل مورد اشاره، در دوره تحریم ها جمهوری اسلامی ایران مجاز به برقراری روابط تجاری و اقتصادی با سایر کشورها نبود و علاوه بر فشارهای بی حد و حصر اقتصادی بر کشور، این امر نیز به خودی خود هرچه بیشتر بر دور ماندن تهران از فضای روابط دیپلماتیک با سایر کشورها دامن می زد.

* برجام و تغییر نگرش‌ها نسبت به ایران
در شرایط تحریم ها که تقریبا همگان از جزئیات ضربات آن بر پیکر اقتصاد و جامعه کشور آگاه هستیند، دولت یازدهم موفق به دستیابی به توافق برجام شد؛ قراردادی که پیش از هر چیز حسن نیت ایران در پرونده هسته ای را به جهانیان و از جمله کشورهای منطقه شرق آسیا ثابت کرد.
در این میان، کره جنوبی به عنوان یکی از مهم ترین کشورهای این منطقه که همواره مستعد درگیری نظامی و تسلیحاتی با همسایه شمالی خود است، به دنبال حصول برجام در نوع نگرش خود به ایران تغییر رویه داد.
این در حالی است که کره جنوبی از مدت ها پیش به اهمیت بازار 80 میلیونی ایران در منطقه پی برده بود و از سوی دیگر، در مورد اهمیت روابط اقتصادی و زیرساختی با ایران نیز تردیدی نداشت.
در واقع، بر خلاف تصور اشتباه پیشین، سئول با درک حسن نیت ایران در قبال پرونده هسته ای خود، به تفاوت های میان تهران و پیونگ یانگ پی برد. این امر را پیش از هرچیز باید در زمره برنامه های دولت تدبیر و امید مبنی بر از سرگیری روابط با کشورهای مختلف و ارائه چهره واقعی ایران برشمرد؛ سیاستی که دولت حسن روحانی از ابتدای روی کار آمدن در پیش گرفته و همچنان ادامه دارد.
در واقع دولت یازدهم به درستی به نقش روابط دیپلماتیک فراتر از روابط صرف اقتصادی پی برده و این مهم را در صدر برنامه های خود برای بازگشت ایران به جایگاه اصلی خود در روابط جهان قرار داد؛ امری که در مورد کشورهای حوزه شرق آسیا نیز کاربرد داشت و موجب آن شد که خانم «پارک گئون هی» رئیس جمهور وقت کره جنوبی به عنوان اولین رئیس جمهور این کشور در تاریخ روابط رسمی تهران و سئول از سال 1962 میلادی، راهی ایران شود.
در واقع این سفر از این جهت که نخستین سفر یک رئیس جمهوری کره جنوبی به ایران محسوب می‌شود و هیاتی متشکل از 236 نفر از مسئولان و رئیسان بزرگترین شرکت‌های کره‌ای و صنایع این کشور وی را همراهی می‌کردند از اهمیتی ویژه برخوردار بود.

* اهمیت روابط اقتصادی ایران و کره جنوبی
سفر خانم «پارک» به ایران به عنوان نخستین رئیس جمهور کره جنوبی که به ایران سفر کرده، پیش از هر چیز حکایت از پایه ریزی روابط مستحکم دو کشور در دوره پسابرجام داشت؛ روابطی دیپلماتیک که در مراحل بعدی وارد فاز تجاری و اقتصادی نیز شد.
در مورد اهمیت روابط اقصادی دو کشور باید به این موضوع اشاره کرد که منطق دیپلماتیک حکم می کند که ایران غیر از چین، باید حداقل یک شریک تجاری دیگر در منطقه شرق آسیا داشته باشد.
این نقش را می توان برای کره جنوبی، ژاپن یا کشوری دیگر در نظر گرفت که در این مورد خاص، کره جنوبی چنین نقشی را برای ایران ایفا می کند.
کره ای ها پیش از این به درستی به اهمیت نقش خاورمیانه پی برده بودند؛ سال 2012 یک کنسرسیوم کره ای موفق به عقد قرارداد احداث 4 راکتور اتمی برای مصارف اقتصادی در امارات متحده عربی به ارزش 20 میلیارد دلار شد. این در حالی است که به گفته وزیر نفت جمهوری اسلامی، کره جنوبی پس از برجام واردات نفت خود از ایران را به 4 برابر افزایش داده است.

* گسترش روابط اقتصادی در بدو امر
سفر «پارک گئون هی» به ایران با عقد قراردادهای تجاری بین دو کشور همراه بود؛ امری که پیش از هر چیز یک بار دیگر بر اهمیت روابط تجاری با ایران برای سایر کشورها صحه گذاشت.
این در حالی است که هیات های بزرگ اقتصادی و نمایندگان 225 شرکت و سازمان کره ای، رئیس جمهور پیشین این کشور را در سفر اردیبهشت ماه سال 95 به ایران همراهی کردند.
این در حالی است که به دنبال این سفر و ملاقات خانم «پارک» با حسن روحانی و همچنین هیات های همراه، مقامات دو کشور در مجموع نزدیک به 60 سند همکاری، قرارداد و تفاهمنامه به ارزش 45 میلیارد و 600 میلیون دلار امضا کردند.
این سفر بلافاصله مورد توجه رسانه های جهان قرار گرفت و عقد قراردادهای میان دو کشور نیز بازتاب مختلفی در این رسانه ها داشت.
آسوشیتدپرس بلافاصله پس از سفر خانم «پارک» در اردیبهشت سال گذشته نوشت: «ایران پس از توافق هسته ای (برجام) و برداشته شدن تحریم ها، درصدد تقویت روابط خود با سایر کشورها بوده و این در حالی است که کره جنوبی به عنوان پنجمین واردکننده بزرگ نفت خام جهان، در گذشته یکی از بزرگترین خریداران نفت ایران بوده است. در همین حال، به گفته بیژن زنگنه وزیر نفت ایران، این کشور صادرات نفت و میعانات گازی به کره جنوبی را از زمان اجرایی شدن برجام چهار برابر افزایش داده و به 400 هزار بشکه در روز رسانده است.»

* حضور پررنگ‌تر ایران در شرق آسیا
از سرگیری روابط اقتصادی ایران با کره جنوبی در سایه برجام و رفع تحریم ها، علاوه بر افزایش بی سابقه مبادلات تجاری میان دو کشور، موجب حضور هرچه بیشتر و پررنگ تر جمهوری اسلامی در مناسبات اقتصادی این منطقه شد.
پیش از این، چین به عنوان تنها شریک تجاری ایران در این منطقه مطرح بود، این در حالی است که علاوه بر چین و سایر کشورها، روابط اقتصادی تهران و سئول از زمان سفر سال گذشته خانم «پارک» به ایران وارد فضا و مرحله جدیدی شده است که پیش از هر چیز نوید پایه ریزی یک حضور پررنگ اقتصادی برای ایران در میان کشورهای منطقه شرق آسیا را می دهد.