اوپک تاکتیک جدیدی رو می‌کند؟
همزمان با افزایش درخواست‌ها از اوپک برای کاهش بیشتر تولید نفت خام، گمانه‌زنی‌های تازه که بر مبنای اظهارات مقامات عالی اوپک است نشان می‌دهد که اوپک در نشست رسمی آینده خود، کاهش عرضه پیشگیرانه را بررسی خواهد کرد.
محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک اظهار کرده که این گروه هر آنچه لازم باشد برای جلوگیری از رکود بازار انجام خواهد داد و اعضای اوپک تمایل دارند همه گزینه‌ها را بررسی کنند. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی نیز اظهار کرده که وظیفه وی بررسی مازاد عرضه است.
حتی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه که مهم‌ترین متحد اوپک به شمار می‌رود، اظهار کرده که ضرورت همکاری بیشتر را تایید می‌کند. انتشار آمار و ارقام از نرخ رشد اقتصادی جهان در سال‌های 2019 و 2020 تا میزان ذخایر امریکا و نرخ حمل محموله‌های نفتی، سبب تغییراتی در قیمت نفت شد. این آمار و ارقام نشان می‌دهد بازار نفت بیش از هر زمان دیگری غیر قابل پیش بینی است و با هر شائبه و گمانه‌زنی قیمتش دچار جهش می‌شود.
به گزارش اعتماد، هفته گذشته نشانه‌هایی دال بر ادامه یافتن توافق کاهش تولید از سوی اوپک و هم‌پیمانانش مشاهده شد، به همین دلیل قیمت نفت یک درصد جهش پیدا کرد و به حدود 59.5 دلار رسید. طبق اطلاعات منتشر شده توسط صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد جهان سال 2019 را با کاهش نرخ رشد اقتصادی به پایان می‌رساند. این وضع که به دلیل افزایش تنش‌های منطقه‌ای و جنگ تجاری است، ممکن است تا مدت‌ها بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار دهد. گزارش صندوق بین‌المللی پول که در واقع دورنمایی از آینده اقتصاد جهان در افق زمانی کوتاه‌مدت است، ضمن تایید این موضوع که حداقل تا سه ماه دیگر خبری از بهبود شرایط و افزایش تقاضای نفت نیست، باعث قوت گرفتن زمزمه کاهش بیشتر تولید نفت توسط اوپک و هم‌پیمانانش شد.
با وجود کاهش قیمت نفت و افزایش انگیزه پالایشگاه‌های امریکایی به ادامه فعالیت‌های تولیدی اما نرخ بالای حمل و نقل نفت، آن طور که باید صادرات نفت از امریکا را افزایش نداده است. طبق اطلاعات اداره کشتیرانی، نرخ حمل نفت از خلیج امریکا تا آسیا بیش از 15 میلیون دلار برآورد شده است. هزینه‌ای که سبب شده بسیاری از خریداران از نفت ذخیره خود استفاده کرده و به امید کاهش قیمت حمل محموله‌های نفتی، تنها به ثبت سفارش‌ها در میان مدت بسنده کنند. کاهش صادرات نفت تنها به امریکا محدود نمی‌شود بلکه سایر کشورهای تولید‌کننده نیز با اتفاقی مشابه روبرو شدند. به گونه‌ای که در هفته گذشته معاملات نفتی بسیار کم بود.
شاخص نرخ کشتیرانی برای حمل نفت از خلیج فارس تا آسیای دور نیز به 300 هزار دلار رسید. اما نرخ نفتکش، افزایش ذخایر امریکا و زمزمه‌های کاهش بیشتر تولید نفت از سوی اوپک، تنها عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت نبوده است. طی ماه‌های گذشته افزایش تنش بین‌المللی در تنگه هرمز و تسری پیدا کردن ناامنی‌ها به دریای سرخ از یک‌سو همچنین عدم استفاده بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی جهان، کاسکو چین از نفتکش‌هایش، از جمله عوامل دیگر موثر بر نوسان قیمت نفت به شمار می‌رود.
