اگر افزایش قیمت بنزین را عقب می‌انداختیم این جراحی عمیق‌تر میشد
سعید لیلاز کارشناس اقتصادی شب گذشته در برنامه پرونده ویژه شبکه 3 درباره طرح سهمیه‌بندی بنزین گفت: برای افزایش قیمت بنزین بنده از قبل پیشنهاداتی را به دولت ارائه کرده بودم و این پیشنهاد مبنای نظری داشت. در شرایط فعلی ما باید همه‌ی امور اقتصادی را ذیل تحریم‌ها آمریکا تعریف کنیم. ما باید از دهک‌های پایین جامعه که کم‌ترین درآمدها را دارند به گونه‌ای حمایت کنیم که امواج تورمی حاصل از تحریم‌ها حفظ شوند.
وی ادامه داد: من به دولت پیشنهاد دادم که به ازای افزایش قیمت حاملهای انرژی اولا به مردم یارانه حمایتی بدهیم و ثانیا بین دهک‌های پایین کوپن کالای اساسی توزیع کنیم. با این کار حتی میتوانیم مردم را تحت پوشش خدمات درمانی قرار دهیم و وضعیت حمل‌ونقل عمومی را بهبود ببخشیم.
لیلاز اظهار داشت: در واقع دغدغه اصلی من حفظ ثبات در کشور است در نتیجه باید دهک‌های پایین جامعه را مورد حمایت قرار دهیم. البته ممکن است هزار راهکار دیگر هم وجود داشته باشد ولی آنچه مهم است حمایت از مردم است. کسری بودجه دولت ریشه در سایر مسائل دارد و با افزایش قیمت حاملهای انرژی قابل حل نیست. البته میزان کسری بودجه ما نیز آنقدر نگران کننده نیست.
این کارشناس اقتصادی افزود: ما الان حدود 80 هزار میلیارد تومان کسری بودجه داریم که این مقدار نسبت به GDP کشور حدود 3 درصد است. این عدد در کشورعربستان 7 درصد است و در اتحادیه اروپا 5 درصد. ولی ما در این شرایط تحریمی این عدد را روی 3 درصد نگه داشتیم که نسبت به مابقی کشورها وضع بدی نداریم.
*سهمیه‌بندی بنزین باعث کاهش فاصله طبقاتی می‌شود
وی با اشاره به منابع مالی موجود برای حمایت از مردم گفت: در این شرایط ما مجبوریم که از 3 الی 4 دهک پایین جامعه حمایت کنیم. نه تنها حمایت کنیم بلکه یک فضای ایمن اقتصادی برای آنها ایجاد کنیم ولی منابع نداریم. در اینجا چند راهکار وجود دارد؛ یا اینکه خلق پول کنیم که آثار تورمی دارد یا اینکه به بوجه جاری دولت دست بزنیم یا بودجه نظامی را کم کنیم که هیچ کدام از این کارها به صلاح کشور نیست. پس به این نتیجه رسیدیم که باید قیمت حاملهای انرژی واقعی‌تر شود.
لیلاز تاکید کرد: ضمن اینکه توجه کنید که ما مصرف انرژی بسیار بالایی نسبت به میانگین جهانی داریم و روزانه 900 هزار تن انرژی مصرف میکنیم. در همین دولت توانستیم تولید گاز را از 320 میلیون متر مکعب به نزدیک 1 میلیارد متر مکعب برسانیم ولی به جای اینکه این منابع را برای نسل‌های آینده نگه داریم داریم آنها را مصرف میکنیم. با واقعی‌تر کردن قیمت بنزین میزان مصرف انرژی کاهش می‌یابد و این منابع برای نسل‌های آینده نیز وجود خواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی گفت: من با شوک درمانی قیمت بنزین مخالف بودم. ساختار اجتماعی ایران شکننده است و باید اصلاحات اقتصادی تدریجی صورت گیرد. در واقع شاکله کلی طرح گریزناپذیر بود ولی در بحث اجرا دولت میتوانست خیلی پخته‌تر عمل کند. سال 89 وقتی اولین بار طرح سهمیه‌بندی بنزین انجام شد ضریب جینی کاهش یافت. پس توجه داشته باشید که این اقدام دولت به باعث کاهش فاصله طبقاتی می‌شود.
*اثرات تورمی افزایش قیمت بنزین بعد از مدتی از بین می‌رود
وی خاطرنشان کرد: ما متاسفانه نباید جلوی اصلاحات قیمتی را برای 4-5 سال می‌گرفتیم تا قیمت بنزین مثل فنر بالا نرود. در این زمینه حتی اقناع افکار عمومی نیز انجام نشد. ولی این اقدام دولت هم اقدام درستی بود زیرا اگر این جراحی را عقب می‌انداختیم قطعا در سال‌های بعدی عمیق‌تر میشد.
لیلاز با اشاره به اهمال‌کاری دولت در اجرای صحیح این طرح گفت: برای طرح سهمیه‌بندی بنزین ملاحظات اجرایی رعایت نشد. در اطلاع‌رسانی کار باید بهتر از این انجام میشد. البته اعتراضات مردم ربطی به اطلاع‌رسانی نداشت چو در سال 86 هم که کار تبلیغاتی شد باز هم میزان خسارات بالا بود. یعنی این اعتراضاتی که مردم انجام دادند ربطی به بنزین نداشت بلکه به خاطر بی‌اعتمادی به دولت صورت گرفت.
این کارشناس اقتصادی در پایان اظهار داشت: افزایش قیمت بنزین باعث تورم نمی‌شود زیرا عامل افزایش تورم رشد نقدینگی است. ما در سال 97، 53 درصد تورم داشتیم درحالیکه به بنزین دست نزدیم. ولی افزایش قیمت بنزین منجر به تورم انتظاری خواهد شد که بعد از مدتی این اثرات تورمی هم از بین می‌رود.
