ایران مرکز ثقل مسیرهای تجاری شمال-جنوب و شرق-غرب جهان می‌شود
در حالی که چین تلاش دارد از طریق ابتکار «کمربند و جاده» (جاده ابریشم جدید) که این کشور را در مرکز نظم اقتصادی پان اروپایی جدید قرار می دهد، هند را دور بزند، هندی ها هم یک برنامه ترانزیت بین قاره ای برای خودشان دارند.
به گزارش بازتاب به نقل از پایگاه خبری فوربز، در حالی که چین تلاش دارد از طریق ابتکار «کمربند و جاده» (جاده ابریشم جدید) که این کشور را در مرکز نظم اقتصادی پان اروپایی جدید قرار می دهد، هند را دور بزند، هندی ها هم یک برنامه ترانزیت بین قاره ای برای خودشان دارند. آنها نام این طرح را کریدور حمل و نقل شمال- جنوب گذاشته اند که هدف از آن تسهیل ارتباط بین هند با کشورهای ایران، روسیه، قفقاز و آسیای میانه است.
طرح اصلی کریدور شمال جنوب یک کریدور تجاری آبی-جاده ای-ریلی 7200 کیلومتری است که از هند تا روسیه امتداد می یابد و اقیانوس هند و خلیج فارس را به دریای خزر متصل می کند. کالاها با کشتی از بنادر جواهر لعل نهل و کاندلا در غرب هند به بندرعباس ایران منتقل می شوند و از آنجا از طریق جاده ای و ریلی به شمال ایران و از طریق باکو به مسکو و سن پترزبورگ می روند. مسیر احتمالی دوم از ساحل شرقی دریای خزر عبور می کند و با استفاده از خط آهن جدید قزاقستان-ترکمنستان- ایران با کریدور فراملیتی شمال-جنوب به هم می پیوندند.
طرح هندی ها این است که این کریدور بین المللی هزینه و زمان مورد نیاز برای ارسال کالا بین شهرهایی نظیر بمبئی، بندرعباس، تهران، باکو، آکتائو، مسکو و سن پترزبورگ را کاهش دهد.
هند آشکارا حجم پایین مبادلات تجاری خود با روسیه (1.6 میلیارد دلار صادرات در سال 2015) با توجه به حجم اقتصاد دو کشور را نامناسب می داند. هند بخشی از این موضوع را ناشی از مشکلات حوزه حمل و نقل می داند. در حال حاضر ارسال کالا بین دو کشور مستلزم طی یک سفر طولانی و پرپیچ و خم دریایی از طریق دریای عربی، کانال سوئز، دریای مدیترانه، دریای شمال و دریای بالتیک است که حداقل 45 روز طور می کشد. کریدور شمال جنوب قصد دارد این زمان را کاهش دهد.
جاناتان هیلمن، مدیر بخش اتصال مجدد آسیا در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی در این باره گفت: «این مسیر می تواند مدت زمان سفر بین بمبئی و سن پترزبورگ را به نصف کاهش دهد… بر اساس برخی برآوردها، مسیر شمال- جنوب حتی از نظر اقتصادی بهتر از برخی مسیرهای زمینی تازه مطرح شده شرق به غرب است.»
سه سفر آزمایشی تاکنون از این مسیر انجام شده تا امکان اجرایی شدن کریدور شمال جنوب را مورد سنجش قرار دهد. دو سفری که در سال 2014 انجام شد نشان داد که این مسیر جدید 30 درصد ارزان تر و 40 درصد کوتاه تر از مسیر دریایی فعلی ای است که مورد استفاده قرار می گیرد.
هیلمن در ادامه گفت: «من طرح کریدور شمال- جنوب را مکمل طرح کمربند و جاده چینی ها می بینم… این طرح به پیوستن بهتر کشورهای واقع در مسیر طرح به ویژه ایران و آذربایجان به شبکه های منطقه ای کمک خواهد کرد.»
برای کشورهای منطقه میانه اوراسیا یعنی ایران، قزاقستان، ترکمنستان و کشورهای قفقاز، حمل و نقل و ترانزیت کالا یک موضوع مهم جدید است. این کشورها با همکاری یکدیگر در حال تلاش برای رسیدن به یک هدف مشترک هستند: اینکه از قرار گرفتن در وسط ناکجا آباد به مرکز ثقل جهان تبدیل شوند. هم اکنون آنها در حال شراکت با دو بازیگر مهم و بزرگ ژئو-اکونومیک در تمامی زمینه ها هستند تا شبکه عظیم مسیرهای تجاری شرق-غرب و شمال-جنوب را به وجود بیاورند که از نظر استراتژیک تقاطع این دو مسیر مهم در کشورهای آنها قرار دارد.