بازار سیاسی نفت
در تیرماه سال جاری اوپک به همراه هم‌پیمانانش برای ادامه توافق کاهش تولید یا همان اوپک پلاس به نتیجه رسیدند. این توافق که تا پایان مارس 2020 ادامه دارد، 1.2 میلیون بشکه نفت از عرضه جهانی را کاهش می‌دهد. قیمت نفت پس از ادامه‌دار شدن اوپک پلاس به 62 دلار و 48 سنت رسید. با وجود پایبندی 200 درصدی امضا‌کنندگان توافق کاهش تولید در ماه سپتامبر، قیمت نفت هفته کاری را با قیمتی زیر 60 دلار به پایان رساند. این امر باعث شد برخی از گمانه‌زنی‌ها در خصوص کاهش بیشتر تولید نفت در نشست آینده اوپکی‌ها که 15 روز دیگر در وین برگزار شود، باشد. این گمانه‌زنی در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر نشانه‌های ادامه‌دار شدن ضعف اقتصادی و ورود به رکود در برخی کشورهای مهم مانند آلمان، چین، بریتانیا و … ایجاد شود، اوپک نیز برای افزایش قیمت، کاهشی به میزان 500 هزار بشکه را در تولیدات نفت خود ایجاد کند. توماس ویمل، رییس بخش بازرگانی توتال در این خصوص گفت: « نگرانی بیشتر کشورهای تولید‌کننده نفت به دلیل کاهش تقاضا و نامعلوم بودن آینده اقتصادی است. در واقع نگرانی از کند شدن نرخ رشد اقتصادی و افزایش درگیری‌های تجاری بیشتر از تحریم و حملات پهپادی بر قیمت نفت تاثیرگذار است.» با وجود اینکه کاهش نرخ رشد اقتصادی از دید کارشناسان به عنوان مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر کاهش قیمت نفت در بازار است، اما اعضای اوپک کاهش قیمت نفت را به دلیل وجود مازاد عرضه در بازار می‌دانند. در این راستا عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان ضمن اشاره به این موضوع گفت: «وظیفه ما بررسی مازاد عرضه است. تلاش می‌کنیم مازاد عرضه را برای افزایش قیمت‌ها از بین ببریم.»
افزایش نگرانی با کاهش رشد چین
نگرانی در خصوص آینده رشد اقتصادی جهان، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر قیمت نفت است. به خصوص اگر کاهش تقاضای انرژی از سوی چین، دومین کشور تقاضا‌کننده انرژی در جهان باشد. روز گذشته چین آماری از رشد اقتصادی خود منتشر کرد که به نگرانی‌های جهانی دامن زد. در این آمار نرخ رشد اقتصادی چین برای سه ماهه سوم سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بسیار پایین‌تر گزارش شده است. این نرخ که 6 درصد اعلام شده طی سه دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. این نشان می‌دهد تا رسیدن چین و امریکا به یک توافق تجاری، سهم چین از تقاضای نفت همواره کاهش یابد.
کاهش عرضه نفت در آسیاپاسیفیک تا 2025
اثرات جنگ تجاری و افزایش بدبینی به آینده باعث شده بسیاری از تحلیل‌های آینده‌نگر بر پایه کاهش تقاضا ی نفت تا افق زمانی 2020 باشد. چرا که معتقدند جهان با وجود مشکلات ساختاری همچون تورم، سیاست‌های مالی و پولی نادرست، احتمال افزایش کسری بودجه اقتصادهای برتر دنیا و افزایش تنش‌های بین‌المللی و تجاری قطعا به ورطه بحران مالی حتی بدتر از سال 2008 کشیده می‌شود. نمونه این مدعا، کاهش رشد اقتصادی چین به کمتر از پیش‌بینی و افزایش کسری بودجه امریکا است. اما در سوی دیگر میدان تحلیلگرانی قرار دارند که معتقدند مناطقی از کره زمین مانند آسیا پاسیفیک تا افق زمانی 2025 به شدت به نفت و فرآورده‌های آن نیاز دارند و در این راه نیز از جنگ تجاری تاثیر نمی‌پذیرند. نیاز به نفت در این منطقه تا 6 سال آینده به گونه‌ای است که احتمال می‌رود با کاهش شدید عرضه نفت روبرو شوند. در این راستا جرمی ویر، مدیرعامل شرکت تیرافیگوا، ضمن اشاره به این موضوع گفت: « با وجود اینکه همه کشورها در جنگ تجاری تحت تاثیر قرار می‌گیرند و به همین دلیل تقاضا برای نفت کاهش یافته است، اما تا سال 2025 این منطقه به همراه چین روزانه حدود 6 میلیون بشکه نفت کسری عرضه خواهد داشت.»
