اوضاع منطقه پس از داعش به کدام سمت می‌رود؟
مسکو، ترکیه و ایران پیام های نمادینی به واشنگتن می فرستند مبنی بر اینکه این آمریکایی ها هستند که مقهور شرایط اند و دور از واقعیت نیست که دوران پس از داعش، قدرت های منطقه ای باشند که سیاستهایشان را دیکته می کنند.
جروزالم پست روز 19 نوامبر در گزارشی نوشت: مسکو، ترکیه و ایران پیام های نمادینی به واشنگتن می فرستند مبنی بر اینکه این آمریکایی ها هستند که مقهور شرایط اند و دور از واقعیت نیست که دوران پس از داعش، قدرت های منطقه ای باشند که سیاستهایشان را دیکته می کنند.
به گزارش انتخاب، سفیران ترکیه، روسیه و ایران در روز یکشنبه در کنفرانس خبری مشترک در آنتالیا، ملاقاتی خواهند داشت. این جلسه در واقع آمادگی آنها برای گردهمایی اصلی شان در سوچی در تاریخ 22 نوامبر محسوب می شود که بر موضوع سوریه تمرکز دارد، اما هدف واقعی آن، مربوط به تلاش مسکو برای به رخ کشیدن و نشان دادن نفوذاش در منطقه خاورمیانه است.
وزیر امور خارجه ترکیه، مولود چاووش اوغلو گفت جلسه برای پاسخ به این مساله بود که: “چگونه می توانیم ثبات و صلح در سوریه را بازگردانیم.”
طبق آنچه روزنامه حریت دیلی نیوز ترکیه منتشر کرد، وزرای خارجه مسکو، آنکارا و تهران در آنتالیا دیدار خواهند کرد که در واقع پیش درآمد یک اجلاس سه جانبه در سوچی میان ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و حسن روحانی به حساب می آید.
مقامات ترکیه در سال جاری به طور فزاینده ای منتقد سیاستهای آمریکا بوده اند. اردوغان آمریکا را متهم کرده به وعده اش در مورد خروج نیروهای مشترک، یگانهای مدافع خلق کرد (YPG) و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) از مناطق آزاد شده از دست داعش عمل نکرده است.
“متاسفانه، دولت کنونی نیز به ما می گوید که در همکاری با نیروهای دموکراتیک سوریه(SDF) قرار دارد، البته این نام جدیدی است که آنها به یگانهای مدافع خلق کردی(YPG) داده اند. آمریکایی ها نباید این کار را انجام دهند.”
اردوغان همچنین گفت: “ما قبل از آنها در اینجا بوده ایم و به خوبی می دانیم که هر کسی در این منطقه چه کاره است”
از جمله نظراتی که منعکس کننده دیدگاه های رسمی ترکهاست، می توان به سخنان ابراهیم کالین، مشاور ویژه رئيس جمهور ترکیه اشاره کرد. تو در دیلی صباح نوشت: “یک تحلیل روبه رشدی وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکا هم از داعش و هم یگانهای مدافع خلق کرد، به عنوان نیروی بالقوه موازنه گر در برابر حضور روسیه و ایران و به عنوان بهانه ای برای ماندن در شرق سوریه بهره می گیرد.”
ترکیه یگانهای مدافع خلق کرد را به عنوان «شاخه سوری» حزب کارگران کردستان (PKK) و به این ترتیب به عنوان یک سازمان تروریستی می شناسد. در این زمینه، کالین ادعا می کند که در ماه اکتبر ائتلاف به رهبری آمریکا و نیروهای دموکراتیک سوریه اجازه داده اند صدها نفر از مبارزان داعشی و خانواده های آنها از رقه خارج شوند.
