انصراف ایران از اکسپو
انصراف ایران از حضور در اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن پیامدهای جدی و قابل‌پیش‌بینی به‌همراه خواهد داشت. از یک‌سو، به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌ها، ایران فرصتی طلایی برای معرفی خود به جهان را از دست می‌دهد و از سوی دیگر، تأثیرات منفی این انصراف بر جنبه‌های فرهنگی و دیپلماسی کشور نیز قابل‌توجه است.
محسن حاجی‌سعید، رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری، در روزنامه پیام ما نوشت: این روزها شاهد تصمیمی عجیب و غیرمنتظره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) برای انصراف ایران از حضور در اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن هستیم. ایران که در تاریخ برگزاری اکسپوها همواره حضوری مستمر داشته، این‌بار از یک فرصت بی‌نظیر چشم‌پوشی کرده است.
اکسپوها، که به‌عنوان “المپیک فرهنگی” شناخته می‌شوند، فرصتی استثنائی برای کشورهای مختلف جهت نمایش دستاوردهای ملی، فرهنگ، تاریخ و هنر خود به جهان است. انصراف ایران از حضور در این رویداد، نه‌تنها یک اشتباه استراتژیک در دیپلماسی فرهنگی به‌شمار می‌رود، بلکه تأثیرات منفی آن در حوزه‌های اقتصادی، به‌ویژه صنعت گردشگری، به‌وضوح نمایان خواهد شد.
این رویداد بین‌المللی می‌توانست فرصتی برای معرفی بیشتر فرهنگ غنی ایران و تقویت تعاملات بین‌المللی باشد. تصمیم به انصراف از آن، به معنای از دست دادن امکان ساخت یک روایت جدید از ایران در عرصه جهانی است.
گرچه یکی از دلایل مطرح‌شده برای انصراف، محدودیت‌های مالی است، اما این توجیه به هیچ‌وجه قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد. بسیاری از کشورها با بودجه‌های محدود و از طریق همکاری با بخش خصوصی، توانسته‌اند حضوری مؤثر و تأثیرگذار در اکسپوها داشته باشند. متأسفانه به نظر می‌رسد که ایران از تمام ظرفیت‌های داخلی خود برای کاهش هزینه‌ها و تسهیل حضور در اکسپو بهره‌برداری نکرده است.
اگر وزارت صمت از ظرفیت‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استفاده کرده بود، قطعاً این وزارتخانه با همکاری بخش خصوصی فعال در حوزه‌های گردشگری و صنایع‌دستی می‌توانست به کاهش هزینه‌ها و افزایش اثربخشی حضور ایران در این رویداد بین‌المللی کمک کند.
به نظر می‌رسد که مشکل اصلی در این تصمیم‌گیری، ضعف در برنامه‌ریزی و عدم هماهنگی میان وزارتخانه‌ها بوده است که منجر به این تصمیم شتابزده و پرهزینه شده است. این مسئله نیازمند پاسخگویی مسئولان و پیگیری دقیق از سوی مجلس است.
بسیاری از فعالان اقتصادی، گردشگری و مردم کشور از نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواسته‌اند که برای پیگیری این موضوع اقدام فوری انجام دهند و از آن‌جاکه این تصمیم تأثیرات منفی گسترده‌ای به همراه دارد، نیاز به واکنش سریع احساس می‌شود.
این تصمیم نه‌تنها با منافع ملی کشور در تضاد است، بلکه در عمل، فرصتی برای تقویت روابط تجاری، فرهنگی و اقتصادی با دیگر کشورها را از ایران می‌گیرد. مسئولان وزارت صمت، که وظیفه برگزاری پاویون ایران در اکسپو ۲۰۲۵ را بر عهده دارند، باید دلایل این تصمیم را به‌طور شفاف توضیح دهند و پاسخگوی ناتوانی در استفاده از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی باشند.
.
