اهداف پنهان شراکت انرژی روسیه با ایران چیست؟

مدیرعامل روس‌نفت به تازگی و در سفر اخیر رییس جمهور روسیه به تهران، نقشه راهی را برای سرمایه گذاری ۳۰ میلیارد دلاری در بخش انرژی ایران اعلام کرده است.

پر واضح است که اگر ترامپ سرمایه گذاران غربی را از ایران دور نمی‌کرد و در نتیجه، این کشور را به روسیه نزدیک‌تر نمی‌کرد، این شاهکار دیپلماسی انرژی برای روسیه ممکن نبود. سیاست خارجی پیش رونده روسیه در واقع پیشرفت سریعی در پیشبرد هدف استراتژیک بزرگ قرن ۲۱ مسکو برای قرار گرفتن در موقعیت یک نیروی متوازن عالی در ابرقاره اوراسیا داشته که به نوبه خود گذر جهانی به یک نظم جهانی چند قطبی را تسریع می‌کند.

به گزارش بازتاب به نقل از ایسنا، بر اساس گزارش اویل پرایس، برای روشن شدن اهمیت اقدام ژئواستراتژیکی که مسکو اخیرا انجام داده است، لازم است چهار هدفی که با نقشه راه انرژی ایرانی-روسیه پیش‌برده می‌شوند، بررسی شوند:

رونمایی خط لوله ترانس آذری

روسیه قصد دارد یک خط لوله ترانس آذری به ایران احداث کند که نه تنها روابط روسی-ایرانی دوجانبه و گسترش روابط سه جانبه با آذربایجان را تحکیم خواهد کرد بلکه مهمتر از همه، موفقیت نزدیکی اخیر روسیه و آذربایجان طی یک سال گذشته را نشان می‌دهد. مسکو باکو را به عنوان که یک عامل یکپارچه کننده می‌بیند که هدف ابرقاره کشورهای روسیه و چین برای مرتبط کردن سرزمین‌های وسیعی به یکدیگر را تسهیل می‌کند در حالیکه ارمنستان که متحد سنتی روسیه بوده است، یک مانع متمایل به غرب دیده می‌شود که به یک باره به یک شریک سرکش تبدیل شده است.

نقطه عطف جدید در روابط روسیه و آذربایجان که درست چند هفته پیش از امضای برنامه ریزی شده توافق جدید ارمنستان با اتحادیه اروپا روی داد، نباید تصادفی تعبیر شود. انتظار می‌رود نزدیکی آذربایجان به روسیه همزمان با کشش ارمنستان به سوی غرب، پیامدهای جدی برای فرآیند صلح ناگورنو-قره باغ داشته باشد زیرا نشان می‌دهد که مسکو احتمالا از راه‌کار مورد نظر آذربایجان در این منازعه مطابق با قانون بین‌الملل حمایت خواهد کرد در حالیکه غرب ممکن است از ادامه اشغال این منطقه توسط ایروان حمایت کند.

آغاز جریان آسیای جنوبی

نتیجه مهم دیگر نشست سه جانبه اخیر میان ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان این است که روسیه اعلام کرد قصد دارد یک خط لوله میان ایران، پاکستان و هند بسازد که ممکن است نشان دهد که روسیه موفق شده هند را وادار کند حمایتش از تروریسم علیه پاکستان را به دلیل منفعت جدید دهلی نو در ثبات این منطقه به دلیل جریان آسیای جنوبی کاهش دهد. اگر این استراتژی موفقیت آمیز باشد، مسکو می‌تواند ثابت کند که در واقع تنها قدرت متعادل کننده‌ای است که قادر به حفظ ثبات در منطقه محوری خاورمیانه و آسیای جنوبی است.

خنثی کردن ایران به عنوان یک رقیب اروپایی

دولت اوباما قصد داشت از سرمایه گذاری غربی برای تبدیل ایران به یک رقیب جدی برای روسیه در بازار اروپایی استفاده کند. اما کل این نقشه اکنون به دلیل رویکرد تخاصمی ترامپ در قبال ایران خنثی شده و ماموریت نجاتی که سرمایه‌گذاری‌های انرژی روسیه وارد آن شده است، نجات اقتصاد ایران از قلدری ضدایرانی آمریکا برای شرکای غربی این کشور و تحریم‌های قریب‌الوقوع علیه بخش منابع ایران است.

تحت چنین شرایطی که استراتژی‌های چند ساله همه طرفین را تغییر داده است، هدایت ایران برای تبدیل شدن به یک رقیب جدید برای روسیه در اروپا غیرممکن شده و بنابراین این سناریو عقیم مانده است.

اطمینان خاطر به ایران درباره نزدیکی روسیه و عربستان

اگر ایران نگران نزدیکی روسیه و عربستان بود، اعلام سرمایه گذاری ۳۰ میلیارد دلاری روس‌نفت در بخش انرژی ایران باید مایه آسودگی خاطر تهران شود. ایران اکنون می‌تواند مطمئن شود که مسکو تهران را به سعودی‌ها نمی‌فروشد بلکه در واقع تلاش می‌کند روابط بین کشوری پیچیده خاورمیانه را متعادل کند. بنابراین شاید نتیجه موفقیت آمیز سفر پوتین به ایران اثبات این بوده که شکل‌گیری استراتژی روسیه تا چه موفق بوده است.