کالین نوشت: “این موضوع یکبار دیگر نوعی فقر مطلق در سیاست آنها را نشان می دهد که از یک سازمان تروریستی برای مبارزه با یکی دیگر استفاده می گنند،”
کالین می گوید ترکیه خواستار آن است که «تمامیت ارضی سوریه حفظ شود”. همچنین جنگجویان خارجی که به نفع رژیم اسد می جنگند و نیز یگانهای حفاظت خلق کرد(YPG) باید سوریه را ترک کنند: “یک دولت انتقالی باید شکل بگیرد دولتی که همه ذینفعان سوری را شامل شود و زمینه را برای انتخابات آزاد و عادلانه آماده کند ”
وی استدلال می کند که یگانهای حفاظت خلق کرد “نمی تواند بخشی از راه حل سیاسی باشد” و این که اسد “آن فردی نیست که سوریه را به سوی یک حکومت دموکراتیک و فراگیر هدایت کند”. جلسه ای که در سوچی برگزار می شود بر این موضوع ها تمرکز خواهد داشت.
روسها، با توجه به گفته های دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، نشست سران را به مثابه “تضمین کنندگان روند توافق سیاسی و ثبات و امنیت در سوریه.”می نگرند. نشست سوچی تنها یک هفته و نیم پس از ملاقات پوتین و دونالد ترامپ در دانانگ ویتنام است. در آن دیدار، رؤسای جمهور توافق کردند که هیچ راه حل نظامی برای درگیری در سوریه وجود ندارد. بیانیه مشترکی در تاریخ 11 نوامبر قرائت شد. آنها در این بیانیه خواستار اجرای قطعنامه 2254 شورای امنیت، شامل اصلاح قانون اساسی و ”انتخابات آزاد و عادلانه تحت نظارت سازمان ملل متحد”، شدند.
همچنین در این بیانیه بر اهمیت ارتباط در شرق سوریه بین نیروهای آمریکایی و روسی و تلاش برای”رفع اختالف” تاکید و برای آتش بس در جنوب غربی سوریه با اردن موافقت شد. این یک بیانیه عملی بود، در حالی که نشست سوچی به عنوان یک گام مهم دیپلماتیک با دلالتها و مفاهیم گسترده تر منطقه ای نگریسته شده است.
روسیه، ایران و ترکیه بر سر بحران سوریه اختلافهایی دارند، اما در طی سال گذشته، به نظر می رسد که رابطه آنها به سمت یک هماهنگی بیشتر پیش رفته است و آمریکایی ها از این قافله جامانده اند. رابطه ترکیه و ایران بعد از بحران قطر در ماه جولای و در طی رفراندوم استقلال کردستان در شمال عراق در ماه سپتامبر به یکدیگر نزدیک تر شد. تركيه و روسيه نيز بر بحران پس از تیراندازی به سفیر روسیه در آنکارا فائق آمده اند.
از آن سو، دولت ترامپ در خانه با مشکلات سیاسی مواجه است، مانند روابطی که مشاور سابق امنیت ملی، مایکل فلین با ترکیه و رییس سابق کمپین ترامپ پل منفورت با عناصر طرفدار روسیه در اوکراین داشته اند، این مسائل تا حدودی، دست دولت ترامپ را برای ارتباط با مسکو و آنکارا بسته است.
علاوه بر آن، آنکارا از این موضوع خشمگین است که حضور ایالات متحده در شرق سوریه در حال افزایش بوده و قصد دارد در بلند مدت در این منطقه باقی بماند.
ترامپ در حال حاضر سیاست محکمی برای مقابله با ایران در منطقه ندارد؛ سیاستی که تاکنون هیچ عنصر عملی برای آن وجود نداشته است و تنها بر این مبنا بوده که عربستان سعودی را در اقداماتش در لبنان و خلیج فارس توانمند سازد. آنچه آمریکایی ها عملا ندارند، استراتژی بعد از داعش در عراق، سوریه و منطقه است.
نشست سه جانبه، ناتوانی استراتژی ایالات متحده را برای بازداشتن ایران (دشمن آمریکا) از قرار گرفتن در کنار ترکیه (متحد ناتو) و روسیه، نشان می دهد. متحدان واشنگتن در شرق سوریه باید از این نشست نگران باشند.
